کرم

کرم . [ ک َ رَ ] (ع اِمص ) جوانمردی . مردمی . عزیزی . ضد لؤم . (ناظم الاطباء). جوانمردی و همت باشد. (برهان ). مروت وسخاوت و عزیزی و بزرگواری . (غیاث اللغات ). همت و مروت و سخاوت . ضد لاَّمت . (از ناظم الاطباء) :
میر اجل مظفر عادل
قطب کرم و نتیجه ٔ حری .

منوچهری .

امروز خوشم بدار و فردا با من
آنچ از کرم تو می سزد آن می کن .

خیام .

قضیت کرم عهد آن است که بردن مرا وجهی اندیشید و حیلتی سازید. (کلیله و دمنه چ مینوی ص 111). شیر گفت : این اشارت از کرم و وفا دور است . (کلیله و دمنه ). آنچه از روی کرم بر شما واجب بود بجای آرید. (کلیله و دمنه ). و اعتماد بر کرم عهد وحصافت رای تو مقصور داشته ام . (کلیله و دمنه ).
همه بگذار کدامین گنه است
که فزون از کرم یزدان است .

انوری .

بر اهل کرم لرز خاقانیا
که بر کیمیا مرد لرزان بود.

خاقانی .

اگر ثلثی از ربع مسکون بجویی
وفا و کرم هیچ جایی نیابی .

خاقانی .

هرکه یقین را به توکّل سرشت
بر کرم الرزق علی اﷲ نوشت .

نظامی .

در کرم آویز و رها کن لجاج
از ده ویران که ستاند خراج .

نظامی .

و او به یکی دانه ز راه کرم
حله درانداخته و حله هم .

نظامی .

چون کرم این کرم را بیدار کرد
اژدهای جهل را این کرم خورد.

مولوی .

ماند خواهم تا رسیده یا رسم
حق کند با من غضب یا خود کرم .

مولوی .

درویشی در آتش فاقه می سوخت ... کسی گفتش چه نشینی که فلان در این شهر طبعی کریم دارد و کرمی عمیم . (گلستان ). پادشاه را کرم باید تا خلق بر او گرد آیند. (گلستان ).
کرم بین و لطف خداوندگار
گنه بنده کرده ست و او شرمسار.

سعدی (گلستان ).

هرکه با ابر کرم کرد چو دریا صائب
در حقیقت بهمه روی زمین احسان کرد.

صائب (از آنندراج ).

- باکرم ؛ سخی . بخشنده . کریم :
تو خداوندگار باکرمی
گرچه ما بندگان بی هنریم .

سعدی .

- بکرم ؛ از روی کرم . باکرم :
کار لوزینه ٔ ما را بکرم ساخته کن
که نخستین سخن از تنگ شکرانبازی .

سوزنی .