سیاهدانه
نویسه گردانی:
SYAHDʼNH
سیاه دانه. (ا . فا. ) با نام علمی (Nigella sativa) گیاهی است پوشیده از کرکهای ظریف با گلهای بسیار زیبا به رنگ سفید مایل به سبز یا آبی، با غلاف خارجی و بذر قابل تشخیص که به خانواده آلالگان یا چلیپاییان (Ranunculaceae) تعلق دارد. گلهایش در انتهای ساقه قرار دارند، ودانه های خمیده سه لبه در غلافی که آنها را احاطه کرده است جای گرفته اند و دانه ها سیاه رنگ ومعطر می باشد.
سیاه دانه در شرایط اقلیمی گرم وخشک خوب رشد می کند. حوزه مدیترانه خاستگاه اصلی این گونه گیاهان بوده که پس از گسترش مصارف آن در پزشکی، کشتش در غرب آسیاه وجنوب اروپا وجنوب کشورهای حوزه ی بالکان نیز گسترش یافت، وهمچنین در کشورهای ایران، هند، پاکستان، مصر، عراق وترکیه نیز کاشت می شود، وبطور خود رو نیز در بعضی مناطق دیده می شود.
سیاه دانه نامهای گوناگون دارد و در زبان عربی به آن :« حبه البرکه» « حبة السوداء» « شونیز» و«الکمون الأسود» می گویند.
در زبان اردو: « کلونجی» ودر زبان فارسی « سیاه دانه» « دانه مبارک» «شنیز» و« شونیز» گویند.
در فرهنگ فارسی «معین» (ص 568) در باره ی سیاه دانه چنین نوشته است:
« ... گیاهی است از تیره های آلالگان جزء دسته ی خربقیها که پوشیده از کرکهای ظریف است، وبرخی از گونه های آن ممکن است فاقد کرک باشد، این گیاه به طور خود رو در اکثر نقاط واز جمله ایران می روید، برگهایش دارای تقسیمات باریک وگلهایش منفرد، ودانه اش تیره رنگ وسه گوشه، ودارای بویی مخصوص است، ارتفاع آن تا 40 سانتیمتر می رسد، وگلهایش آبی رنگند، سیاه دانه را نانوایان برای خوشمزگی نان در موقع پختن روی آن می ریزند .
مواد مؤثر وترکیبات شیمیایی موجود در سیاه دانه:
سیاه دانه دارای مواد فعال مختلفی است که تا کنون برخی از آنها شناخته شده است، سیاه دانه دارای:
· 33 در صد روغن ثابت (چرب) «Fixed oil» (برخی 5/37 در صد نوشته اند).
· 5/1 در صد روغن فرار« Volatle oil».
· همچنین سیاه دانه مواد مؤثر دیگری مانند:
· ساپینین، آلفاپنین، سینالول، کاردتین، هیدرات کربن وغیره دارا می باشد.
· و نیز شامل عناصر غذایی مانند:
· سودیوم، پتاسیم،فسفور، آهن، کلسیم، منیزیم، و ویتامینها ومواد ضد حساسیت وآرامبخش وضد درد می باشد.
· تأثیر بیشتر آن به خاطر وجود روغنهای چرب (ثابت) وروغنهای فرار می باشد.
محققان به این نتیجه رسیده اند که مؤثرترین ماده ی دارویی که در سیاه دانه وجود دارد، نوعی روغن فرار بنام «نیژلون» (Nigellone) است.
همچنین
سیاه دانه
نام مصطلح: سیاهدانه
نام عربی: شونیز، حبت السودا (1و2)
نام سنتی: شونیز (1)
نام عمومی: Black cumin (3)، Kalangi (4
نام علمی: Nigella sativa L.(3
وجه تسمیه: Nigella از Niger به معنای سیاه مشتق شده است. در اکثر ملل نام این گیاه، پسوند سیاه را دارد. (5)
خانواده: آلاله Ranunculaceae (3،6)
بخش مورد استفاده: دانه (7،6)
ریخت شناسی:
گیاهی است علفی و یک ساله به ارتفاع تا 40 سانتی متر که گاه از کرک های ظریف پوشیده شده است. برگ های آن دارای تقسیمات زیادی (منشعب) است به طوری که باریک و به شکل نخ مانند در آمده است. گل ها تک تک بر روی ساقه قرار گرفته اند و به رنگ سفید مایل به شیری می باشند. کناره گلبرگ ها اکثراً به صورت نوار نازکی به رنگ سبز یا مایل به آبی می باشد. دانه های این گیاه سیاه رنگ، زاویه دار و معطر است و در صورتی که له شوند بوی تندتری از آن ها ساطع می شود. گل ها بیشتر در بهار ظاهر می شوند و دانه ها در تابستان به رشد کامل می رسند. (6)
سیاه دانه یا سیاه تخمه دانه های ریز، سیاه رنگ و منشوری شکلی است که سه وجهی یا گرد بوده و سطحی ناصاف دارد. پس از کنده شدن پوسته رویی دانه ها، مغز سفیدرنگ و روغنی آن نمایان می شود که بسیار خوشبو (مانند بوی لیمو) است. (7،8)
پراکنش سیاهدانه در جهان و ایران:
در منطقه مدیترانه (مصر، کرت، ترکیه، یونان، تونس و ...) هند و خاورمیانه به عمل می آید. در مناطق مختلف جنوب غرب آسیا، اروپا و شمال آفریقا بومی شده و کشت می شود. در ایران نیز در اراک و اصفهان می روید و در سایر نواحی هم پرورش می یابد. (9)
تاریخچه
این گیاه 3000 سال است که مصرف می شود و تاریخچه مصرف پزشکی دانه آن به 2000 سال پیش بر می گردد. شروع مصرف آن از خاورمیانه شروع و به سرتاسر اروپا، آفریقا و هند انتقال یافت. دانه ها در مقبره پادشاه توتان خامون یافت شده است. مصریان باستان عقیده داشتند که گیاهان دارویی مثل سیاه دانه در زندگی بعد از مرگ نقش دارند. در قرن اول بعد از میلاد مسیح، پزشک یونانی، دیوسقوریدوس، ثبت کرد که دانه ها جهت مشکلات مختلف مثل سردرد، دندان درد، احتقان بینی و کرم های روده ای مصرف می شود. عقیده رایج اسلامی وجود دارد که سیاه دانه دارویی برای تمام امراض به جز پیری و مرگ است. (4)
ترکیبات مهم:
دانه های گیاه دارای روغن ثابت (36تا38%)، پروتئین ها، آلکالوئیدها، ساپونین (ملانین) و اسانس (0.4 تا 2.5%) است.
روغن ثابت عمدتاً شامل اسیدهای چرب غیراشباء (لینولئیک و اولئیک اسید) است. عمده ترین اجزاء اسانس تیموکینون (28% تا 57%) است. چهار آلکالوئید جداسازی شده است: نیجلیسین و نیجلیدین (ایندازول ها)، نیجلیمین و نیجلیمین ان اکساید (ایزوکینولین ها).
سایر مواد شامل پالمیتیک، گلوتامیک، اسکوربیک و استئاریک اسید، آرژینین، متیونین، لایزین، گلایسین، لوسین، فیتواسترول¬ها، فیبر خالص، کلسیم، آهن، سدیم و پتاسیم است.
محتوای غذایی دانه ها 21% پروتئین، 35% کربوهیدرات و 36% چربی تعیین شده است.
اصلی ترین اجزاء فعال تیموکینون، دی¬تیموکینون (نیجلون)، تیموهیدروکینون و تیمول شناسایی شدند.(4)
خواص سیاه دانه از دیدگاه طب سنتی:
سیاه دانه دارای طبیعت گرم و خشک در سوم است.
در طب سنتی خواص گوناگونی برای سیاه دانه ذکر شده است که از جمله مهم ترین آن ها عبارتند از:
منضج و قوام آورنده اخلاط
خشک کننده رطوبات
کماد (قراردادن پارچه گرم) بر سر جهت زکام و کاهش ریاح، سریع الاثر است.
رفع درد سینه و تنگی نفس، ضد سرفه
ضد استفراغ
چاق کننده
روغن آن با روغن زیتون و کندر جهت افزایش باه مأیوسین به صورت مالیدنی و نوشیدنی مفید است.
مناسب برای بعضی بیماری های کبدی و طحال، از جمله در یرقان مفید است.
خاصیت شکننده سنگ کلیه و مثانه دارد.
مدر، شیرافزا، افزاینده حیض.
ضد نفخ و به همراه سرکه دفع کننده اقسام کرم معده است.
سوخته آن جهت بواسیر خصوصاً با رب مورد (در تحفه آب مورد ذکر شده) استفاده می¬شود.
ضماد کوبیده آن با گلاب برای زخم سوداوی ساق پا مفید است.
از دیدگاه طب سنتی می تواند مضر کلیه باشد و مصلح آن کتیرا است. مصرف زیاد آن می تواند سبب خفگی گرم مزاجان و سرگیجه شود و اصلاح آن خیسانیدن دارو در سرکه و سکنجبین است.
بدل دارو انیسون و یا نصف وزن مصرف آن (به بخش میزان مصرف مراجعه شود)تخم شوید است. (1،12،13،14،15،16،17)
خواص سیاه دانه از دیدگاه طب رایج:
با توجه به کاربرد سیاه دانه در طب سنتی ملل مختلف تحقیقات زیادی در مورد این گیاه انجام شده و کاربردهای زیادی پیدا کرده است. بعضی از مهم ترین خواص سیاه دانه عبارتند از:
دستگاه تنفس:
حداقل دو مطالعه مدعی اثرات تنفسی سیاه¬دانه جهت حساسیت، سرفه، التهاب ریه، آمفیزم، آسم، آنفلوآنزا و احتقان ریه است. در یک مطالعه بالینی، درمان با روغن سیاه دانه در 152 بیمار مبتلا به حساسیت، شامل آبریزش بینی و آسم ریوی، مقدار IgE و ائوزینوفیل را کاهش داد و مصرف روغن سیاه دانه جهت درمان کمکی در این شرایط را تأیید کرد.
ضدالتهاب و ضددرد:
مصرف سنتی سیاه دانه به صورت ضماد پودر شده دانه ها برای دردهای التهابی مثل روماتیسم، سردرد و بعضی مشکلات پوستی توسط مطالعات جدید به اثبات رسیده است.
ضد دیابت:
سیاه دانه جهت کاهش فشار خون و دیابت در طب بومی جنوب شرق مراکش کاربرد داشته است. اثرات بسیار مفید ضددیابتی دانه در مطالعات حیوانی هم به اثبات رسیده است اما مطالعات بالینی مورد نیاز است.
کاهش فشار خون:
اگرچه مطالعات مثبت حیوانی در مورد احتمال کاهش فشار خون سیاهدانه دیده شده است اما مطالعات بالینی بیشتر نیاز است.
افزایش ایمنی بدن و ضد سرطان و آنتی اکسیدان:
مواد استخراج شده از سیاه¬دانه اثرات پاک کننده رادیکال های آزاد را نشان دادند. یکی از مزایای بالقوه سیاه دانه کاهش سمیت داروهای ضدسرطان یا فاکتورهای آلوده کننده، به دلیل اثرات آنتی اکسیدانی آن است. مطالعات در دهه های اخیر نشان می دهد مصرف مداوم سیاه دانه می تواند پاسخ سیستم ایمنی را بهبود بخشد. البته بر طبق مطالعات به نظر می رسد سیاه دانه بر خلاف تقویت سیستم ایمنی سلولی، سیستم ایمنی خونی را تضعیف کند، ولی مطالعات بیشتری در مورد این فرضیه نیاز است. همچنین مطالعات درون سلولی و حیوانی که بر روی روغن و مواد مؤثره سیاه دانه انجام شده است نشان می دهد دانه ها دارای خاصیت ضدتومور هستند هرچند که مطالعات بالینی در این مورد هم نیاز است.
بیماری های زنان:
سیاه دانه محرک قاعدگی و افزاینده شیر است. یک مطالعه نشان داد که سیاه دانه اثرات ضدانقباضی در ماهیچه صاف رحمی موش دارد و مانع انقباضات خودبخودی می شود. مصرف عصاره دانه یک تا ده روز پس از آمیزش موش ها، سبب جلوگیری از حاملگی در آنان شده است.
سیاه دانه اثرات ضد نفخ و رفع کولیک داشته و جهت رفع اسهال (ساده و خونی)، یبوست و تسکین بواسیر هم کاربرد داشته است.
اثرات ضدمیکروبی و ضد انگلی:
سیاه دانه به طور سنتی در درمان آب مروارید، آبسه، انگل و سایر آلودگی ها استفاده می شده است. اثرات ضد باکتری، ضد قارچ، ضد ویروس و ضد کرم از اسانس، عصاره آبی و خود سیاه دانه در مطالعات حیوانی و سلولی گزارش شده است اما نیازمند مطالعات بیشتر بالینی است.(4و6)
میزان مصرف سیاه دانه در طب رایج و سنتی:
اگرچه مصرف دانه له شده بین 0.6 تا 1.2 در چای گرم توصیه شده است (6) اما تحقیقات بیشتری در مورد اعلام دقیقتر دوز دارویی مورد نیاز است. (6) در طب سنتی تا 2 درهم (حدود 6 گرم) در سردمزاجان و تا 0.5 درهم (حدود 1.5 گرم) در گرم مزاجان توصیه شده است. (1) مصرف روغن این گیاه هم در طب سنتی تا 1 درهم (حدود 3 گرم) گزارش شده است. (12)
عوارض جانبی سیاه دانه:
عصاره دانه و محتویات آن جزء مواد با درجه سمیت بسیار پایین تقسیم بندی شده اند و تنها 2 مورد التهاب پوستی از مصرف موضعی روغن آن گزارش شده است. (4)
در مطالعات کمی که در مورد سمیت های احتمالی سیاه¬دانه و محتویات آن وجود دارد سمیت خاصی گزارش نشده است و مطالعات بیشتری نیاز است. (4)
مصرف سیاه دانه در بارداری و شیردهی:
روغن و دانه (به خصوص در دوز بالا) به دلیل اثرات انقباضات رحمی در بارداری توصیه نمی شود. در شیردهی در حد مصرف خوراکی به نظر مانعی ندارد و از گیاه اثرات افزاینده شیر گزارش شده است. (6،11) با این وجودتحقیقات بیشتری در این مورد لازم است. (4)
تداخلات دارویی و غذایی سیاه دانه:
اگرچه احتمال دارد با توجه به اثرات درمانی مختلف، این گیاه با بعضی از داروهای فشارخون، شل کننده عضلات، متسع کننده ریه، ضددیابت، ضد افسردگی، شیمی درمانی، بی حسی، مدر و غیره تداخلات داشته باشد و موجب کاهش یا افزایش عوارض یا اثرات شود، اما اطلاعات کامل و بالینی در دسترس نیست. مشورت با پزشک توصیه می شود. (4)
منع مصرف سیاه دانه:
مورد خاصی شناخته نشده است. (4)
مراجع:
(1) عقیلی خراسانی سیدمحمد حسین، مخزن¬الادویه. تصحیح دکتر کائنی و همکاران. ص 504-503
(2) بیرونی، ابوریحان، الصیدنه فی الطب، تصحیح زریاب، عباس، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 1370، ص37
(3) www.itis.gov, available at http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=506592
(4)AraDerMarderosian, Lawrence Liberti, John A. Beutler, Review of Natural Products, 6thed, Facts &Comparisons,U.S., 2011, p789-793.
(5)www.uni-graz.at available at http://www.uni-graz.at/~katzer/engl/Nige_sat.html
(6) صالحی سورمقی محمد حسین، گیاهان دارویی و گیاه درمانی، تهران، دنیای تغذیه، پاییز 87، چاپ اول، جلد دوم، صص 220-216.
(7) امین غلامرضا، متداول ترین گیاهان دارویی سنتی ایران، تهران، علوم پزشکی تهران، بهار 84، چاپ اول، ص 186.
(8) دیموک ویلیام، هوپر دیوید. فارماکوگرافیا ایندیکا. 1890. ص 28.
(9) فارماکوپه¬ی گیاهان ایران، بخش دوم، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، 1381، ص 468.
(10)http://www.mums.ac.ir available at http://www.mums.ac.ir/prmp/fa/Sideeffect3
(11)http://www.webmd.com available at http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-901-BLACK%20SEED.aspx?activeIngredientId=901&activeIngredientName=BLACK%20SEED and http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-901-BLACK%20SEED.aspx?activeIngredientId=901&activeIngredientName=BLACK%20SEED
(12) تنکابنی، سید محمد مؤمن، تحفه¬ی حکیم مؤمن. کتابفروشی محمودی. تیر 1376، ص 552-551.
(13) ابومنصور علی هروی، موفق الدین. الابنیه عن حقایق الادویه. تصحیح بهمن¬یار احمد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران: 1347. ص 200-199.
(14) انصاری شیرازی علی بن حسین، اختیارات بدیعی. تصحیح و تحشیه: محمد تقی میر، شرکت دارویی پخش رازی، 1371، ص 259.
(15) ابن سینا، قانون در طب. ترجمه ی شرفکندی عبدالرحمان. کتاب دوم، انتشارات سروش، 1368، ص 314.
(16) رازی محمدبن زکریا، الحاوی. ترجمه سلیمان افشاری پور، فرهنگستان علوم پزشکی ایران، جلد بیست و یکم، 1384، ص 76.
(17) کردافشاری غلامرضا و همکاران، تغذیه در طب ایرانی اسلامی، نیکان، تهران، چاپ اول، 1387، ص 82.
همچنین
سیاه دانه و روغن آن موثرترین و مفیدترین چیزی است که برای تقریباً هر بیماری، الرجی یا حساسیت و حتا بیماری های جدی مانند نفستنگی (asthma ) ، شکر یا دیابیت، اختلالات در سیستم دفاعی بدن، زردی یا (hepatitis) ،ایدز (AIDS) و حتا سرطان دارو میباشد. حدیث بخاری شریف هم این موضوع را تایید میکند که سیاه دانه درمان هر مرض به غیر از مرگ است. این گیاه یکی از مهم ترین و بزرگترین شفا بخشِ هر زمان بوده و به شیوه های مختلف و موارد گوناگون مانند تقویت سیستم دفاعی بدن، تصفیه خون و حمایت از طول عمر سالم مورد استفاده قرار میگرفت.
اسمِ بیالوژیکی سیاه دانه (Nigella sativa) میباشد که عمدتاٌ در مناطق مدیترانه و سایر مناطق دیگر جهان از جمله عربستان سعودی، افریقای شمالی و بخش های از آسیا نیز کشت میشود. سیاه دانه برای اولین بار در مصر شناخته شد و از فواید آن در کتاب مقدس انجیل نیز ذکر گردیده است. دانشمندان یونانی در قرنِ اول سیاه دانه را برای معالجۀ سردردی، بندش بینی، درد دندان، و کرم های روده توصیه مینمودند. دانشمند معروف مسلمان ابن سینا در کتاب خیلی مهشور و مهم خود که تا هنوز در دنیای طبابت ارزش خود را دارا است، در بارۀ سیاه دانه چنین گفته که این دانه باعث تحریک انرژی مثبت بدن انسان میشود و به همین طریق باعثِ رفع خسته گی جسمی و روحی میگردد.
سوال عمده خلق میشود که چرا سیاه دانه این قدر مفید است؟ اکثریت بیماری ها و پرابلم های صحی ما به علت عفونت و تخریب وجود انسان توسط میکروارگانسم ها مانند بکتریا ها، ویروس ها، پرازیت ها و فنجیها صورت میگیرد. سیاه دانه با خاصیتی که دارد میتواند تعاملات بطی و یا سریع سیستم دفاعیه بدن را تنظیم کند و بدین طریق در درمان بیماری های مزمن الرجیکی و هارمونی کمک میکند. همچنان سیاه دانه سیستم میتابولزم بدن را حمایت میکند، سیستم هاضمه را تنظیم میکند و شکر خون را پایان میآورد. برعلاوه سیاه دانه برای اخراج کرم ها و پرازیت ها از روده نیز استفاده میشود. ناگفته نباید گذاشت که برای آرامش برونشیت ها ( سینه یا شش ها) و سرفه، ازدیاد شیر مادران، آرامش عصاب، تقویۀ موها، و جلوگیری از چین و چروک پوست نیز مفید میباشد.
طرق استفادۀ سیاه دانه:
ازسیاه دانه درمواردمختلف به طرق و مقادیر مختلف استفاده میشود. به حیث مکمل کنندۀ رژیم غذایی یک قاشق چای خوری سیاه دانه دو بار در یک شبانه روز توصیه شده است. مقدار استفاده سیاه دانه وابسته به این است که آیا برای وقایه استفاده میشود یا برای معالجۀ امراض. در یکی از مطالعات دانشمندان درشهر میونیخ جرمنی تقریباٌ 600 مریضِ که الرجی یا حساسیت داشتند 500 میلیگرام روغن سیاه دانه را دو بار در یک شبانه روز صرف میکردند. بعد از مدت سه ماه 85 فیصد بیماران کاملاٌ صحتیاب شدند. همچنان استعمال روغن سیاه دانه به روی جلد برای ریماتیزم، درد مفاصل پوکی استخوان نیز استفاده میشود.
باید یادآور شد که استفاده از سیاه دانه و روغن آن اصلاً عواقب جانبی ندارد و هر شخص به هر سن و سال که باشد ازین ادویۀ درمان بخش استفاده کرده میتواند. ولی چون سیاه دانه شکر خون را پایان میآورد، اشخاصِ مبتلا به مرض شکر پایان و خانم های حامله در استفادۀ این دانه باید زیاده روی نکنند و یا زیر نظر داکتر از آن استفاده کنند.
درترکیب سیاه دانه 21 فیصد پروتین ها میباشد که از 15 امینواسید های مختلف ترکیب گردیده و از آن جمله 8 امینواسید های ضروری میباشد که توسط وجود انسان تولید نمیگردد و باید از طریق غذا به بدن انسان برسد. از جملۀ یکی از امینو اسید های که در ترکیب سیاه دانه موجود است بنام (Arginine) یاد میشود که رول عمده در نشو و نمای جنین در بطن مادر را به عهده دارد. 38 فیصد ترکیبات سیاه دانه کاربوهایدریت ها اند، مانند مونوسکاراید ها ( مالیکول های منفرد قند)، پلی سکاراید های غیر نشایستوی که منحیث منبع خوب فایبر های رژیم غذایی بشمار میروند. 35 فیصد آن را شحمیات نباتی غیرِ مشبوع تشکیل میدهد مانندِ لینولیک اسید، اولیک اسید که از جملۀ شحمیاتِ غیر مشبوع و ضروری به شمار میرود و در خود بدن انسان تولید نمیگردد، و بقیه آن را عناصرِ کلسیم، آهن، جست، مگنیزیم، پوتاشیم سلینم، ویتامینA ، بیتا کراتونین ، ویتامین (C, B2, B) تشکیل میدهد.
تحقیقات و مطالعاتِ علمی زیادی در رابطه با سیا ه دانه و خواص آن از سال های 1959 عیسوی به این طرف در پوهنتون های بین المللی جهان صورت گرفته و مضامین و دست آورد های زیادی در این زمینه به چاپ رسیده است. در سالِ 1960 دانشمندانِ مصری به اثبات رسانیدند که ترکیبات مغلقِ سیاه دانه باعث بزرگ ساختن و توسعه دادن نل های تنفسی و شش ها میگردد که به همین سبب برای مرض اسما یا نفس تنگی خیلی مفید واقع میگردد. به همین طور ساینس دا نان جرمنی به اثبات رسانده اند که سیاه دانه خاصیتِ ضد بکتریایی و فانجی ها را دارد.
دانشمندان و داکترانِ بیالوژی سیستم دفاعیه و سرطان خبر دادند که سیاه دانه مغزِ استخوان را تحریک میکند تا حجراتِ بیشتر دفاعیه یا انتی بادی ها را تولید نماید و همچنان مقدارِ تولید انترفیرون ( که حجراتِ نارمل را از تاثیراتِ تخریبی ویروس ها، بکتریا ها، پارازیت ها نگاه میکند) را بیشتر میسازد و حجراتِ سراطانی و تو مور ها را از بین میبرد.
دانشمندان امریکایی اولین راپورِ رسمی و جهانی خود را در بارۀ خصوصیتِ ضد تومور روغنِ سیاه دانه در سالِ 1978 پخش کردند.
اشخاص صحت مند باید نیز از خوردن سیاه دانه یا روغن آن صرفه نکنند، بخاطریکه غذا های امروزی را که ما صرف میکنیم تقریباٌ همۀ شان غیر طبیعی و هارمونی میباشد و بدن ما پر از رادیکال های ( حجراتِ که دارای مالیکول های اند که اتوم های شان تعداد مساوی الکترون چارچ منفی و پروتون چارچ مثبت را ندارند و در کوشش تعامل با هر نوع مواد میباشند تا بتوانند تعداد الکترون های خود را پوره نمایند. ولی این تعاملات با مواد گوناگون به وجود انسان مضر ثابت میگردد) که باعث مرض سرطان میگردد، میباشد. شحم یا Fatty Acid ضروری که در سیاه دانه موجود است قابلیت یکجا شدن با رادیکال های مضر و سرطانی را داشته و آنها را از وجود اخراج میکند. همچنان سیاه دانه در ترکیب خود بیتا کروتین (Beta Carotine) را دارد که این ماده حجرات غیر نورمال را از بین میبرد.
در سال 1986 دانشمندان عرب یک آزمایش را بالای دو گروپ اشخاص انجام دادند که یک گروپ به مقدار یک گرام دو مرتبه در یک شبانه روز سیاه دانه میخوردند و گروپ دیگر بدون آن. معاینۀ خون شمار لیمفوسایت ها ( حجرات دفاعیۀ خون) پیش از آزمایش و بعد از 4 هفته بالای همۀ اشتراک کننده گان اجرا شد و نشان داد که اشخاصِ که برای 4 هفته سیاه دانه گرفته اند تفریباً 72 فیصد حجرات دفاعیۀ خون شان افزایش و فعالیت شان به شکل طبعی ازدیاد یافته است. نتایج این آزمایش در سال 1993 توسط داکتران پوهنتون طب کنگ فیصل تأئید گردید.
آزمایشات دیگری در سالهای 1960 و اخیراً در سال 1993 در هند وستان ماده(Nigellone ) را در سیاه دانه دریافت نموده که مانع افراز هستامین ( هارمونِ که توسط انساج مختلف بدن در هنگام واکنش در مقابل حساسیت های گوناگون مانند استما افراز میشود) میگردد. به همین دلیل اشخاص مبتلا به حساسیت های گوناگون و نفس تنگی با گرفتن سیاه دانه صحتیاب میگردند.
تحقیقات حیرت انگیز دیگر که توسط دانشمندان هندی در سال 1991 بالای موش ها صورت گرفته بیانگر این است که در سیاه دانه موادی وجود دارد که احتمالاٌ از یک زنجیر درازِ (fatty acids) ترکیب شده و قادر به جلوگیری فعالیت حجرات سرطانی (Ehrlich ascites carcinoma EAC) و (Dalton's lymphoma ascites DLA) اند. موش های که این حجرات سرطانی تزریق شده بودند و سیاه دانه داده میشدند صحتمند و تندرست به زندگی نورمال خود ادامه دادند. ولی موش های که حجرات سرطانی بدون سیاه دانه داده شدند سبب مرگ شان گردید. از این رو دانشمندان به نتیجه رسیدند که در سیاه دانه مادۀ وجود دارد که باعث از بین بردن یا غیر فعال ساختن حجرات سرطانی میگردد.
در سال 1992 محققین پوهنتون فارمسی داکاه بنگلدیش خاصیت ضد بکتریایی سیاه دانه را کشف نمودند. این خاصیت در روغن سیاه دانه بیشتر مشاهده میگردد و به شکل مقایسوی از 5 نوع انتی بیوتیک های معروف ( امپیسپلین، تیتراسیکلین، کتری میکسازول، خینتوماسین و نالیدکسین اسید) قوی تر و موثر تر میباشد. همچنان ناگفته نباید گذاشت که سیاه دانه خاصیت ضد التهابی را داشته و مخصوصاً برای آرتروز ( ورم مفاصل و استخوان ها) و ریماتزم بسیار مفید میباشد. بر علاوه سیاه دانه برای ازدیاد شیر مادران شیر ده خیلی مفید میباشد.
روی این همه شواهد و نتایج باید برای تندرستی و صحت کامل خود و فامیل خود باید استفادۀ سیاه دانه را در رژیم غذایی خود علاوه نماییم و از فواید زیاد ان بهره مند شویم.
نوشته شده توسط آژانس خبری بین المللی کوکچه
همچنین
خواص سیاه دانه
سیاه دانه
سیاه دانه دارای خواص درمانی بسیاری است. در احایث و روایات اسلامی نیز آمده است که :
" سیاه دانه دوای هر بیماری و دردی است ، به جز مرگ."
برخی خواص آن عبارتند از :
- سیاه دانه طبیعت گرمی دارد.
- به دلیل داشتن ماده ای موسوم به تیموکیتون، دارای اثرات ضد تشنجی است. بررسی ها نشان می دهد سیاه دانه می تواند موجب تاخیر در زمان شروع تشنج و کاهش مدت آن شود.
- در کاهش نفخ شکم و دفع گازهای معده موثر است.
- زیاد کننده شیر مادران است.
- قاعده آور است، یعنی عادت ماهانه را باز می کند.
- ضد کرم است. مصرف سیاه دانه با سرکه باعث دفع کرم دستگاه گوارشی می شود.
- استفاده از مخلوط سیاه دانه آسیاب شده با عسل برای تسکین درد رحم و پس درد زایمان مفید است.
- غرغره کردن جوشانده ی سیاه دانه در سرکه باعث تسکین درد دندان و محکم شدن دندان می شود.
درمان بیماری ها با سیاه دانه
* سرگیجه و درد گوش :
یک قاشق مرباخوری عسل را با چند قطره روغن سیاه دانه مخلوط کرده و هر صبح ناشتا، میل کنید. این کار را حداقل تا 11 روز ادامه دهید.
* روماتیسم :
یک فنجان روغن سیاه دانه را گرم کنید. سپس قبل از خواب آن را در محل درد بمالید و خوب ماساژ دهید. بعد محل مورد نظر را با یک تکه پارچه پشمی باندپیچی نموده و استراحت کنید.
* اسهال :
یک قاشق غذاخوری سیاه دانه ی آسیاب شده را با نصف استکان عصاره ی تره تیزک (شاهی) مخلوط کرده و پس از صرف غذا در سه وعده میل نمایید.
* ناراحتی های کبدی :
مقداری از پودر سیاه دانه را با گیاه صبر زرد ( آلوئه ورا ) و عسل مخلوط کرده و هر صبح ناشتا، به مدت هفت روز یک قاشق مرباخوری از آن را میل کنید.
همچنین می توانید روغن سیاه دانه را که در حال جوش است، با غنچه ی برگ های بید (برگ های کوچک ) مخلوط کرده و پیش از خواب یک قاشق مرباخوری از آن را به مدت یک هفته میل کنید.
* سردرد و میگرن :
نصف قاشق سیاه دانه آسیاب شده را با نصف قاشق انیسون (دانه هایی شبیه رازیانه دارد) و سه تکه میخک کوبیده شده، مخلوط کنید و با یک لیوان شیر بجوشانید (بهتر است کمی عسل خالص نیز اضافه کنید). یک فنجان از این معجون دارویی را می توانید در هنگام شروع سردرد و میگرن بنوشید.
در ضمن با روغن سیاه دانه، گیجگاه و شقیقه خود را چرب کنید.
* درد و ناراحتی های کلیوی :
یک استکان سیاه دانه را در یک لیتر آب بجوشانید و با عسل شیرین کنید و به مدت یک هفته، صبح ناشتا آن را میل نمایید.
همچنین می توانید یک قاشق غذاخوری سیاه دانه آسیاب شده را با نصف لیوان روغن زیتون مخلوط کرده و به صورت ضماد (یعنی مانند پماد روی یک تکه پارچه تمیز) در آن قسمت از کلیه که احساس درد می کنید بگذارید. این عمل را روزانه یک بار و به مدت پنج روزادامه دهید.
هر روز مقداری جعفری را در یک لیوان آب بجوشانید و هفت قطره روغن سیاه دانه را به آن افزوده و صبح و شب یک فنجان میل کنید. این کار را به مدت پنج روز ادامه دهید.
* بی اختیاری ادرار:
پوسته تخم مرغ را پس از شستن کامل ، با حرارت مقداری تفت دهید و با مقداری سیاه دانه مخلوط کرده و بکوبید تا کاملا نرم شود. یک قاشق چایخوری از این مخلوط را در یک لیوان شیر ریخته و آن را به هم بزنید و صبح و شب، به مدت یک هفته میل کنید.
* دل پیچه و درد های روده ای:
به مقدار مساوی زیره و نعنا و انیسون را بجوشانید و هفت قطره روغن سیاه دانه به آن اضافه کنید. سپس با عسل خالص آن را شیرین کرده و در موقع دل پیچه و دل درد آن را بنوشید.
* تب :
اگر مقداری سیاه دانه را بکوبید و با کمی سکنجبین میل نمایید، تب را برطرف می کند.
In English, Nigella sativa seed is variously called fennel flower,[3] nutmeg flower,[3] black caraway,[3] and Roman coriander.[3] Other names used, sometimes misleadingly, are black cumin,[3] onion seed and black sesame. Blackseed and black caraway may also refer to Bunium persicum.[4]
The seeds are frequently referred to as black cumin (as in Assamese: kaljeera or kolajeera or Bengali kalo jeera), but black cumin /kala jeera is different from Nigella sativa (kali jeeri). Original black cumin is Carum Bulbocastanum. In Kannada it is called [ಕೃಷ್ಣ ಜೀರಿಗೆ] Krishna jeerige, but this is also used for a different spice, Bunium persicum.
In English-speaking countries with large immigrant populations, it is also variously known as الحبّة السوداء al-ḥabbah al-sawdāʼ 'the black seed' or حبّة البرکة ḥabbat al-barakah 'the seed of blessing' (Arabic), kaljeera (Assamese কালজীৰা kalzira or ক’লাজীৰা kolazira), kalo jira (Bengali: কালোজিরা kalojira, black cumin), קצח qetsaḥ (Hebrew), kalonji (Hindi कलौंजी kalauṃjī or कलोंजी kaloṃjī, Urdu کلونجى kalonjī) or mangrail (Hindi मंगरैल maṃgarail), jintan hitam (Indonesian), reşke (Kurdish), काळा जिरा kāḷā jirā (Marathi), سیاهدانه siyāh dāne (Persian), чернушка chernushka or калинджи kalindzhi (Russian), கருஞ்சீரகம் karuñcīrakam (Tamil), çörek otu (Turkish), garacocco (Cypriot Turkish), karim jeerakam (കരിംജീരകം) in Malayalam or කළු දුරු in Sinhala, karto jeera in Beary.
It is used as part of the spice mixture paanch phoran or panch phoron (meaning a mixture of five spices) and by itself in a great many recipes in Bengali cookery and most recognizably in naan bread.[5]
The Turkish name çörek otu literally means "bun's herb" from its use in flavouring the çörek buns. Such braided-dough buns are widespread in the cuisines of Turkey and its neighbours (see Tsoureki τσουρέκι). In Bosnian, the Turkish name for N. sativa is spelled as čurekot. The seed is used in Bosnia, and particularly its capital Sarajevo, to flavour pastries (Bosnian: somun) often baked on Muslim religious holidays.
Characteristics[edit]
Nigella sativa has a pungent bitter taste and smell.[clarification needed] It is used primarily in confectionery and liquors. Peshawari naan is, as a rule, topped with kalonji seeds. Nigella is also used in Armenian string cheese, a braided string cheese called majdouleh or majdouli in the Middle East.
History[edit]
According to Zohary and Hopf, archaeological evidence about the earliest cultivation of N. sativa "is still scanty", but they report supposed N. sativa seeds have been found in several sites from ancient Egypt, including Tutankhamun's tomb.[6] Although its exact role in Egyptian culture is unknown, it is known that items entombed with a pharaoh were carefully selected to assist him in the afterlife.
The earliest written reference to N. sativa is thought to be in the book of Isaiah in the Old Testament, where the reaping of nigella and wheat is contrasted (Isaiah 28: 25, 27). Easton's Bible dictionary states the Hebrew word ketsah refers to N. sativa without doubt (although not all translations are in agreement). According to Zohary and Hopf, N. sativa was another traditional condiment of the Old World during classical times; and its black seeds were extensively used to flavour food.[6]
Seeds were found in a Hittite flask in Turkey from second millennium BCE.[7]
Traditional medicine[edit]
In the Unani Tibb system of medicine, black cumin (Carum bulbocastanum) is regarded as a valuable remedy for a number of diseases.[8] In Islamic writing, a hadith narrated by Abu Hurairah says "I heard Allah's Apostle saying, 'There is healing in black seed (al-ḥabbah al-sawdāʼ) for all diseases except death.'"[9]
Nestlé has reportedly filed a patent application covering use of N. sativa as a food allergy treatment.[10] Yet the firm denies the claim of patenting the plant, stating that the patent would only cover "the specific way that thymoquinone - a compound that can be extracted from the seed of the fennel flower - interacts with opioid receptors in the body and helps to reduce allergic reactions to food".[11]
Chemistry[edit]
Nigella sativa oil contains an abundance of conjugated linoleic (18:2) acid, thymoquinone, nigellone (dithymoquinone),[12] melanthin, nigilline, damascenine, and tannins. Melanthin is toxic in large doses and nigelline is paralytic, so this spice must be used in moderation.[citation needed]
References[edit]
Jump up ^ "The Plant List: A Working List of All Plant Species".
Jump up ^ New International Encyclopedia
^ Jump up to: a b c d e "USDA GRIN Taxonomy".
Jump up ^ Bunium persicum - (Boiss.) B.Fedtsch. Common Name Black Caraway
Jump up ^ Indian Naan with Nigella Seeds Recipe
^ Jump up to: a b Zohary, Daniel; Hopf, Maria (2000). Domestication of plants in the Old World (3 ed.). Oxford University Press. p. 206. ISBN 0-19-850356-3.
Jump up ^ http://dx.doi.org/10.1016/j.jep.2009.05.039
Jump up ^ [unreliable source?]Sunan Ibn Majah.
Jump up ^ [non-primary source needed]"71". Sahih Bukhari 7. 592.
Jump up ^ Hammond, Edward (2012). "Food giant Nestlé claims to have invented stomach soothing use of habbat al-barakah (Nigella sativa)". Briefing Paper. Third World Network. Retrieved 23 April 2013.
Jump up ^ "Is Nestlé trying to patent the fennel flower?", www.nestle.com.
Jump up ^ Mohammad Hossein Boskabady, Batool Shirmohammadi (2002). "Effect of Nigella Sativa on Isolated Guinea Pig Trachea". Arch Iranian Med 5 (2): 103–107.
External links[edit]
Wikimedia Commons has media related to Nigella sativa.
Nigella sativa
Nigella from The Encyclopedia of Spices
Ali BH, Blunden G (April 2003). "Pharmacological and toxicological properties of Nigella sativa". Phytother Res 17 (4): 299–305. doi:10.1002/ptr.1309. PMID 12722128.
Antimicrobial activity of Nigella sativa oil against Staphylococcus aureus and Pseudomonas aeruginosa obtained from clinical specimens.
Effects of Black Seeds (Nigella Sativa) on Spermatogenesis and Fertility of Male Albino Rats
Effects of oral administration of water extract of Nigella sativa on serum concentrations of insulin and testosterone in alloxan-induced diabetic rats
Black Seed, Nigella Sativa, Deserves More Attention
How to make a dessert pie from black cumin seeds
[show] v t e
Culinary herbs and spices
Categories: RanunculaceaeMedicinal plantsSpicesHerbsPlants described in 1753
واژه های همانند
۱ مورد، زمان جستجو: ۰.۰۵ ثانیه
سیاه دانه . [ ن َ / ن ِ ] (اِ مرکب ) شونیز است که به فارسی سیاه بیرغ گویند. (فهرست مخزن الادویه ) (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). حبةالخضراء. نانخواه . ...