حماسه گسر خان

حماسه گسار خان (که حماسه شاه گِسار یا حماسه گَزَر خان هم نامیده می‌شود) مهم‌ترین اثر حماسی تبت و بخش بزرگی از آسیای میانه است.[۱]

این کتاب حماسی، در حدود ۱۰ میلیون واژه دارد و امروزه ۱۴۰ نقّال (از ملیت‌های تبتی، مغولی و تو) هنوز به نقل این داستان اشتغال دارند.[۲]

این حماسه در حدود هزار سال دیرینگی دارد و داستان آن دربارهٔ شاهی دلاور به نام گسار است که بر سرزمینی افسانه‌ای به نام لینگ فرمانروایی می‌کرد. این حماسه، یک داستان پرماجراست که تمثیل‌های به‌کار رفته در آن ریشه‌های عمیقی در بوداگرایی تبتی دارد.[۳]

حماسه گسار خان در اوایل سده ۱۲ میلادی کامل شده و در نواحی تبتی‌نشین به‌طور گسترده سینه به سینه نقل شده‌است.

حماسه گسار خان حکایت از آن دارد که در زمان‌های بسیار بسیار قدیم بلایا و فلاکتهای عظیم تمام نواحی تبت را دربر گرفت و دیوها و اهریمنان بر مردم رنج‌های طاقت‌فرسا تحمیل می‌کردند. با این حال بودای نیکدل و مشفق «گوان شی این» بمنظور نجات مردم از ورطه رنج و درد از خداوند تمنا کرد تا پسر خود را به میان مردم بفرستد و بدین‌سان «توباگه» پسر خدا به دنیای انسان‌ها گام گذارد. وی از روز تولد مبارزه با اهریمنان را آغاز کرد،[۴] در ۵ سالگی با همراهان خود به کنار رودخانه زرد کوچ کرد و در ۱۲ سالگی به علت پیروزی در مسابقه اسب‌سواری قبیله‌ای بر روی تخت سلطنت نشسته و شاه تبتی‌ها شد و ملک گسار نام گرفت. از آن به بعد، وی با قدرت و توانائی بی نظیر برای نابودی روحهای خبیث و اهریمنان در همه جا سلحشورانه با نیروهای دشمن جنگید و برغم اتهامات دروغین و توطئه‌چینی‌ها بکمک نیروی خود و حمایت خداوند و بوداها شکست‌ناپذیر شد و پیروز میدان بود و برای مردم رفاه و سعادت فراوانی به همراه آورد. پس از آن‌که تمام دیوها در جهان انسان به دست او از بین رفتند، وی به هماه مادر و زن‌های خود به بهشت بازگشت.[۵]


منابع

↑ Lianrong, Li. "History and the Tibetan Epic Gesar," in Oral Tradition, 16/2 (2001)
↑ همان.
↑ همان.
↑ سی‌آرای نسخهٔ فارسی)، بازدید: سپتامبر ۲۰۰۹.
↑ همان.


حماسه‌های منظوم ملل و اقوام جهان
آسیا اروپا آفریقا آمریکا
ارمنستان: دلاوران ساسون
اعراب: عنتره بن شداد
اغوزها: دده ‌قورقود، کوراوغلو
اندونزی: کاکاوین رامایانا
اوستیا: حماسه نَرت
ایران‌زمین: شاهنامه و دیگر حماسه‌ها
باشقیرستان: اورال‌باتور
بلوچستان: هانی و شیخ مرید
تامیل: پنج حماسه بزرگ
تایلند: راماکین
تبت: حماسه گِسار خان
تبرستان: هژبرسلطان
ژاپن: داستان هِیکه
فیلیپین: فلورانته و لورا
قرقیزستان: مَناس
کامبوج: رئامکر
گرجستان: پلنگینه‌پوش
لائوس: پرا لاک پرا لام
مالزی: حکایت هانگ توآه
مغولستان: ژنگَر
میان‌رودان: گیلگامش
میانمار: یاما زاتداو
هندوستان: مهاباراتا، رامایانا
ویتنام: داستان کیو

اسپانیا: دن کیشوت
استونی: کالویپوگ
اسکاتلند: بروس
اسکاندیناوی: اِدای شاعرانه
آلبانی: عود کوهستان
آلمان: سرود نیبلونگ‌ها
انگلستان: بئوولف
اوکراین: داستان لشکر ایگور
ایتالیا: کمدی الهی
ایرلند: گاورانی کولی
پرتغال: لوسیادها
روم: انه‌اید
فرانسه: سرود رولاند
فلاندر: شیر فلاندر
فنلاند: کالوالا
لتونی: لاچپلسیس
لهستان: استاد تادئوس
لیتوانی: فصول
مجارستان: مخاطرات سیگِت
هلند: رینارد روباه
یونان باستان: ایلیاد، اُدیسه

مالی: سونجاتا
مصر باستان: داستان سینوهه

آرژانتین: مارتین فیرو
شیلی: آروکانا