کاشانی

کاشانی . (اِخ ) ملا حبیب اﷲبن علی مددبن رمضان کاشانی از علمای امامیه ٔ قرن حاضر (قرن چهاردهم هجرت ) است . عابد و زاهد و متقی و عرفان مسلک و صاحب اخلاق حمیده بود و بشهادت تألیفات ظریفه ٔ متنوعه ٔ او علاوه بر علوم دینیه ٔ متداوله در بعضی از علوم غریبه نیزخبیر و دارای قریحه ٔ شعریه هم بوده است و شرح اجمالی او را موافق آنچه در کتاب لباب الالباب خودش نگارش یافته ملخصاً مینگارد که در چهارده سالگی از نحو و صرف و مقدمات لازمه ٔ متداوله فارغ و نزد حاج سید حسین و بعضی دیگر بتحصیل فقه و اصول پرداخته و مقداری از فصول را نزد شیخ محمد اصفهانی خواهرزاده ٔ خود صاحب فصول و یک قسمت عمده از رسائل شیخ مرتضی انصاری را ازحاج میرزا ابوالقاسم کلانتری تهرانی خوانده و مقداری از حکمت را هم از اکابر تلامذه ٔ حاج ملاهادی سبزواری فراگرفته و در شانزده سالگی به تحصیل اجازه ٔ روایتی و در هیجده سالگی به اجازه اجتهادی استاد خود حاج سید حسین مذکور نایل آمده و در تمامی عمر خود با کمال انزوا گذرانده و عزت را در عزلت دیده و اوقات خود را به تألیف و تدریس مصروف میداشت و از تألیفات اوست :
1- اسرارالعارفین فی الاخلاق و المعارف . 2-اصطلاحات الصوفیه . 3- اصطلاح علم الجفر. 4- الانوارالسانحه فی تفسیر الفاتحه . 5- ایضاح الریاض که حواشی ریاض المسائل است . 6- تذکرة الشهداء. 7- تشویقات السالکین الی معارج الحق و الیقین . 8- تفسیر سوره ٔ جمعه . 9- تفسیر سوره ٔ دهر. 10- تفسیر سوره ٔ فتح . 11- تفسیر سوره ٔ ملک . 12- توضیح البیان فی تسهیل الاوزان که در تهران چاپ شده . 13- توضیح السبل فی بیان الادیان . 14- جذبةالحقیقه فی شرح دعاء کمیل . 15- جنةالحوادث فی شرح زیارة الوارث . 16- حقائق النحو. 17- الدرالمکنون فی شرح دیوان المجنون . 18- رجوع الشیاطین فی ردالملاعین یعنی البابیه . 19- ریاض الحکایات در قصص و امثال مضحکه و در تهران چاپ شده است . 20- السرالمستتر فی الطلسمات و الدعوات . 21- شرح جوشن صغیر. 22- شرح سحور. 23- شرح صنمی قریش . 24- شرح عدیله . 25- شرح زیارت عاشورا. 26- شرح قصیده ٔ حمیری . 27- شرح قصیده ٔ فرزدق . 28- شرح قصیده ٔ لامیة العجم . 29- العشرة الکامله در تجوید. 30- عقائد الادیان که شرح فارسی دعای عدیله ٔ کبری است . 31- القواعدالربانیه در اخلاق . 32- کشف السحاب فی شرح الخطبة الشقشقیه . 33- لباب الالباب فی الالقاب الاطباب . 34- مصاعدالصلاح فی شرح دعاء الصباح . 35- منتخب الامثال فی الامثال العربیه . 36- منتقد المنافع فی شرح المختصر النافع. 37- نخبةالتبیان فی علمی المعانی والبیان . 38- وسیلةالاخوان الی احکام الایمان . 39- وسیلةالمعاد. 40- هدایةالضبط فی علم الخط و غیرها و منظومه های بسیاری هم در فقه و اصول و عقائد وبیان و بدیع و درایه دارد و در بیست و سیم جمادی الاخر سال 1340هَ . ق . وفات یافت و در ماده ٔ تاریخ او گفته اند:
دریغا رفت از این دار فانی
مهی کافزون بدی از ماه جاهش
چو تاریخ از خرد کردم طلب گفت
«بهشت جاودان آرامگاهش - 1340».
(از ریحانة الادب ج 3 ص 337 - 338).