گلپر انجدان انگدان

گُلپَر گیاهی گلدار، علفی و چندساله از تیرهٔ چتریان است. این گیاه بومی ایران است و در ناحیه‌های نمناک کوهستانی ایران و مناطق پیرامونی می‌روید. همهٔ گونه‌های سردهٔ گلپران معطر هستند و برخی گونه‌ها در آشپزی ایرانی به عنوان ادویه کاربرد دارند. گونه‌های دیگری از گلپر (مثل گونه کاندیکانز) در صنعت داروسازی کاربرد دارد.
ویژگی‌ها [ویرایش]

برگهای آن با چاک‌های عمیق به شکل پنجه غاز شبیه برگ آنژلیکا، به طوری که این چاک‌ها برگ را به چند نیمه برگ تقسیم می‌کند و هر نیمه برگ نوک تیز و دندانه دار است. گل‌های آن سفید مجتمع به صورت چتر در انتهای ساقه‌های گل‌دهنده در قسمت بالای گیاه ظاهر می‌شود. میوه آن تخم مرغی کمی ضخیم و معطر به رنگ سبز تیره به طول ۱٫۵ تا ۱ سانتی‌متر است.[۳]


برگ و دانه‌های گلپر.
رویشگاه‌ها در ایران: نواحی شمالی البرز، ییلاق جواهرده، گرچسر، شمیرانات، توچال، غرب ایران و کوه‌های بختیاری.[۴]


گلپر کوبیده.

این یک نوشتار خُرد گیاه‌شناسی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
خواص دارویی این گیاه:
اسانس گلپر به عنوان آنتی اکسیدان در کاهش خطرات قلبی عروقی و کاهش مقادیر لیپوپروتیئن های سرم نقش دارد.
مقوی معده و سایر اندام‌ های گوارش است.
ضد نفخ است.
ترشحات معده را زیاد کرده و سموم بدن را دفع می ‌کند.
ضد عفونی ‌کننده و میکروب کش قوی است.
باعث ازدیاد شیر مادر است.
خوردن کم آن باعث شادی و نشاط می ‌شود.
برای هضم غذا موثر است.
برای کمردردهای ناشی از رطوبت مفید است و می توان آن را همراه با غذا میل کرد.
قطع کننده ی بلغم و دفع کننده ی باد و نفخ شکم است.
بهترین دارو برای معالجه ی هیستری است.
دم کرده ی ریشه ی آن برای رفع ناراحتی‌ های عصبی مفید است.
برای تقویت حافظه کاربرد دارد.
ضماد گلپر با موم و روغن جهت تسکین سیاتیک مفید است.
ضماد گلپر با روغن زیتون برای از بین بردن سیاهى زیر چشم و مالیدن پخته ی آن با سرکه و پوست انار جهت بواسیر نافع است.
پاشیدن گرد گلپر روى زخم ‌هاى خوره ‏اى و جذام سودمند می ‏باشد.
منابع [ویرایش]

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ گلپر موجود است.
↑ Apiaceae
↑ Heracleum
↑ دانشنامهٔ رشد
↑ همان.
[نمایش]
ن • ب • و
گیاهان دارویی و ادویه‌جات
رده‌ها: آشپزی ایرانی ادویه‌ها چتریان گیاهان دارویی گیاهان طبی

قس انگلیسی

Heracleum persicum, commonly known as Golpar (Persian: گلپر ‎) or Persian Hogweed, is a flowering plant in the family Apiaceae, native to Iran. It grows wild in humid mountainous regions in Iran, as well in some adjacent areas. Having been introduced in the 1830s, it is now very common in northern Norway, where it is known as the Tromsø palm.[1] The plant has also been spotted in Jönköping, Sweden.[citation needed]
Contents [show]
[edit]Uses

[edit]Food uses
The seeds are used as a spice in Persian cooking. The very thin, small seedpods are aromatic and slightly bitter. They are usually sold in powdered form and are often erroneously sold as "Angelica Seeds." The powder is sprinkled over broad beans, lentils and other legumes and on potatoes. Golpar is also used in soups and stews. It is often used sprinkled over pomegranate seeds. Golpar is also mixed with vinegar into which lettuce leaves are dipped before eating.
Golpar can be used in small amounts (1 or 2 tsp per pound) when cooking beans to reduce the effect of gas in the digestive tract associated with consuming beans.[2][not in citation given][dubious – discuss]


Ground golpar (Heracleum persicum) seeds
In Persian cuisine, the petals are used in the spice mixture advieh to flavor rice dishes, as well as in chicken and bean dishes.
The tender leaves and leaf stalks are also pickled (known as golpar toraei, Persian: گلپر تورایی‎).
[edit]See also

Plants portal
Heracleum, the genus
Other Europe invasive species Heracleum mantegazzianum and Heracleum sosnowskyi
Native Europe hog weeds Heracleum sphondylium and Heracleum sibiricum (Heracleum sphondylium subsp. sibiricum)
Species that can be mistaken for tall invasive hogweeds Wild Parsnip, Garden Angelica, Wild Angelica
[edit]References

^ Straumsheim Grønli, Kristin (July 10, 2006), Bjørnekjeks tar kvelertak på naturen (Hogweed takes stranglehold on nature), retrieved September 12, 2011
^ Gas in the Digestive Tract
[edit]External links

Analysis of the Oil of Heracleum persicum L. (seeds and stems)
Heracleum persicum, Heracleum glabrescens (Persian)
http://www.jrps.ir/index.php/jrps/article/download/21/19
[show] v t e
Herbs and spices
[show] v t e
Edible Apiaceae

This Apiaceae article is a stub. You can help Wikipedia by expanding it.
View page ratings
Rate this page
What's this?
Trustworthy
Objective
Complete
Well-written
I am highly knowledgeable about this topic (optional)

Submit ratings
Categories: Edible ApiaceaeMedicinal plantsSpicesIranian cuisineApiaceae stubs

همچنین

گلپر
از نفخ معده جلو گیری می کند . بهترین دارو برای درمان صرع است. تحریک کننده اشتها بوده و دستگاه هاضمه تقویت می کند. در ریشه اش خواص بیشماری نهفته برای رفع تشنج و ناراحتیهای عصبی بکار می رود.
از نفخ معده جلوگیری می کند. بهترین دارو ی صرع است. تحریک کننده اشتها بوده و دستگاه هاضمه را تقویت می کند. در ریشه اش خواص بیشماری نهفته، اگر از تشنج و ناراحتیهای عصبی رنج می برید از گلپر استفاده کنید...
فارسی گلپر «انگدان» است که بر دو قسم است یکی خوشبو که به آن گلپر، و کولاپر و به ترکی «بالدرغان» می‏گویند و اعراب به ریشه آن «محروث» گویند. در کتب مختلف به نامهای انجدان ابیض، انگدان سفید، انجدان طیب، انگدان خوشبو، گیاه حلتیت طیب، گیاه حلتیت سفید و اسفندلیون آمده است (حلتیت صمغ انجدان است که شرحش در پایان می آید). نوع دوم انجدان بد بواست که گیاه انغوزه، گیاه انگژد، گیاه انگشت گنده، گیاه حلتیت منتن (منتن در لغت عربی به معنی بد بو است) گیاه حلتیت سیاه نامیده می شود. نوع خوشبو در همه کوهستانهای ایران، خصوصا دامنه البرز و قسمتهای شمالی شمیران، گچسر، رودبار قصران، جاده شمشک و مغرب ایران می روید و نوع بد بو در جنوب شرقی ایران، استان فارس و کوه‏های خراساس خودروست و صمغش را که انغوزه و انگژد گویند صادر می کنند ولی فعلا به صمغ نوع خوشبو که مفیدتر است توجهی نمی ‏شود.
بهترین گلپر در نقاط کوهستانی ایران می روید و انواع دیگر آن در بعضی از کشورهای آسیایی و افریقایی دیده می شود و یک نوع سوم به نام انجدان رومی است که خواص زیادی داشته و در ایران دیده نشده است. میوه نوع معطر پس از رسیدن به شکل پولک نازکی در می آید که آن را کوبیده، با انار، یا سیب زمینی پخته و یا باقلای پخته می خورند تا مانع نفخ و قولنج شوند.
با ساقه و برگش ترشی گلپر درست می ‏کنند. بادشکن بوده، نفخ و ناراحتیهای دستگاه هاضمه را از بین می‏ برد. ضد عفونی کننده بوده و پادزهر سموم است. ضد تشنج، ضد کرم و ضد حشرات است.
برای درمان صرع عفونتهای عصبی و عفونتهای دستگاه تنفس تجویز می ‏کنند. ضماد نوع بد بو را با خطمی و آرد بر سر می گذارند تا گرفتگی های دماغ را باز کند. خوردنش ذهن را باز و حافظه را زیاد و نسیان را کم کرده و بلاهت و حماقت را از بین می‏ برد. برای فلج، لقوه و بی حسی اعضا مفید است. بهترین چاشنی برای غذای این دسته از بیماران است. غذا را نرم می کند و بوی دهان را بر می‏ گرداند، مقوی معده بوده بلغم را از بین می برد. اشتها را بر می ‏انگیزد و مقوی هاضمه است. از ضرر غذاهای سنگین و داروهای سمی می ‏کاهد و برای بیمارانی که مبتلا به یرقان، استسقا، سکسکه و سختی ادرار هستند، مفید است. پیشاب آور و قاعده آور بوده، شیر را هم زیاد می کند. در استان فارس گوسفند را با گیاه بد بوی می‏چرانند تا پروارشده و شیر افزایند هرچند گوشت را کمی بد بو کند. مقوی کلیه، محرک شهوت و از بین برنده بلغم است. برای درد سینه، سرفه، عرق النساء، مفاصل، حتی بوییدن هم مفید است. ضماد با موم و روغن جهت درمان خنازیر، سیاتیک و امثال آنها، با روغن زیتون جهت از بین بردن سیاهی زیر چشم، و مالیدن مطبوخ با سرکه و پوست انار جهت بواسیر نافع است. پاشیدن گردش روی زخمهای خوره‏ای و جذام موثر است. مقدار خوراک ده کرم می‏باشد. ترشی‏ای که با برگ و ساقه نوع خوشبو آچار می کنند ضد عفونی کننده معده بوده برای معالجه کم اشتهایی و از بین بردن اخلاط غلیظ معده کار می ‏رود.
ریشه اش قوی ‏تر از دیگر قسمتها بوده، مالیدن آن روی ورمها مفید است و از بزرگ شدن خنازیر جلوگیری می‏کند. مقدار خوراک نیم مثقال است. شیخ داود صاحب کتاب جامع انطاکی می ‏نویسد که چون بانویی پس از پاک شدن از عادت ماهانه یک هفته روزی 5/1 گرم انجدان بخورد، آبستن نمی‏شود. ولی روشن نکرده است که مقصود انجدان خوشبو یا انجدان بد بو است (در انجدان خواه سیاه خواه سفید، هورمونهای ضد تخمک وجود دارد که حتی قادرند رگل را باز و نطفه تازه منعقد شده را از بین ببرند). ریشه کاری تر از دیگر قسمتهاست.
صمغ انجدان‏
به صمغ این گیاه انجدان و انگژد گویند (ژد به معنی صمغ است). نام عربی «حلتیت» است (در کلیه مآخذ فارسی عربی صمغ انجدان را حلتیت و در مآخذ اروپایی فارسی آن را حلتیت نوشته‏اند. پس از بررسی معلوم شده مآخذ فارسی صحیح است. هم مانند انجدان خوشبو و بد بو است. رنگ نوع خوشبو سفید و رنگ گونه بد بو سیاه است. به نوع بد بو انغوزه، انگشت گنده، حلتیت منتن هم می‏ گویند. برای به دست آوردن صمغ ساقه انجدان را از گردنه که بر روی ریشه قرار گرفته است قطع کرده، پایین آن را کمی گود می‏نمایند تا صمغ که مایع است در آن گودی جمع شده و بسته شود و آخر روز محصول آن را که به صورت یک گردوی کوچک است جمع آوری می‏ کنند و به همین جهت به آن گردوی انجدان هم می‏گویند. رنگ انغوزه زرد قهوه‏ای و خاکستری بوده، طعمش گس زننده و تلخ است و بویش شبیه بوی سیر خیلی تند است. انغوزه هم مانند انجدان، ضد تشنج، ضد کرم، ضد حشرات و بادشکن بوده و تمام خواص انجدان بحد اعلی در آن وجود دارد. در دامپزشکی از انغوزه زیاد استفاده می‏شود. در داروسازی جدید به صورت چسب و تنقیه بیشتر مصرف دارد. چون در آب حل کنند به صورت مایعی شیری در آید که برای امراض سرد دماغی مانند فلج، رعشه، صرع، بی حسی اعضا و استسقا تجویز می‏شود. با فلفل و سداب در درمان کزاز و با سکبینه جهت درمان فلج و بی حسی نافع است. (سکبینه نوعی صمغ ایرانی است که در قریه «ماه» از توابع اصفهان به دست می‏آید).
سرمه انجدان با عسل جهت تقویت بینایی و جلوگیری از آبریزش چشم ودرمان لکه‏های سفید سودمند می‏باشد. چکاندن جوشانده اش در گوش جهت درمان درد گوش و سنگینی آن توصیه شده است، و مخصوصا برای رفع صدا کردن گوش تجویز می شود. جوشانده اش ب زاج جهت باز کردن زکام مفید است.
گذاشتن کمی گلپر در حفره دندان کرم خورده مسکن درد بوده و از پیشرفت درد جلوگیری می‏کند و برای این کار «صمغ خوشبو» مؤثرتر از «صمغ بد بو» است. مضمضه جوشانده با انجیر و زوفا جهت تسکین درد دندان کرم خورده زیاد توصیه شده است. غرغره با عسل جهت رفع ورم گلو و با سرکه جهت اخراج زالو که در گلو چسبیده باشد و با زرده تخم مرغ جهت بازشدن آواز و نرمی گلو مفید می‏باشد. نوشیدن محلول گلپر در آب جهت باز شدن آواز و نرمی گلو مفید می ‏باشد. اگر شیر پستان زنی کم شده یا خشک شده باشد مقداری گلپر در سکنجبین حل کرده به او می خورانند. خوردن گلپر با داروهای قابض جهت درمان اسهال رطوبی و با ادویه مناسب جهت درمان دل پیچه و قولنج و از بین بردن نفخ شکم و اخراج انواع کرم معده و باز شدن خون بواسیر و سردی معده، جگر و سپرز/طحال و استسقا و سستی بدن مفید است. اگر چند روز پی در پی نیم گرم گلپر در جوف خمیر گذاشته و مبتلایان به استسقا آن را بلع نمایند، جهت تحلیل استسقا مخصوصا استسقای طیلی مفید است. ضماد گلپر با بارهنگ برای باز کردن دمل نافع است و خوردن آن جهت باز شدن قاعده زنان و محلول آن جهت اخراج جنین مرده سودمند می‏باشد. گذاشتن گلپر روی دملها بعد از شکافتن آنها جهت بیرون آوردن چرک و خون و التیام زخم آنها مفید است.
ضماد گلپر با انجیر خشک و سرکه جهت درمان جوشهای عصبی، و باموم و روغن جهت درمان زگیل و داءالثعلب، و با آب خاکستر و آب دریا جهت شکاف بیخ ران مؤثر است. اگر گلپر را در آب حل کرده، به بدن بمالید حشرات به شما نزدیک نمی شوند. در قدیم برای رفع زیان پیکان زهر دار از ضماد گلپر استفاده می ‏کردند و همچنین گلپر را در روغن زیتون حل کرده، روی نیش عقرب می ‏گذاشتند. خوردن گلپر با غذا باعث بازشدن و نیکویی رنگ رخسار است، چنانچه گلپر را در پارچه گذاشته، در عمق آب بگذارید از کرم گذاشتن آب جلوگیری می کند. گذاشتن گلپر در مزارع باعث از بین رفتن آفات نباتی است. بهترین داروی کشتن کرم خاردار پنبه است و برای این کار کافی است که کمی گلپر به آب آبیاری بیفزایند. چنانچه قدری گلپر در ریشه درختی که کندنش دشوار است بگذارند ریشه را می پوساند و می توان در صورت نیاز این کار را تکرار کرد. مطبوخ ریشه انجدان که به عربی «محروث» گویند می ‏تواند در همه حال جانشین و بدل گلپر باشد. عده‏ای ریشه اشترغار را ریشه انجدان می‏دانند و این اشتباه است. گرچه ایندو شبیه هم بوده چندین حاصیت مشترک دارند ولی اشتر غار معرب اشتر خار است که همان خار شتر باشد.