شمس الدین محمد جوینی

شمس الدّین محمد جوینی. خواجه شمس الدین محمد جوینی، فرزند خواجه بهاءالدین محمد جوینی، از شعراء، نویسندگان و وزراء بنام ایران است که در بسط و نشر علم و عمران و آبادی خدمات شایان تحسین انجام داده. زادگاه وی قریهٌ آزاد وار در جوین می باشد.

از سال 661 تا 683 ه.ق. شمس الدّین محمد جوینی به وزارت هولاکو و اباقا خان و احمد تکودار اشتغال داشته است. بدنبال سعایت فخرالدین قزوینی مستوفی نزد ارغون خان، که به شمس الدّین محمد تهمت تهیه سم برای قتل اباقاخان زد، ارغون خان در چهارم شوال سال 683 ه.ق. شمس الدّین محمد را در حوالی اهر بقتل رسانید. پس از اندک زمانی چهار پسر شمس الدّین محمد، به نام های یحیی، فرج الله، مسعود و اتابک، نیز همه بقتل رسیدند؛ فقط یک پسرش، زکریا نام، از کشتن مصون ماند. عطاملک جوینی که برای مدت 24 سال فرمانروای بغداد و عراق عرب بود، برادر شمس الدّین محمد جوینی می باشد.

شمس الدین محمد جوینی ذوالسانین (bilingual) بوده و به زبان های فارسی و عربی هر دو شعر می گفته. عده بسیاری از شعراء او را مدح گفته اند از آن جمله سعدی شیرازی قصایدی چند در مدح وی سروده است.

برای اطلاعات بیشتر، رجوع شود به "خاندان جوینی"، بقلم هاشم رجب زاده، در دایرة المعارف اسلامی.