محمد مُعین. «دکتر محمد معین», «استاد محمد معین»، یکی از شخصیت های برجسته و ارزشمند در تاریخ نچندان دور ادبی و فرهنگی ایران است. وی در ۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ ه.ش. (دربارۀ این تاریخ تناقضاتی وجود دارد) در شهر رشت در استان گیلان متولد شد و در ۱۳ تیر ۱۳۵۰ ه.ش. در شهر تهران وفات یافت. پدر وی «شیخ ابوالقاسم» و پدر پدرش «معین العلماء» از روحانیان شهر رشت بودند. دکتر معین پنج سال پایانی عمرش را در اقماء بسر برد. از جمله کارهای مهم ایشان تدوین فرهنگ فارسی معروف به «فرهنگ فارسی معین» است که دورۀ کامل آن -- شامل لغات فارسی، لغات و ترکیبات عربی متداول در زبان فارسی، لغات اروپایی که به تدریج در زبان فارسی وارد شده اند، و اعلام اشخاص و اعلام جغرافیایی -- در هفت هزار و نهصد پنجاه و شش صفحه و در شش جلد بوسیلۀ «مؤسسه انتشارات امیر کبیر» در تهران منتشر شده است؛
* به علت سکتۀ نابهنگام دکتر معین، بخش های انتهائی از اعلام در فرهنگ ناتمام مانده بودند که بوسیلۀ دکتر جعفر شهیدی تکمیل و به مجموعه اضافه شده اند. تصحیح و تکمیل فرهنگ «برهان قاطع» در پنج جلد از جمله کارهای دیگر دکتر معین است. برای اطلاعات بیشتر، رجوع شود به مقاله های
فرهنگ معین و
برهان قاطع در دانشنامۀ
ویکی پدیای فارسی.
دکتر معین از آغاز سال ۱۳۲۵ ه.ش. که چاپ «لغت نامۀ دهخدا» طبق قانون در مجلس شورای ملی ایران آغاز شد، از همکاران ارشد علامه «علی اکبر دهخدا» بود. در دی ماه ۱۳۳۴ ه.ش.، با موافقت علامه دهخدا، «سازمان لغت نامه» از منزل شخصی وی به مجلس شورای ملی منتقل شد و طبق وصیت نامۀ او، دکتر معین به ریاست امور علمی آن سازمان منصوب گردید. در اسفند ۱۳۳۶ ه.ش. سازمان مذکور به دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران انتقال یافت و طبق اساسنامۀ مصوّب شورای عالی دانشگاه، ریاست «سازمان لغت نامه» به عهده وی محول گردید. وی این سمت را تا روزی که دچار سکته مغزی گردید به عهده داشت. برای اطلاعات بیشتر، رجوع شود به مقالۀ
لغتنامۀ دهخدا در دانشنامۀ
ویکی پدیای فارسی. همچنین رجوع شود به تارنمای «
مؤسسۀ لغت نامۀ دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی» در تهران.
آرامگاه دکتر محمد معین در شهرستان «آستانۀ اشرفیه»، از شهرستان های استان گیلان (در ۳۵ کیلومتری شهر رشت و ۷ کیلومتری شهر لاهیجان)، در نزدیکی آرامگاه «سید جلال الدین اشرف» (پسر امام موسی کاظم)، قرار دارد. به پاس خدمات ارزندۀ دکتر محمد معین به فرهنگ فارسی، بنای یادبودی برای وی در شهرستان «آستانۀ اشرفیه» برپا شده است.
برای اطلاعات بیشتر، رجوع شود به مقالۀ
محمد معین در دانشنامۀ
ویکی پدیای فارسی.
* فرهنگ فارسی دکتر محمد معین