حیص و بیص

حیص (با تلفظ hays و نیز heys) در فرهنگ معین وام‌واژه از عربی، مصدر لازم، به‌معنی کنار افتادن، به‌یک‌سو شدن. بیص (با تلفظ bays و beys) در مدخل مربوط به‌خود (حرف ب)، عربی، اسم، به‌معنی تنگی، گرفتاری. و ترکیب آنها: حیص و بیص به‌معنی گیرودار، سختی و تنگی، جنگ و غوغا، کشاکش آمده است. جالب توجه آنکه ترکیب حیث و بیث . [ ح َ ث ُ ب َ ] (اِ مرکب ، از اتباع ) گیرودار. به‌نقل از ناظم الاطباء در لغتنامه وجود دارد. اما از آنجا که بیث معنی ندارد، در ترکیب آن را از اتباع دانسته است. ترکیب حیص بیص (بدون واو عطف) در لغتنامه مدخلی مستقل دارد، تقریباً به‌تفصیل. اما امروز کسی این ترکیب را بدون عطف به‌هم به‌کار نمی‌برند، به‌همین سبب نیز آن را در لغتنامه نمی‌یابند.