زرنباد زرمباد

زُرُنباد. در کتب سنتی با نامهای عربی (( زرنباد )) ، (( زرنبا )) و (( عرق الکافور )) آمده است . ساقه زیرزمینی گیاهی است که به فرانسویZingiber zerumbet گفته می شود . گیاهی است از خانواده زنجبیل Zingiberaceae نام علمی آنZingiber zerumbet می باشد . توضیح : در مدارک علمی طب گیاهی هند نام علمی گیاه را ڪپ ڪچور می نویسند . در شرفنامه منیری آمده است زرنباد ریشه گیاهی است که به هندی کچور نامند . در صورتی که در اسناد علمی هند نام کچوری را برای زدوار कचूर با نام علمی Curcuma zedoaria آورده اند . این اختلاط بین زرنباد و زدوار در اغلب مدارک لغتنامه های فارسی وجود دارد ، در صورتی که این دو گیاه مختلف هستند و برای زدوار نیز شرح مفصلی در جلد پنجم این کتاب مندرج است که پس از انتشار ملاحظه می شود . مشخصات زرنباد بیخ گیاهی است کمی معطر . سطح خارجی آن غباری و تیره و مغز آن مایل به زردی و طعم آن تند و کمی تلخ است . انواعی که بوی ضعیف و کمی شیرین باشد ، نوع نامرغوب آن می باشد . به طور کلی از نظر تجارتی دو نوع است ، نوعی از آن کمی از قطعات زنجبیل بزرگتر و تندتر و بوی آن شبیه بوی زنجبیل و از آن کمی بوی کافور متصاعد می شود . این نوع را پس از خارج نمودن از زمین تمیز نموده ، جوش داده و خشک می نمایند . نوع دیگر ضخیم و بلندتر است و پس از بیرون آوردن از زمین آن را تمیز کرده و جوش می دهند سپس آن را ورق ورق کرده خشک می نمایند که زودتر خشک شود . گیاه آن دارای برگهای بلند غلاف وار به طول حدود یک متر و به عرض 12-10 سانتی متر شبیه برگ زرد چوبه و از برگ زنجبیل بزرگتر است . گلهای آن به رنگ زرد و مجتمع به صورت سنبله است . وطن این گیاه هندوستان و چین می باشد . نیروی دارویی ریشه آن تا سه سال باقی می ماند . ترکیبات شیمیایی از نظر ترکیبات شیمیایی در بیخ زرنباد اسانس روغنی فرار وجود دارد . از ساقه زیرزمینی آن ماده زرومبون جدا شده است . ماده زرومبون که یک مونوسیکلیک پیوجینس واریته اورئوس و همچنین مایکو باکتریوم توبرکولو زیس را متوقف می کند . یعنی نوعی آنتی بیوتیک است . خواص ـ کاربرد در هند زرنباد در تمام موارد از نظر خواص جانشین زنجبیل است . در هند وچین زرنباد را در الکل خیسانده و به عنوان مقوی و محرک و تصفیه کننده خون و خون ساز مصرف می کنند و به علاوه تا دو هفته پس از زایمان برای رفع ضعف و سرگیجه استعمال می شود و له شده و کوبیده آن را برای رفع تشنج بر سر بچه ها می اندازند . اگر ضماد له شده آن را روی شکم بچه بیندازند برای رفع تب مفید است . در فیلیپین از جوشانده آن در استعمال داخلی برای معالجه آسم می خورند و در استعمال خارجی جوشانده غلیظ آن را مانند روغن مالیدنی در مواضع روماتیسمی برای تسکین درد روماتیسم می مالند . در گینه جدید این گیاه نقش مهمی در تمام مراسم و تشریفات مذهبی مردان دارد و زنان را عقیم می کند . و اما طبق نظر حکمای طب سنتی زرنباد دارای طبیعتی گرم و خشک است و از نظر خواص معتقدند که فرح آور ومقوی دل ، دماغ ، معده وبرای افزایش نیروی جنسی مفید است . تریاق زهر جانوران سمی است و قی را بند می آورد و مدر است و قاعده آور و مسهل سودا می باشد و برای سرفه سرد و بلغمی، خفقان ، گاز و بادهای رحم و شکم روش اطفال مفید می باشد . خوردن آن برای تحریک جنسی و در دهان نگه داشتن آن تبرای درد دندان است . جویدن آن برای تسکین سرفه سرد مزمن و رفع بوی سیر و پیاز از دهان مفید است . ضماد تازه آن برای تحلیل ورمهای سرد و تسکین درد آن ، مالیدن آن به موی سر برای جلوگیری از ریزش مو نافع است . برای قلب مضر است و از این نظر باید با بنفشه خورده شود . مقدار خوراک آن از 4-2 گرم است . جانشین آن از جهت ایجاد فرح و نشاط ، بوزیدان ودرونج است و در مورد دفع زهر ها و سموم هم وزن آن درونج و نصف وزن دانه ترنج کوبیده و نصف وزن آن طخشقوق می باشد . تمام انواع گیاهانی که فوقاً نام برده شد شرح آنها در جلدهای مختلف این کتاب آمده است .