استان های ایران در دوره اول اسلامی

استان های ایران در دوره اول اسلامی
تقسیمات و نام های جغرافیای ایران بزرگ از قرن 6 تا 16 میلادی، در صورت تقاضا و یا بنا به موضوعات وبلاگ هر بخشی را که لازم باشد مشروح می نویسم، البته در هر صورت باز نویسی می شود، یاد آوری نمایم، این تقسیمات در واقع ادامه کشور داری سلسله هخامنشیان بوده است.
استان یا ایالت عراق ــ شامل دو ولایت بین النهرین شمالی و جنوبی بود، بابل قدیم، بغداد و مدائن، شهر های سال دجله تا فم الصلح، واسط، بطائح، مذار و قرنه، دجله کور، بصره و نهر های آن، ابله و آبادان، دجله بالای بغداد، بردان، طسوج دجیل، عکبرا، قادسیه، سامرا، تکریت، نهروان، بعقوبه، جلولاء و خانقین، بند نیجین و بیات، شهر های فرات از حدیثه تا انبار، نهر عیسی، محول، صرصر، نهر ملک، نهر کوثی، شهر کوفه، نجف و کربلا،
استان یا ایالت جزیره ــ سه دیار، دیار ربیعه، موصل و نینوا، نصبین و رأس العین، ماردین و دنیسر، هرماس و خابور، عربان و ثرثار، سنجار و حضر، بلد و اذرمه، دیار مضر، رقه و رافقه، ادسا و حصن مسلمه، قرقیسیا، رصافه شام، عانه، بالس و سمیساط، دیاربکر، آمد و حانی، میفارقین و ارزن، حصن کیفا و تل فافان، ساعرت،
استان یا ایالت فرات علیا ــ فرات شرقی یا ارسناس، ملاسگرد و موش، شمشاط و حصن زیاد یا خربوط، فرات غربی، ارزن الروم یا قالیقلا، ارزنجان و کمخ، قلعه ابریق یا تفریک، ملطیه و طرنده، زبطره و حدث، حصن منصور و بهنسا و پل سنجه،
استان یا ایالت روم ــ امیر نشین ده گانه ترکمنان، قیساریه و سیواس، قونیه، امیر تکه، علایا، انطاکیه، اگریدور، امیر جرمیان و کوتاهیه، سوری حصار، امیر منتشا و میلاس، افسوس و ازمیر، صارو خان و مغنیسیه، امیر قراصی و پرغامس، ولایت عثمان و بروصه، صنوب یا سینوب، طرابوزان، طرطوس، ملیطه،
استان یا ایالت آذربایجان ــ تبریز، مراغه، پسوا و اشنه، ارمیه، سلماس، خوی، مرند، نخجوان، اردبیل، اهر، میانچ، خلخال، فیروز اباد، منطقه شاهرود،
استان یا ایالت گیلان و شمال باختری ــ نواحی دیلم و طالش، بروان و دولاب و خشم، لاهیجان و رشت، ولایت موغان، بجروان و برزند، محمود آباد، ورثان، ایالت اران، برذعه، بیلقان، گنجه و شمکور، ایالت شیروان، شماخی، بادکوبه، و باب الابواب، ایالت گرجستان یا جرجیا، تفلیس و قارص، ایالت ارمنستان، دبیل یا دوین، اخلاط و ارجیش، وان و بتلیس،
استان یا ایالت جبال، یا عراق عجم ــ دارای چهار ناحیه بود، قرمیسین یا کرمانشاه، بیستون، کنگوار، دینور، شهر زور، حلوان، کرند، بهار، جمجمال، آلانی و الشتر، همدان و نواحی، درگزین، خرقانین و آوه شمالی، نهاوند، کرج و کرج ابودلف، فراهان، لر کوچک، بروجرد، خرم آباد، شاپور خواست، سیروان و صیمره، شهر و ولایت اصفهان، فیروزان، اردستان، کاشان، قم و گلپایگان، رود قم، آوا و ساوه، ری و تهران، ورامین، قزوین، زنجان، سلطانیه، شیز یا ستوریق، خونج، طالقان و طارم، قلعه شمیران،
استان یا ایالت خوزستان ــ اهواز، تستر یا شوشتر، جندی شاپور، شوش، بصنا و متوث، قرقوب و دورالرسبی، حویزه، ولایت سرق و دورق، حصن مهدی، رامهرمز، ولایت زط، سرزمین لر بزرگ، ایذج یا مال امیر، سوسن، لردگان،
استان یا ایالت فارس ــ پنج کوره یا ولایت است، ولایت اردشیر خوره، شیراز، رودسکان، جویم، کوار، دشت ارژن، خبر و سمکان، ولایت قباد خره و کارزین، جهرم، جویم ابواحمد، ماندستان، ایراهستان، جور یا فیروز آباد، ولایات ساحلی، جزیره قیس، سیراف، نجیرم، توج، غندیجان، خارک، جزایر دریای پارس، کوره شاپور خوره، و شهر شاپور، نوبنجان، قلعه سفید و بوان، جره و پل سبوک، کوره ارجان و شهر ارجان، بهبهان، گنبد ملقان، مهروبان، سینیز و جنابه، شاذکان، ولایت استخر و شهر استخر، مرودشت، بیضاء و مایین، کوشک زرد، سرمق و یزدخواست، ابرقو، ولایت یزد و شهر یزد، ولایت روذان و شهرها، شهر بابک و هرات فارس، کوره دارابگرد یا ولایت شبانکاره و شهر دارابجرد، درکان وایگ، نیریز و اصطهبانات، فسا و رونیز و خسو، لار و فرگ، طارم، سورو،
استان یا ایالت کرمان ــ پنج ولایت بود، ولایت سیرجان و شهر سیرجان، ولایت بردسیر و شهر کنونی کرمان، ماهان، زرند، ولایت بم و نرماشیر، ریگان، جیرفت، قمادین یا کمادی، دلفرید، راذکان و منوجان، هرمز کهنه و گمبرون،
استان یا ایالت مکران ــ فنزبور، بندر تیز، سند و هند، بندر دبیل، منصوره و ملتان، ولایت توران و قصدار، ولایت بدهه و قندابیل،
واحه های کویر لوت ــ سه واحه جرمق، نابند، سنیج،
استان یا ایالت سیستان یا نیمروز یا زابلستان ــ زرنج کرسی سیستان، پایتخت قدیم سیستان رام شهرستان، نه و فره، نیشک و قرنین، رودبار و بست، زمین داور، رخج و بالیس یا والشتان، قندهار، غزنه و کابل، معدن نقره،
استان یا ایالت قهستان ــ قاین و تون، ولایت پشت و ترشیز، زردشت، زاوه، ولایت بوزجان و زم، ولایت باخزر و مالن، خواف و زیر کوه، دشت بیاض، گناباد و بجستان، طبس خرما، خوست یا خوسف، بیرجند و مومن آباد، طبس مسینان، و دره،
استان یا ایالت خراسان ــ شامل چها ربع بود، ربع نیشابور، کوره و شهر نیشابور و شادیاخ، طوس و مشهد، بیهق و سبزوار، جوین و جاجرم، اسفراین، استوا و کوچان، رادکان و نسا و ابیورد، کلات، خابران و سرخس، ربع مرو، مرو بزرگ و حومه، مرغاب، آمل و زم، مرو کوچک و قصر احنف، ربع هرات و شهر هرات، مالن و شهر های ساحل علیای هریرود، بوشنج، ولایت اسفزا، ولایت بادغیس و شهر های آن، کنج رستاق، ولایت غرجستان و غور، بامیان، ربع بلخ، شهر بلخ و نوبهار، ولایت جوزجان، طالقان و جرزئان، میمه یا یهودیه، فاریاب و شبرقان و انبار و اندخود، ولایت طخارستان، خلم و سمنگان و اندرابه، وروالیز و طایقان،
استان یا ایالت ماوراء النهر ــ رودهای جیحون و سیحون، بدخشان و وخان، ختل و وخش، قبادیان و چغانیان و شهرهای آنها، پل سنگس، ترمد، دربند آهنین، کالف و اخسیسک و فربر، دریاچه خوارزم،
استان یا ایالت خوارزم ــ دو کرسی بنام کاث و جرجانیه بود، ارگنج کهنه و نو، خیوه و هزار اسب، شهرهای ساحل راست و چپ جیحون تا دریای خزر،
استان یا ایالت سغد ــ بیکند، سمرقند، کرمینیه، دبوسیه و ربنجن، کش و نخشب و شهرها،
استان یا ایالت اشروسنه ــ بونجکث، زامین و شهرهای دیگر،
استان یا ایالت فرغانه ــ جکسارتس یا سیحون، اخسیکث و اندیجان (اندیگان)، اوش و اوزکن و شهرهای دیگر،
ولایات وابسته به استانهای اشروسنه و فرغانه ــ ولایت چاچ یا بنکث یا بناکث یا شاهرخیه و شهر های دیگر، ولایت ایلاق و شهر تونکث و معادن نقره، ولایت اسبیجاب یا سیرام، چمکند، فاراب یا اترار، یسی و صبران، جند و ینغیکنت، طراز و میرکی، و شهرهای دیگر،