غول . (ع اِ) هلاک .(منتهی الارب ) (آنندراج ). هلکة. (اقرب الموارد). || بلا و سختی . (منتهی الارب ) (آنندراج ). داهیه . (اقرب الموارد). || دیو بیابانی که از راه فریبد. (منتهی الارب ) (آنندراج ). سعلاة. ج ، اَغوال ،غیلان . (اقرب الموارد). کندو. (مقدمة الادب زمخشری ) (مهذب الاسماء). جن و دیو که در صحرا و کوه باشند و به هر شکل که خواهند برمی آیند. (غیاث اللغات ). دیو و جن که در شعاب کوهها و جایهای غیرمعمول و ویران باشندو به هر شکل که خواهند برآیند و مردم را از راه ببرند تا هلاک سازند. (از فرهنگ جهانگیری ) (از برهان قاطع). آنکه مردم را در بیابان به نام بخواند و از راه ببرد. جن نر. شیطان آدمخوار. شیطان گمراه کننده . جانوری به هیأت انسان ، ولی سخت مهیب و صاحب نابهای بلند. و پوستی به موی پوشیده که در بیابان زید و مردم راچون تنها باشند فروگیرد و هلاک کند. در قاموس کتاب مقدس آمده : غول در عبری بمعنی مودار است و گاهی آن رابه بز ترجمه کرده اند و در بعضی موارد نیز دیو گفته اند. این کلمه اشاره به مقصد و مناظر بت پرستی است که محتمل است بز یا مجسمه و شکل بزها باشد که مصریان درمندیس میپرستیدند. در ترجمه ٔ یونانی کتاب مقدس غول به دیوان ترجمه شده است ، و مراد ارواح پلیده ای است که به گمان اهل مشرق در ویرانه ها سکونت دارند. احتمال قوی میرود که مقصود حیوانات مودار مثل بزهای صحرایی یا جنسی از میمون باشد؛ و برحسب علم موهومات غول جسمی وهمی مرکب از انسان و بز است که به پوست حیوان ملبس باشد، و با «کوس » خدای شراب که در جنگلها و بیشه هاست مرافقت میکند. (از قاموس کتاب مقدس )
: گاهی چو گوسفندان در غول جای من
گاهی چو غول گرد بیابان دوان دوان
۞ .
ابوشکور (از فرهنگ اسدی ) (جهانگیری ).
شده چشم چشمه ز گردش ببند
دل غول و دیو از نهیبش نژند.
اسدی (گرشاسب نامه ).
بهر درش غولی است افکنده دام
منه تا توان اندرین دام گام .
اسدی (گرشاسب نامه ).
ز چرخ اختران برگرفته غریو
ز کوه و بیابان رمان غول و دیو.
اسدی (گرشاسب نامه ).
روی بشهر آر که این است روی
تا نفریبدت ز غولان خطاب .
ناصرخسرو.
بر ره ، غول نشسته اند حذر کن
باز نهاده دهانها چو حواصل .
ناصرخسرو.
گرش غول شهر گویی جای این گفتار هست
ورش دیو دهر گویی جای استغفار نیست .
ناصرخسرو.
غول باشد نه عالم آنکه از او
بشنوی گفت و ننگری کردار.
سنایی .
جاه دنیای فریبنده ... مانند خدعه ٔ غول است . (کلیله و دمنه ).
پار دیدی کاین سر سلجوقیان بر اهل کفر
چون شبیخون ساخت کایشان غول رهبر ساختند.
خاقانی .
غول بر خویشتن ار خضر نهد نام چه سود
که خدایش به سر چشمه ٔ حیوان نبرد.
خاقانی .
صبح خرد دمیددر این خوابگاه غول
بختی فرومدار کز ایدر گذشتنی است .
خاقانی .
کاین مه زرین که درین خرگه است
غول ره عشق خلیل اﷲ است .
نظامی .
همه صحرا بجای سبزه و گل
غول در غول بود و غل در غل .
نظامی .
از غلط ایمن شوند و از ذهول
بانگ مه غالب شود بر بانگ غول .
مولوی (مثنوی ).
مبین دلفریبش چو حور بهشت
کز آن روی دیگر چو غول است زشت .
سعدی (بوستان ).
شب تیره و باد غضبان و فدفد
همی آمد آواز غول از جوانب .
حسن متکلم .
۞ || ساحره ٔ جن . فسونگر و فریبنده . (منتهی الارب ) (آنندراج ). ساحرة الجن . (اقرب الموارد). جن ماده ٔ ساحر و فسونگر و فریبنده . (ناظم الاطباء). || هرچه بناگاه فروگیرد و هلاک کند. (منتهی الارب ) (آنندراج ). هلاک کننده ، و هر آنچه بناگاه چیزی را گیرد و هلاک کند. (از تعریفات جرجانی ). || دیوی است مردمخوار، یا جانوری است که آن را عربان بدیدند و شناختند و تأبط شراً وی را بکشت . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد). || آنکه هر ساعت برنگی نمودار گردد از افسونگران و دیوان . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد).
-
غول الحلم ؛ غضب ، بدان جهت که بناگاه هلاک کند و ببرد آن را. (منتهی الارب ) (آنندراج ). در مثل گویند: الغضب غول الحلم . (اقرب الموارد).
|| مار. ج ، اَغوال . (منتهی الارب ) (آنندراج ). حیة. (اقرب الموارد). || مرگ . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد).