بهار آزادی

سکهٔ بهار آزادی یکی از مسکوکات طلای قانونی در جمهوری اسلامی ایران است که جایگزین سکه‌های طلای پهلوی شده‌است. پس از سال ۱۳۵۸ خورشیدی، به مناسبت و یادبود پیروزی انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ خورشیدی، انواع سکه‌های بهار آزادی در دو طرح متفاوت و در قطع‌های مختلف ضرب شده‌است. عیار طلای این سکه‌ها -اعم از طرح قدیم و جدید- ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است. معمولاً همه‌ساله ضرابخانهٔ بانک مرکزی ایران، سکه‌ها را ضرب کرده و از طریق بانک‌های عامل یا صرافی‌های مجاز به بازار عرضه می‌کند. این سکه‌ها به صورت خرد یا عمده و به قیمت روز خرید و فروش می‌شوند. سکهٔ بهار آزادی به عنوان هدیه، مهریهٔ ازدواج، عیدی کارمندان دولت و نیز برای سرمایه‌گذاری و پس‌انداز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

محتویات
۱ انواع سکه بهار آزادی
۲ تاریخچه
۲.۱ از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ (طرح قدیم)
۳ از سال ۱۳۷۰ تاکنون (طرح جدید)
۴ مشخصات سکه بهار آزادی
۵ کاربردهای سکه بهار آزادی
۶ خرید و فروش سکه بهار آزادی
۶.۱ شیوه محاسبه قیمت سکه بهار آزادی
۶.۲ نقش زمان ضرب در تعیین قیمت سکه‌ها
۶.۲.۱ اختلاف قیمت سکه‌های طرح قدیم با طرح جدید
۶.۲.۲ اختلاف قیمت بین سکه‌های طرح جدید
۶.۳ مسئله سکه‌های تقلبی
۷ مهم‎ترین مراکز عرضه سکه در ایران
۸ منابع و پانویس
۹ پیوند به بیرون
انواع سکه بهار آزادی

از نظر شکل: سکه‌ها در دو نوع «طرح قدیم» (۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰) و «طرح جدید (امامی)» (۱۳۷۰ تاکنون) هستند.[۱]
از نظر قطع: سکه‌ها در انواع «ربع»، «نیم»، «یک» یا «تمام»، «دو و نیم»، و «پنچ» بهار آزادی موجود هستند.[۲]
تاریخچه [ویرایش]

پس از انقلاب اسلامی ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی[۳] و با تأیید و دستور نخست وزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین فصل بهار پیروزی انقلاب اسلامی، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام «بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکه‌های بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شده‌اند:[۴]

از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ (طرح قدیم)
یک روی این سکه مزین بنام علی بن ابیطالب بود (به سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن) و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه امام رضا به همراه عبارت «نخستین بهار آزادی» و تاریخ ۱۳۵۸ منقوش بود. از آن پس تا سال ۱۳۷۰، انواع سکه‌های بهار آزادی با همین طرح تولید می‌شد.[۲]


ضرب و توزیع سکه بهار آزادی با طرح جدید، معروف به امامی، از سال ۱۳۷۰ آغاز شده و تا به امروز نیز ادامه دارد.[۱] با توجه به ماده ۵ قانون نحوه حفظ آثار و یاد سید روح‌الله خمینی[۵] بانک مرکزی ایران موظف شد که تصویر بنیان‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران را بر یک طرف سکه‌های بهار آزادی به گونه‌ای مناسب نقش کند. از اینرو، بنابر پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت اموراقتصادی و دارایی[۶] و به استناد بند ۲ قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا،[۷] هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۰/۳/۱۹ (راجع به تغییر طرح سکه یک بهار آزادی) چنین تصویب کرد:

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است به مناسبت دومین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (قدس سره) سکه یادبود یک بهار آزادی را با مشخصات ذیل و طبق نمونه‌ای که در نهاد ریاست جمهوری نگهداری می‌شود ضرب نماید:

عیار طلا: ۹۰۰ در هزار؛
وزن سکه: ۸٫۱۳۵۹۸ گرم؛
قطر سکه: ۲۲ میلیمتر؛
یک روی سکه مزین به تصویر حضرت امام (قدس سره) و قید سال ضرب (۱۳۷۰) در ذیل تصویر؛
یک روی سکه تصویر بارگاه حضرت امام رضا علیه‌السلام و قید عبارت «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» در بالای تصویر و عبارت «بهار آزادی» در پایین تصویر.
مصوبه مذکور جهت اجرا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شد.[۸] بدین ترتیب، در دومین سال فوت رهبر جمهوری اسلامی ایران، طرح سکه تمام بهار آزادی تغییر کرد و از آن پس (سال ۱۳۷۰ به بعد) سکه‌ها بر اساس آن مصوبه ضرب می‌شوند. گفتنی است طرح سکه‌های با قطع‌های ربع و نیم، همانند سابق است.

معمولاً در هر سال، انواع مسکوک بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد، در ضرابخانه این بانک تولید می‌شود. طبق آمار اعلام‌شده در سال ۱۳۸۶، تاکنون ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی در طول دهه‌های اخیر در کشور ضرب شده‌است.[۹]

صدور مسکوک طلا از کشور به هر نحوی ممنوع است، مگر توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.[۱۰]

مشخصات سکه بهار آزادی

مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلا[۱۱] و نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا[۱۲]. شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون ۱۳۳۷، مدور است، و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از ۹۰۰ در هزار طلای خالص، و ۱۰۰ در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس.[۲]

قطع وزن کل (گرم) وزن طلای خالص (گرم) حد ترخّص وزن در هزار قطر دایره (میلیمتر) عیار در ۱۰۰۰ عیار در ۲۴
ربع ۲٫۰۳۲۲۵ ۱٫۸۳۰۵۹۵۵ ۱۰ ۱۶ ۹۰۰ ۲۱٫۶
نیم ۴٫۰۶۶۵ ۳٫۶۶۱۱۹۱ ۵ ۱۹ ۹۰۰ ۲۱٫۶
یک ۸٫۱۳۳ ۷٫۳۲۲۳۸۲ ۲٫۵ ۲۲ ۹۰۰ ۲۱٫۶
دو و نیم ۲۰٫۳۳۲۵ ۱۸٫۳۰۵۹۵۵ ۲٫۵ ۳۰ ۹۰۰ ۲۱٫۶
پنج ۴۰٫۶۶۵ ۳۶٫۶۱۱۹۱۰ ۲ ۴۰ ۹۰۰ ۲۱٫۶
کاربردهای سکه بهار آزادی

هدیه — از سکه طلا به عنوان هدیه در جشن‌ها و مهمانی‌ها، اعیاد ملی و مذهبی، مراسم ازدواج، تجلیل، تودیع، اعطای جوایز ورزشی، مسابقات و المپیادهای علمی، و سایر مناسبت‌ها استفاده می‌شود.[۱][۱۳] جشنواره‌ها مهمترین رویدادهایی هستند که معمولاً در آنها سکه اهدا می‌شود. به خاطر جایگاه ویژه طلا در جامعه ایرانی، هدیه‌دادن سکه، نسبت به پول یا اشیای دیگر، از مقبولیت بیشتری برخوردار است.[۱۴]
عیدی کارمندان دولت — طبق مصوبه هیئت وزیران در سال ۱۳۸۷، کلیه دستگاه‌های دولتی می‌توانند بجای پرداخت پول نقد به کارکنان خود، به آنها سکه طلای تمام بهار آزادی عیدی دهند.[۱۵] این سکه‌ها با نرخ روز اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی، به وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی که تمایل دارند عیدی کارکنان خود را به صورت سکه اعطا کنند، به فروش می‌رسد.[۱۶] پرداخت عیدی به جای پول نقد یکی از راهکارهای کنترل نقدینگی در پایان سال اعلام شده‌است. به گفته محمود بهمنی، رئیس کل وقت بانک مرکزی، با این رویکرد سه هدف محقق می‌شود: اول اینکه عیدی کارکنان پرداخت می‌شود، دوم با افزایش عرضه سکه توسط کارکنان، قیمت این کالا در آستانه عید کنترل می‌شود، و سوم، عده‌ای سکه‌های خود را نگهداشته و نقدینگی کمتری وارد جامعه می‌شود.[۱۷]
مهریه ازدواج — در بسیاری از اوقات، مهریهٔ دختران ایرانی بر مبنای سکه‌های طلا تعیین می‌شود؛ از سال تولد دختر گرفته تا شمار ائمه یا سوره‌های قرآن کریم به عنوان تعداد سکه‌های مهریه دختران بریده می‌شود.[۱۸] پژوهش‌های انجام‌شده نشان می‌دهند که میانگین مهریه زنان ایرانی، بین ۲۶۰ تا ۳۵۰ سکه طلا است.[۱۹][۲۰][۲۱] البته مهریه‌هایی با مبنای ۱۲۴۰۰۰ سکه طلا هم دیده شده‌است.[۲۲]


طرح قرض‌الحسنه پس‌انداز سکه طلا در بانک رفاه.
پس‌انداز — سکه طلا به عنوان کالایی سرمایه‌ای برای حفظ ارزش پول مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخشی مهمی از سرمایه و پس‌انداز مردم ایران در قالب سکه طلا است.[۲۳] با توجه به نقش با اهمیت سکه به عنوان کالایی سرمایه‌ای، بانک‌ها نیز بخشی از سرمایه‌ها و نقدینگی خود را به سکه - به عنوان پشتوانهٔ پولی و سرمایهٔ مطمئن - تبدیل می‌کنند.[۱] با افتتاح طرح پس‌انداز سکه طلا در بانک رفاه، مردم سکه‌های خود را که به شکل سرمایه راکد در دست آنان است، به صورت قرض‌الحسنه در اختیار بانک قرار می‌دهند، و در مقابل کسانی که نیاز به سکه دارند می‌توانند از بانک تقاضای سکه کنند و بانک از محل سکه‌های به امانت گذاشته شده، به متقاضیان سکه می‌دهد؛ بدین ترتیب این سرمایه راکد به گردش در می‌آید. دولت امیدوار است حساب قرض‌الحسنه طلا از یک طرف بتواند مشکل کسانی را برای خرید هدیه با مشکل نقدینگی مواجه هستند، حل کند و از طرف دیگر نگرانی‌های ناشی از حفظ و نگهداری سکه طلا را کاهش دهد.[۲۴]
سرمایه‌گذاری — سکه طلا به دلیل ارزش ذاتی آن، کالایی کم‌ریسک محسوب می‌شود. به علاوه، در مقایسه با سایر دارایی‌ها (نظیر املاک و مستغلات)، از خاصیت نقدشوندگی بسیار بالاتری برخوردار است، و می‌توان آنرا در هر زمان و موقعیتی به فروش رساند.[۱] در بازار سکه ایران، معامله‌گرانی هستند که با پیگیری نوسانات قیمت طلای جهانی و سکه طلا، به صورت عمده در بازار، به دادوستد سکه می‌پردازند. معمولاً متوسط بازدهی از خرید و فروش عمده سکه طلا، بین ۳۰ تا ۵۰ درصد در سال است.[۲۵] طبق آمار بانک مرکزی، متوسط قیمت سکه بهار آزادی در ۱۰ سال منتهی به پایان سال ۱۳۸۷، در بازار آزاد شهر تهران، با ۲۶۳ درصد رشد، تقریباً ۳/۶ برابر شده است.[۲۶]


خرید و فروش سکه بهار آزادی

خرید و فروش سکه به صورت عمده و خرد، در ایران انجام می‌شود. با توجه به کاربردهای سکه، مصرف و دادوستد سکه طلای بهار آزادی، از تواتر، تعدد و تکرارپذیری بالایی برخوردار است؛ به نحوی که حتی در مواقع اوج مصرف و دادوستد (اعیاد رسمی و مذهبی) حجم نقدینگی در گردش این کالا، از برخی از کالاهای اساسی نیز بالاتر است.[۱] علاوه بر معامله به شیوه سنتی که در بازار رایج است، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای با شرکت در «معاملات قرارداد آتی سکه طلا طرح امام خمینی» در بورس کالای ایران، اقدام به خرید و فروش سکه به صورت فیوچر می‌کنند. این طرح از دی ماه سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران آغاز شده[۲۷][۲۸]، و فقط برای سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی اجرا می‌شود. مزیت معاملات آتی سکه طلا، امکان بهرمندی از اهرم مالی است؛ زمانی که یک فرد، تعدادی سکه را از صرافی یا بانک خریداری می‌کند، باید کل وجه را پرداخت کند، ولی در معاملات آتی با پرداخت یک دهم وجه می‌تواند صاحب ۱۰ سکه شود.[۲۹] مدت زمان تحویل کالا در این روش، دو ماه است، که مشتری می‌تواند در صورت تمایل با پرداخت وجه معامله، سکه‌ها را به صورت فیزیکی دریافت کند، یا قرارداد خود را به فروش بگذارد.[۳۰] شفاف‌سازی قیمت و عرضه سکه‌های استاندارد در بورس کالا، دو ویژگی بسیار مهم این بازار است که سبب می‌شود تمام فعالان از قیمت واقعی آگاهی یافته، و از سوی دیگر سکه‌های غیراستاندارد کم‌کم از بازار خارج شوند.[۳۱]

شیوه محاسبه قیمت سکه بهار آزادی


نمودار روند قیمت سکه تمام بهار آزادی از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۰.[۳۲]


نمودار روند قیمت سکه تمام بهار آزادی (طرح قدیم و جدید) از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۶. این نمودار که بر اساس داده‌های آماری بانک مرکزی ایران رسم شده است[۳۳] ارزش سکه بهار آزادی در برابر ریال و در گذر زمان را نشان می‌دهد.
عواملی که بر قیمت سکه طلا در ایران تأثیرگذار هستند، عبارتند از:[۳۴]

قیمت جهانی طلا (قیمت جهانی طلا به صورت یک اونس (۳۱٫۱۰۳ گرم) طلای خالص اعلام می‌شود)؛
ارزش دلار به ریال (در دوره‌هایی که دلار با چند نرخ متفاوت عرضه می‌شود، معیار قیمت دلار در بازار است)؛
هزینه گمرک (بین ۲ تا ۵ درصد)؛
هزینه ضرب سکه توسط بانک مرکزی (تقریباً معادل هفت‌هزار تومان، طبق برآورد سال ۱۳۸۶)؛
کارمزد عرضه سکه در بانک (تقریباً معادل پانصد تومان، طبق برآورد سال ۱۳۸۷)؛
مالیات بر ارزش افزوده (این مالیات در هنگام عرضه سکه از بانک به خریداران محاسبه می‌شود و در معاملات سکه مجددا محاسبه نمی‌شود)
سال ضرب سکه (از سال به این سو سکه‌ها با تاریخ ۱۳۸۶ ضرب می‌شوند و سکه‌های ضرب سال‌های قبل ارزش کمتری دارند)؛
حباب سکه (فاصله قیمت حقیقی سکه و قیمت بازاری آن) که بر اثر عرضه و تقاضا و عوامل روانی ایجاد می‌شود. برای مثال اگر قیمت سکه بر اساس عواملی که در بالا گفته باشد ۵۵۰ هزار تومان باشد اما در بازار ۶۰۵ هزار تومان معامله شود به معنی ده درصد حباب است و در صورتی که قیمت آن ۵۳۹ هزار تومان باشد به معنی حباب منفی دو درصدی است.
از بین این عوامل سه عامل قیمت جهانی طلا، قیمت دلار و حباب به طور روزانه در حال تغییر هستند و باعث نوسان قیمت سکه می‌شوند.

افزایش تقاضا در برخی از ایام سال، سبب افزایش قیمت سکه بهار آزادی از طریق ایجاد حباب می‌شود؛ مانند روزهای پایانی سال. در این ایام، بیشترین تقاضا برای «ربع سکه» و در مرحله بعد برای «نیم سکه‌» است، و «سکه تمام بهار آزادی (طرح جدید)» کمتر مورد تقاضا قرار می‌گیرد.[۳۵] به طور کلی و با نادیده‌گرفتن عرضه و تقاضای داخلی، می‌توان بر اساس رابطه زیر، قیمت حقیقی سکه تمام بهار آزادی را محاسبه کرد:[۳۶]

, , ,

شرح متغیرها و ثابت‌های رابطه بالا:

P(g)‎ — ارزش طلا در هر اونس بر حسب دلار؛
900 — عیار سکه داخل کشور؛
999 — عیار طلا در خارج از کشور؛
P(USD/IRR)‎ — نرخ دلار بر حسب ریال؛
31.103 — وزن هر اونس طلا بر حسب گرم؛
8.13 — وزن سکه تمام بهار آزادی بر حسب گرم؛
1.02 — افزودن عوارض ورود طلا (بین ۲ تا ۵ درصد) به کشور به قیمت تمام‌شده سکه؛
نقش زمان ضرب در تعیین قیمت سکه‌ها [ویرایش]
اختلاف قیمت سکه‌های طرح قدیم با طرح جدید [ویرایش]
به غیر از شکل ظاهری، اختلاف مهم دیگری بین سکه‌های طرح قدیم و جدید وجود دارد که در زمان ضرب آنهاست، چرا که بانک مرکزی دیگر به ضرب سکه طرح قدیم اقدام نمی‌کند؛ این مسئله، موجب ویژگی خاص سکه‌های طرح قدیم، و افزایش قیمت آنها نسبت به سکه‌های طرح جدید می‌شود، وگرنه در میزان طلای به کار رفته در سکه‌های طرح جدید و قدیم کوچکترین تفاوتی وجود ندارد.[۳۷]

اختلاف قیمت بین سکه‌های طرح جدید
سکه‌های طرح جدید، علی‌رغم داشتن شکل ظاهری یکسان، از نظر سال ضرب با هم تفاوت دارند. از آنجا که متقاضیان سکه‌های جدیدالضرب بیشتر هستند، این افزایش تقاضا، قیمت سکه‌های جدید (دارای سال ضرب بالا) را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، فروشندگان سکه تفاوتی برای قیمت این سکه‌ها قائل شده، و سکه‌های با تاریخ ضرب قدیمی‌تر، ارزان‌تر از سکه‌های جدید معامله می‌شوند.[۳۸] البته بعضی از فروشندگان سکه، بدون توجه به سال ضرب سکه‌ها، آنها را به قیمت یکسان به فروش می‌رسانند، اما در زمان خرید، سال ضرب را بهانه‌ای برای کاهش بهای خرید سکه قرار می‌دهند.[۳۹] برای مثال، هنگامی که فردی برای فروش سکه خود به مغازه مراجعه می‌کند، اگر قیمت روزانه سکه ۱۹۰ هزار تومان باشد، اما تاریخ ضرب آن پنج سال پایین‌تر باشد، آن سکه ۱۰ هزار تومان ارزانتر از او خریداری می‌شود.[۴۰]

این در حالی است که میزان طلای به کار رفته در این سکه‌ها، هیچ تفاوتی با هم ندارند.[۴۱] از نظر بانک مرکزی، اختلاف قیمت میان سکه‌ها به علت تفاوت در سال ضرب آنها، موجه نیست و تنها عاملی که می‌تواند در نوسان قیمت سکه مؤثر باشد، نوسانات بهای طلا در بازارهای جهانی است. بانک مرکزی برای حل این مشکل، از سال ۱۳۸۶ تاکنون (۱۳۹۰) بر روی همه سکه‌ها تاریخ ۱۳۸۶ را درج می‌کند. از همین رو بازار سکه‌های ضرب قبل از ۱۳۸۶ از رونق افتاده و این سکه‌ها معمولاً فقط به قیمت طلایشان ارزش دارند.[۴۲][۴۳] [۱]

مسئله سکه‌های تقلبی
وظیفه ضرب مسکوک طلا بنا بر تصویب شورای پول و اعتبار[۴۴] منحصراً بر عهده بانک مرکزی ایران است. با این حال عده‌ای به عرضه سکه‌های تقلبی یا در اصطلاح «غیر بانکی» اقدام کرده‌اند. به عنوان نمونه، برخی در این بازار اعلام می‌کنند که سکه ربع بهار آزادی، بانکی ۳۶ هزار تومان، و غیربانکی ۱۲ هزار تومان، موجود است، که عیار طلای سکه ۱۲ هزار تومانی یا بسیار پایین بوده و یا عیار آن دچار اشکال است. حتی اگر شخصی سکه را با مشخصات اصلی آن ضرب کند، مرتکب خلاف شده و از نظر اداره حقوقی بانک مرکزی قابل پیگیری است.[۴۵]

مسئله ضرب و توزیع سکه‌های تقلبی، مسئله جدیدی نبوده و سالهاست که سودجویان در این زمینه فعال بوده و از این راه سودهای کلان نیز به دست آورده‌اند. ضرب سکه‌های طلای تقلبی کار چندان سختی نیست. چرا که هر کس با اندک تخصص و شناختی از بازار طلا و آلیاژ فلزات مختلف، با سفارش ساخت دستگاهی برای قالب‌گیری انواع سکه می‌تواند هرگونه فلزی را در ابعاد و اندازه سکه‌های طلای مرسوم در بازار، ضرب کرده و با آبکاری و روکش طلا روانه بازار کند. پلمب و وکیوم این سکه‌ها با مشخصات طلا فروشی‌های معتبر و صاحب نام، تقلب دیگری است که فروش سکه‌های تقلبی را برای این افراد ساده‌تر می‌کند.[۴۶]

مهم‎ترین مراکز عرضه سکه در ایران



جلسات حراج انواع سکه بهار آزادی در بانک کارگشایی.


نمایی از واحدهای خرید و فروش سکه طلا در داخل «مرکز بزرگ طلا و جواهر ایران»، واقع در سبزه میدان (بازار تهران).
بانک کارگشایی — بانک کارگشایی در طول هفته، برای تنظیم و کنترل قیمت سکه طلا در بازار، اقدام به حراج سکه می‌کند. بانک کارگشایی، سکه‌ها را مستقیماً از خزانه بانک مرکزی دریافت می‌کند. این سکه‌ها در حضور نمایندگان بانک مرکزی، به بسته‌های ۱۰۰، ۲۰۰، و ۵۰۰ تایی تبدیل شده و به فروش می‌رسند.[۴۷] جلسات حراج به این صورت است که حراج‌کننده با اعلام نرخ پایه بانک مرکزی، مردم را برای خرید یکصد سکه تمام بهار آزادی، به رقابت تشویق می‌کند؛ در نهایت کسی برنده این مزایده است که بیشترین مبلغ را پیشنهاد دهد. در ادامه، این مزایده به ترتیب برای سکه‌های «نیم»، «ربع»، و «دو و نیم» بهار آزادی اجرا شده، و به طور متناوب تا پایان حراج ادامه می‌یابد.[۴۸] افزایش تعداد روزهای حراج برای عرضه سکه، و یا حذف حق‌ ضرب سکه (تقریباً هفت‌هزار تومان در سال ۱۳۸۶)، مهمترین ابزارهای کنترلی این بانک برای تعدیل قیمت سکه هستند. جلسات حراج، در وضعیت عادی در روزهای شنبه، دوشنبه، و چهارشنبه هر هفته برگزار می‌شوند، اما در هنگام افزایش تقاضا (مثل روزهایی پایانی سال، و فرارسیدن عید نوروز)، به صورت هر روزه هستند. شرکت در جلسات حراج، و خرید سکه برای عموم آزاد است.[۴۹]


چهارراه استانبول و سبزه‌میدان این دو از مراکز عرضه خرد سکه در تهران به شمار می‌روند. برای کسب اطمینان از اعتبار و اصالت سکه، باید آنرا از صرافی‌ها یا واحدهایی خریداری کرد که دارای مجوز اتحادیه طلا و جواهر یا مجوز بانک مرکزی باشند. به علاوه، سکه‌ها حتماً باید به صورت پلمپ‌شده (پرس‌شده در کارت، به صورت وکیوم) خریداری شوند، و روی پلمپ، علاوه بر نام و نشانی فروشنده، باید عباراتی همچون «تضمین بانکی» یا «مجوز اتحادیه» و امثالهم وجود داشته باشد. شایان ذکر است که سکه‌های تقلبی طلا که بانک مرکزی آنها را ضرب نکرده‌است، از روی ناهمواری‌های پشت و روی سکه، و عیار کم طلای آن، قابل تشخیص هستند.[۵۰]
منابع و پانویس

↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ امیدنامه پذیرش و درج قرارداد آتی بر پایه سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی - مدیریت فنی و پذیرش شرکت بورس کالای ایران - تاریخ تهیه: ۲۷ آبان ۱۳۸۷
↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ دانشنامه جهان اسلام. مدخل: بهار آزادی
↑ ش ۲۴۴۷۷، مورخ ۱۳۵۷/۱۲/۲۳.
↑ «ضرب سکه یادبود سی امین سالگرد انقلاب ایران آغاز می‌شود» ‎(فارسی)‎. بی‌بی‌سی (۱۳۸۷/۱۱/۲۲). بازبینی‌شده در ۵ فروردین ۱۳۸۸.
↑ مصوب ۱۳۶۸/۸/۱۴ مجلس شورای اسلامی.
↑ موضوع نامه ش ۵۶/۵۳۶۸/۸۹۹۳، مورخ ۱۳۸۷/۳/۱۹.
↑ مصوب ۱۳۳۷.
↑ با شماره ۵۱۶۴/ت ۱۰۶ه مورخ ۱۳۷۰/۳/۲۹.
↑ «۷ میلیون قطعه سکه طلا در کشور ضرب شد» ‎(فارسی)‎. وب‌سایت آفتاب (۷ مرداد ۱۳۸۶) به نقل از روزنامه ابرار اقتصادی. بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ بند «الف ماده ۶» آیین‌نامه ورود و صدور و معاملات طلا و نقره مصوب شورای پول و اعتبار در تاریخ ۱۳۷۰/۴/۲۲.
↑ مصوب ۱۳۳۷/۱/۲۸ مجلس شورای ملی.
↑ مصوب ۱۳۵۴/۱۲/۲۶ مجلس شورای ملی، ۱۳۵۵/۲/۲۲ مجلس سنا.
↑ «حساب قرض‌الحسنه سکه طلا در ایران» ‎(فارسی)‎. بی‌بی‌سی (۶ مرداد ۱۳۸۶). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ باغانی، علیرضا. «فعلاً سکه‌های خود را نفروشید». روزنامه همشهری (۱۲ بهمن ۱۳۸۳). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «ضوابط اعطای سکه به جای عیدی نقدی ۲۵۰هزار تومانی». روزنامه دنیای اقتصاد (۲۷ بهمن ۱۳۸۷). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «آمادگی بانک مرکزی برای فروش سکه یک بهار آزادی به نرخ روز به نهادهای دولتی». بانک مرکزی ایران (۱۴ بهمن ۱۳۸۷). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «پرداخت عیدی با سکه برای کنترل نقدینگی در پایان سال». خبرگزاری فارس (۲۲ بهمن ۱۳۸۷). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ باغانی، علیرضا. «فعلاً سکه‌های خود را نفروشید». روزنامه همشهری (۱۲ بهمن ۱۳۸۳). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «میانگین مهریه زنان ایرانی ۲۶۰ تا ۳۵۰ سکه طلا». مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه. بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «روند تورمی مهریه در چند سال اخیر چند برابر گذشته شده‌است». خبرگزاری ایرنا (۲۶ بهمن ۱۳۸۷). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «میانگین مهریه زنان ایرانی، ۲۶۰ تا ۳۵۰ سکه طلا». روزنامه جام‌جم (۱۵ بهمن ۱۳۸۷، شماره ۲۴۹۲). بازبینی‌شده در ۱۴ آبان ۱۳۸۸.
↑ «مهریه ۱۲۴ هزار سکه‌ای و عواقب آن». وب‌سایت تابناک (۲۸ آذر ۱۳۸۷). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «۷ میلیون قطعه سکه طلا در کشور ضرب شد» ‎(فارسی)‎. وب‌سایت آفتاب (۷ مرداد ۱۳۸۶) به نقل از روزنامه ابرار اقتصادی. بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «حساب قرض‌الحسنه سکه طلا در ایران» ‎(فارسی)‎. بی‌بی‌سی (۶ مرداد ۱۳۸۶). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ گیلانی، پرویز. «یادداشت‌های یک میلیاردر – کلکسیونی از انواع خطرات». هفته‌نامه شهروند امروز (شماره ۶۲، ۱۷ شهریور ۱۳۸۷). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ رضا طاهری، مسعود. «متوسط قیمت ۱۰ ساله سکه در بازار تهران در آمار بانک مرکزی». روزنامه دنیای اقتصاد (شماره ۱۹۶۱، ۱۴ آذر ۱۳۸۸). بازبینی‌شده در ۱۴ آذر ۱۳۸۸.
↑ «افزایش حجم معاملات آتی سکه طلا در بورس کالای ایران». روزنامه جام‌جم (۸ مرداد ۱۳۸۸). بازبینی‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۸.
↑ «انعقاد ۴۶۷ قرارداد معاملات آتی سکه طلا در یک هفته». خبرگزاری جمهوری اسلامی (کد خبر: ۷۴۳۲۴۶، مورخ: ۲۸ مهر ۱۳۸۸). بازبینی‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۸.
↑ رضایی‌زاده، علی. «امکان خرید ۱۰ سکه بهار آزادی با ۲۰۰ هزار تومان در بورس». خبرگزاری فارس (۲ دی ۱۳۸۷). بازبینی‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۸.
↑ حسینی، آزاده. «جزئیات معامله آتی سکه طلا در بورس کالا». روزنامه دنیای اقتصاد (۴ دی ۱۳۸۷). بازبینی‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۸.
↑ آرمانفر، نینا. «۱۷ میلیارد ریال حجم معاملات آتی سکه». روزنامه سرمایه (شماره ۹۵۵، ۳۰ بهمن ۱۳۸۷). بازبینی‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۸.
↑ «عبور سکه از مرز پانصد هزار تومان» ‎(فارسی)‎. روزنامه شرق، ۲۹ مرداد ۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ۲۹ مرداد ۱۳۹۰.
↑ «بانک اطلاعات سری‌های زمانی اقتصادی». بانک مرکزی ایران. بازبینی‌شده در ۴ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «مدیر کل ریالی و نشر بانک مرکزی: از نیمه دوم اسفندماه، حراج سکه طلا در بانک کارگشایی آغاز می‌شود». روزنامه جهان اقتصاد (۱۳۸۵/۱۲/۱۳). بازبینی‌شده در ۱۵ آذر ۱۳۸۷.
↑ «عیدی کارمندی سکه می‌شود». روزنامه سرمایه (۱۵ بهمن ۸۷). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۷.
↑ مساح، محمد. «سنجش قیمت سکه بهار آزادی بر پایه قیمت جهانی طلا». گروه پژوهش و تحلیل رهنمون سرمایه (۱۳۸۸/۷/۲۳). بازبینی‌شده در ۵ آبان ۱۳۸۸.
↑ باغانی، علیرضا. «فعلاً سکه‌های خود را نفروشید». روزنامه همشهری (۱۲ بهمن ۱۳۸۳). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «ارزش سکه ضرب سال ۸۵ با سال‌های گذشته هیچ تفاوتی ندارد». خبرگزاری فارس (۱۳۸۵/۷/۱۹). بازبینی‌شده در ۱۵ آذر ۱۳۸۷.
↑ «خرید و فروش سکه‌های تاریخ پایین در بازار همچنان ادامه دارد». خبرگزاری فارس (۱۳۸۶/۲/۲). بازبینی‌شده در ۱۸ بهمن ۱۳۸۷.
↑ «حراج هر روزه سکه در بانک کارگشایی». روزنامه ابتکار (۱۳۸۶/۸/۱۶). بازبینی‌شده در ۱۵ آذر ۱۳۸۷.
↑ «یکسان‌بودن عیار و وزن سکه‌های بهار آزادی ضرب و توزیع‌شده توسط بانک مرکزی». وب‌سایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (۱۳۸۶/۸/۱۶). بازبینی‌شده در ۱۸ بهمن ۱۳۸۷.
↑ «فروش سکه‌های ۲/۵ و ۵ بهار آزادی به دو برابر قیمت». روزنامه سرمایه (۱۳۸۷/۶/۶). بازبینی‌شده در ۱۵ آذر ۱۳۸۷.
↑ «سکه‌هایی که دیگر مثل قبل طلا نیستند». خبرگزاری فارس (۱۳۸۵/۳/۱۶). بازبینی‌شده در ۱۵ آذر ۱۳۸۷.
↑ جلسه مورخ ۱۳۴۰/۹/۱۲، به استناد بند «د» ماده ۴۰ قانون بانکی و پولی کشور
↑ «بانک مرکزی علیه جاعلان سکه‌های تقلبی اعلام جرم می‌کند». Magiran به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد (۱۳۸۵/۱۰/۵). بازبینی‌شده در ۱۸ بهمن ۱۳۸۷.
↑ «سکه طلا را فقط از صرافی‌ها و سکه فروش‌های عضو اتحادیه خریداری کنید». Magiran به نقل از روزنامه سرمایه (۸ آذر ۱۳۸۵). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «عرضه انواع سکه از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، علاوه بر بانک کارگشایی». وب‌سایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (۱۳۸۶/۱۲/۱۵). بازبینی‌شده در ۱۸ بهمن ۱۳۸۷.
↑ عبدالعلی‌پور، فاطمه. «حراج سکه ابزاری برای دلالی یا تعدیل قیمت...». خبرگزاری ایسکانیوز (۱۳۸۶/۱۲/۳). بازبینی‌شده در ۶ فروردین ۱۳۸۸.
↑ «حراج دولتی سکه روزانه شد». روزنامه دنیای اقتصاد (۱۳۸۶/۱۱/۲۰). بازبینی‌شده در ۱۵ آذر ۱۳۸۷.
↑ «امحاء ۶۵۰ میلیون قطعه اسکناس از سوی بانک مرکزی در سال ۸۶». برنانیوز (۱۳۸۷/۹/۲۰). بازبینی‌شده در ۲۰ آذر ۱۳۸۷.
پیوند به بیرون

به این مقاله گوش دهید (اطلاعات/بارگذاری)

توجه: اندازهٔ این پرونده نزدیک به 14.9 megaبایت است.

این نوشتار یک پروندهٔ صوتی دارد که در تاریخ ۱۴ مه ۲۰۱۰ ایجاد شده‌است، و ممکن است شامل ویرایش‌های بعد از آن نشود. (راهنما)
نوشتارهای صوتی بیشتر

نوسان‌گیری در سبزه میدان — مقاله‌ای از محمد طاهری (روزنامه‌نگار اقتصادی) دربارهٔ معاملات سکهٔ طلا در بازار سبزه میدان.
فعلاً سکه‌های خود را نفروشید — مقاله‌ای از علیرضا باغانی در روزنامه همشهری، درباره سکه بهار آزادی.
سکه طلا را فقط از صرافی‌ها و سکه فروش‌های عضو اتحادیه خریداری کنید — نکاتی درباره سکه‌های تقلبی و روش‌های تشخیص آنها.
کلکسیونی از انواع خطرات — مقاله‌ای از پرویز گیلانی دربارهٔ ملاقات او با یک معامله‌گر سکهٔ طلا. این مقاله در شماره ۶۲ هفته‌نامه «شهروند امروز» به چاپ رسیده‌است.
بروشور طرح معاملات آتی سکه طلای بهار آزادی در بورس کالای ایران
وب‌گاه مثقال: قیمت لحظه‌ای انواع سکه و طلا
آمار معاملات روزانه سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی در بورس کالا
فرمول محاسبه قیمت واقعی سکه بهار آزادی؛ فارس نیوز؛ ۲۷ فروردین ۱۳۹۰
از ویکی پدیا