گیاه کثاره خار دار

کثار. [ ] (اِ) به لغت بربری جوز ارقم است. (فهرست مخزن الادویة) (تحفه ٔ حکیم مؤمن). اکثار. جوز ارقم به فارسی زیره غده ای و در کتب طب سنتی با نام های اکثار و جوز ارقم آمده است. این گیاه را به هندی سیاه زیره نامند، در بلوچستان نیز گیاه را زیره سیاه و زیره و غده آن را جیریشاک گویند. به غده گیاه نیز جوز ارقم گفته می شود. مشخصات جوز ارقم جوز ارقم گیاهی است علفی چند ساله دارای ریشه های متورم به کل غده ای به قطر تا 3 سانتیمتر، شبیه شاه بلوط و دارای بو و طعمی شبیه شاه بلوط، ساقه آن راست و بلندی آن تا یک متر، برگ های آن شبیه برگ شبت است. گل های آن سفید به صورت چتر مرکب است. میوه آن به رنگ قهوه ای روشن و چسبنده و دارای بویی مطبوع که به عنوان ادویه در محل با غذا مخلوط و مصرف می شود. این گیاه بومی مناطق با آب و هوای گرم است در نواحی جنوبی ایران در بلوچستان می روید. در هندوستان نیز در کشمیر و در بلوچستان انتشار دارد. ترکیبات شیمیایی جوز ارقم میوه جوز ارقم دارای حدود 2 درصد اسانس است و تقریبا 18 درصد اسانس میوه را انواع آلدئید تشکیل می دهد. خواص و کاربرد جوز ارقم میوه آن در هند به عنوان ادویه، شبیه زیره ولی با خواصی ضعیف تر از زیره مصرف می شود. بادشکن است ولی مصرف اصلی آن غده گیاه است که به عنوان دارو کاربرد دارد. از برگ آن نیز مانند سبزی خوردن استفاده می کنند. جوز ارقم که معمولا به ریشه ضخیم غده مانند گیاه اطلاق می شود از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی خیلی گرم و خشک است. از نظر ابعاد نظیر شاه بلوط یا گردو ولی سفید و شکننده است. از نظر طعم شبیه شاه بلوط و باقلا کمی تند است و وقتی خشک شود، پوست سیاه نازکی روی آن را می گیرد که با کمترین فشاری از آن جدا می شود.