احمد اقتداری

احمد اقتدارى به سال۱۳۰۴ هجرى شمسى در شهر لار فارس به دنیا آمد. در پنج شش سالگى به مکتب خانه اى در شهر لار رفت. اندکی بعد از تاسیس مدرسه دولتى در لار او را از مکتب خانه بازگرفتند و به مدرسه دولتى فرستادند. دروس شش ساله ابتدایى را آنجا خواند. جایزه شاگرد اولى در تمام استان (ایالت آن روز) فارس را در این شش سال را دریافت کرد. دوران سه ساله دبیرستان را در شهر لار گذراند پدرش پس از تردید بسیار او را به شیراز فرستاد تا در دانش سراى مقدماتى شیراز که دارالمعلمین ابتدایى بود نام نویسى کرد. دو سال در آن دانش سرا درس خواند و با شور و شوق بسیار با سمت آموزگارى به شهر لار برگشت و در سال هاى اول تا چهارم ابتدایى به خدمت آموزگارى پرداخت. اوایل سال۱۳۲۵؛ حدود یک سال پس از ازدواج استاد با این که مى توانست از معافیت استفاده کند، اما عشق به وطن سبب شد که براى خدمت وظیفه عازم تهران شود. خود را به دانشکده افسرى معرفى کرد پس از پایان این دوره و در سال۱۳۲۸ که نخستین کنکور دانشکده حقوق و علوم سیاسى و اقتصادى تهران برگزار مى شد، در این دانشگاه پذیرفته شد و با کسب مدرک لیسانس به دبیرى در دبیرستان هاى تهران پرداخت و در دانشسراى مقدماتى پسران به خدمت آموزشى مأمور شد. در سال۱۳۳۲ پروانه کارآموزى وکالت درجه یک بعد از درخواست یکساله، برایش صادر شد. سال۱۳۳۴ سوگند یاد کرد وبه اخذ اجازه وکالت پایه یکم دادگسترى مفتخر شد تا علاوه بر ۳۰ سال معلمى و خدمت به نونهالان این مرز و بوم چهل سال هم در شغل وکالت دادگسترى به جامعه خود خدمت کند. احمد اقتدارى در طول زندگى سرشار از علم و ادب خود حدود چهل کتاب با ارزش و بیش از صد مقاله علمى به چاپ رسانده است. در میان آثار او از تصحیح و همت گماردن به انتشار دیوان اشعار شاعران، ترجمه آثار تحقیقى نویسندگان و پژوهشگران غیرایرانى تا چاپ قصه هاى مثنوى، منطق الطیر و هزار و یک شب و همچنین تحقیقات علمى در زمینه لهجه شناسى، زبان و فرهنگ مناطق مختلف کشور را مى توان یافت.
گروه : علوم انسانی
رشته : تاریخ
گرایش : تاریخ محلی جنوب ایران
والدین و انساب : پدراحمد اقتدارى مرحوم مرتضى قلى خان اقتدارى و مادرش انیس خانم اقتدارى، هر دو لارستانى و از شهر گراش بودند.
اوضاع اجتماعی و شرایط زندگی : احمد اقتداری از خاندانی کهنسال از خوانین گراش است. پرورش در آن خاندان منشاء ظهور خلقیات و مرام خاص در او شده است.
تحصیلات رسمی و حرفه ای : - گذراندن دوره ابتدایى و دبیرستان در شهر لار - گذراندن دوره دانشسراى مقدماتى در شیراز - شرکت در کنکور دانشکده حقوق سال۱۳۲۸ - اخذ پروانه کارآموزى وکالت درجه یک سال۱۳۳۲ - اخذ مجوز وکالت پایه یکم سال۱۳۳۴ - اخذ دکتراى افتخارى از دانشگاه تهران
همسر و فرزندان : احمد اقتداری در سال 1323 با قمر خانم اقتداری ازدواج کرد. حاصل این ازدواج سه دختر و یک پسر بود. او و همسرش در تربیت فرزندان خود مجدانه کوشیدند و همه را با فضیلت به بار آورده اند. دختر ایشان با نام آرزو، متخصص زبان ایتالیایی و مدرس دانشگاه در آن رشته است، و تحقیق او درباره غزل های حافظ به زبان ایتالیایی به چاپ رسیده است.امید نیز مترجم زبان انگلیسی است.
وقایع میان سالی : احمد اقتداری در سال۱۳۳۱ تقاضاى اخذ پروانه وکالت درجه یک دادگسترى کرد و در سال۱۳۳۲ پروانه کارآموزى وکالت درجه یک برایش صادر شد. در همین ایام یادداشت هاى کتاب هاى «فرهنگ لارستانى» و «لارستان کهن» را آماده و مرتب مى کرد ضمن این که سال۱۳۳۴ سوگند یاد کرد وبه اخذ اجازه وکالت پایه یکم دادگسترى مفتخر شد تا علاوه بر ۳۰ سال معلمى و خدمت به نونهالان این مرز و بوم چهل سال هم در شغل وکالت دادگسترى به جامعه خود خدمت کند
مشاغل و سمت های مورد تصدی : زندگی احمد اقتدارى سرشار از تلاش، کوشش و آفرینش است. خلق 24 کتاب و بیش از 200 مقاله علمی، نشان دهنده توانایی ها و کوشش های عاشقانه وی به ایران زمین، و به ویژه سرزمین فارس است. اقتداری مشاغل گوناگونی را پیشه خود ساخته است که می توان به معلمی، مدیریت های فرهنگی، تدریس در دانشگاه تهران، فعالیت های اجتماعی و سیاسی، وکالت دادگستری،و مقاله نویسی در نشریات متعددی همچون یغما، فرهنگ ایران زمین اشاره نمود. در کنار این امور در برگزاری گردهمایی های علمی نیز مشارکت فعال می نمود از جمله برگزاری سمینار « خلیج فارس در سال 1342»‌و برگزاری نمایشگاه آثار سدید السطنه کبابی بندر عباس در سال 1354 در دانشگاه تهران
فعالیتهای آموزشی : لارستان در آثار احمد اقتدارى جایگاه ویژه ای دارد، علاوه بر آن استان های هرمزگان، خوزستان، بوشهر، کهکیلویه و بویر احمد نیز مورد توجه او بوده اند. یکی دیگر از اساسی ترین دل مشغولی های وی در عرصه علمی و فرهنگی، خلیج فارس می باشد. با توجه به حساسیت های پنجاه ساله اخیر در مور د این بخش از جغرافیای ایران، اقتداری به طور مستمر در جهت تبیین و تحلیل تاریخی آن کوشیده است. تنوع آثار نگارشی استاد در زمینه های تاریخ، معماری، ترجمه، تصحیح، تحشیه، ادبیات، مردم شناسی و سیاست نشان دهنده توانایی ها و علاقة اقتداری به زوایای نهان و پنهان فرهنگ ایرانی است. عرصه های پژوهشی اقتداری شامل تحقیقات کتابخانه ای و تحقیقات اصیل می شود و میان به فراخور در این تحقیقات میدانی نیز در تقویت روش علمی خود بکار می گیرد.آثار اقتداری در واقع حاصل مشاهده، معاینه، مصاحبه و مراجعه به اصل بوده است.شیوه تحقیق و تاریخ نگاری اقتداری، تلاش جهت حداکثر به کار گیری شواهد بیرونی جغرافیایی و وجه شیئی فعلیت یافته تاریخی است. او تمام خلیج فارس و سراسر جنوب را با قدم طی کرده و سپس در آن باره قلم زده است.م روش تاریخ نگاری وی مبتنی بر اتکاء به آن بخش از اطلاعات تاریخی است که متقن و مثبت به شمار می آیند.
سایر فعالیت ها و برنامه های روزمره :
جوائز و نشان ها : بنیاد فارس شناسی در نوزدهم آبان ماه 1379 با همراهی استادان برجسته تاریخ و ادب کشور، و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان فارس به دلیل سپاس از زحمات بی دریغ احمد اقتدارى در حیطه علم و فرهنگ،‌از او تجلیل به عمل آورد.
چگونگی عرضه آثار : آثار احمد اقتداری را می توان به تالیفات ، مقالات و سخنرانی ها تقسیم کرد ضمن این که مجموعه مقاله هاى او در این زمینه با نام «کشته خویش» به چاپ رسیده است که مجموعاً پنجاه مقاله را دربرمى گیرد و مجموعه سخنرانى هایش بانام «از دریاى پارس تا دریاى چین» منتشر شده است.کی از مهمترین جنبه هاى تحقیقات اقتدارى پژوهشى درباره خلیج فارس است. اهمیت استراتژیک این منطقه و این که خلیج فارس به اندازه قدمت و پیشینه اش شناخته شده نیست ضرورت تحقیق درباره شناسایى جنبه هاى مختلف آن را بیش از پیش بر ما مشخص مى کند. آنچه امروز درباره این منطقه مى دانیم و آنچه در دست داریم برپایه حدس و گمان یا بنابر افسانه هاى قدیم و اسناد تاریخى مانند تورات، کتیبه هاى میخى و آثار برجا مانده از دوران باستان است و در این میان اقتدارى با توجه به جنبه هاى مختلف خلیج فارس از جمله زبان هاى محلى، آثار باستانى، تاریخ و جغرافیاى منطقه، نام خلیج فارس و... مقاله هاى متنوع و آموزنده اى در شناسایى آن نوشته که مى توان به این موارد اشاره کرد: «زبان هاى محلى و فولکلور خلیج فارس»، «اسناد فارسى، عربى و ترکى در آرشیو ملى پرتغال درباره هرمز و خلیج فارس»، «سرگذشت تاریخى چهار جزیره در خلیج فارس»، «تاریخ و جغرافیاى خلیج فارس»، «خلیج فارس و آشنایى با امارات آن»، «محاکمه خلیج فارس نویسان»، «خلیج فارس و نام آن» و... ضمن این که کتابى با عنوان یکصد و پنجاه مقاله در زمینه هاى ایران شناسى و خلیج فارس از او به چاپ رسیده است که مى تواند به عنوان مرجعى در شناخت این منطقه پراهمیت مورد استفاده قرار گیرد. و نیز تلاش هاى اقتدارى در هویت بخشیدن به لارستان و نگرش تازه به تاریخ، فرهنگ و جغرافیاى این ناحیه بسیار مهم و قابل تقدیر است احمد اقتدارى، علاوه بر تحقیق و پژوهش، طبعى شاعرانه و روحى لطیف دارد گرچه او خود را شاعر نمى داند اما: او شاعرى است که تجربیات اجتماعى و زندگى خود را در شعرهایش مى گنجاند. احمد اقتدارى، علاوه بر تحقیق و پژوهش، طبعى شاعرانه و روحى لطیف دارد گرچه او خود را شاعر نمى داند اما: او شاعرى است که تجربیات اجتماعى و زندگى خود را در شعرهایش مى گنجاند. --------------------------------------------------------------------------------
آثار :
1 آتشکده کاریان و آتشکده های فارس- ناتمام
2 آثار شهرهای باستانی سواحل و جزایر خلیج فارس و دریای عمان
3 آیین دریا نوردی کهن در اقیانوس هند و خلیج فارس
4 از دریای پارس تا دریای چین
5 بشنو از نی: ندای نی
6 بشنو از نی: نیاز نی
7 بشنوی از نی: نوای نی
8 تحشیة ارجان و کهکیلویه
9 تحشیة‌سرگذشت کشتی رانی ایرانیان
10 تحشیه دیوان سدید الدوله- ناتمام
11 تحشیه عهد مسم( سفرنامه خسرو میرزا)- ناتمام
12 تحشیه مشوش نامه- ناتمام
13 ترجمه لار در قرون وسطی- ناتمام
14 تصحیح باغستان لارستانی
15 تصحیح بندر عباس و خلیج فارس
16 تصحیح تاریخ مسقط وعمان و بحرین و قطر و روابط آنها با ایران
17 تصحیح دیوان شیدای گراشی
18 تصحیح سرزمین های پیرامون خلیج فارس و دریای عمان در صد سال پیش
19 تصحیح سفرنامه سدید السطنه
20 خلیج فارس
ویژگی اثر : این اثر جایزه ویژه یونسکو در ایران را به خود اختصاص داده است.[کمال سروستانی، سخن اول، ص6 ]
21 خوزستان و ممسنی و کهکیلویه
ویژگی اثر : در زمینه شناساندن کهگیلویه هم کتاب معروف احمد اقتدارى بانام «خوزستان، کهگیلویه و ممسنى» با استناد به مدارک و منابع معتبر این ناحیه را به خوانندگان خود معرفى کرده است. براى نمونه در این کتاب به نقل از مسالک و ممالک اصطخرى مى خوانیم: «یکى از پادشاهان رم که همیشه از یک تا سه هزار نفر بر در خانه ایشان لشکر حاضر است، مهرگان پسر برزویه پادشاه زمیگان است و آن رمى است که به رم گیلویه مشهور است و مهرگان پیش از گیلویه بوده و شأن و شوکتى از گیلویه بالاتر داشته. پس ازمهرگان پسرش سلمه به جاى او نشست. گیلویه از ولایت اصطخر نزد او آمد و به خدمتگزارى پرداخت. چون سلمه بمرد گیلویه آنجا را تصرف کرد و کارش به جایى رسید که این سرزمین را به اسم او مى خوانند...»
22 دیار شهر یاران(ج1)
23 دیار شهر یاران(ج2)
24 سایه سیمرع- ناتمام
25 صدو پنجاه مقاله در زمینه ایران شناسی و خلیج فارس- ناتمام
26 فرهنگ لارستانی
ویژگی اثر : نخستین و یکى از مهمترین کتاب هاى اقتدارى «فرهنگ لارستانى» بود که به عنوان نخستین نشریه جداگانه مجله «فرهنگ ایران زمین» با نشان فرهنگ ایران زمین، نقش شیر در کتیبه هاى تخت جمشید زینت یافت و در سال ۱۳۳۴ منتشر شد.
27 کاروان عمر
ویژگی اثر : این اثر شامل خاطرات سیاسی و فرهنگی هفتاد سال عمر اقتداری می باشد.اقتدارى در کتابى با نام «کاروان عمر» خاطرات سیاسى فرهنگى هفتاد سال عمر خود را با قلمى شیوا و با ذکر جزئیات نوشته است. در این کتاب ضمن آشنایى با جنبه هاى مختلف زندگى او با توجه به سمت هاى مختلفى که وى در طول عمر خود داشته است و با توجه به فعالیت هاى مختلف فرهنگى و هنرى اش مى توان با اوضاع فرهنگى ایران در دوره معاصر آشنا شد. وى در آغاز این کتاب مى نویسد: «نوشتن «خاطرات» زندگى، از دیرباز در ایران زمین معمول بوده است. بسیارى از نکته ها و گوشه هاى تاریخ اجتماعى ایران از روى همین «خاطرات نامه ها» به دست ارباب تحقیق رسیده و مسائل مبهم و فرهنگى و وضع زندگى مردمان و کیفیات زندگى مدنى و اجتماعى، از روى اینگونه کتاب ها استخراج شده و مورد بحث و تدقیق جامعه شناسان و مورخین و محققین قرار گرفته است... من در هفتاد سال عمر خود در ایران و خارج از ایران بسیارى از مشکلات را در سر راه زندگى خود یافته ام. بسیارى راحل کرده ام و بسیارى راحل نکرده ام و...»
28 کشته خویش
29 لارستان کهن
30 لارستان کهن و فرهنگ لارستانی
31 زبان لارستانی، به کوشش صادق رحمانی
--------------------------------------------------------------------------------
منابع :
خیراندیش، عبدالرسول.«سبک تاریخ نگاری استاد احمد اقتداری،» فارس شناخت. پاییز 1379، صص5-143ریاحی، محمد امین، اقتداری محقی آشنا. فارسشناخت، پاییر 1379، ص 124قاسمی، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا،ص455کمالی سروستانی، کوروش، سخن اول، فارس شناخت. پاییز 1379، ص66یاسینی، قاسم. نقش احمد اقتداری در احیای آثار سدید سلطنه کبابی، فارس شناخت، پاییز1379، ص27