قم و جمکران پیشا اسلامی

در باب اول کتاب «تاریخ قم» نوشته حسن بن محمد بن حسن قمی که کهن ترین سند تاریخی موجود درباره شهر قم می باشد، از قول مورخان قدیم تر، از اسکندر، بهرام گور، طهمورث، لهراست، قباد، یزدگرد و چند تن دیگر، به عنوان بانیان اولیه شهر قم یاد شده است. شواهد و مدارک و آثاری که از دوران پیش از اسلام به دست آمده است، اثبات می کند که این شهر در آن زمان، و به ویژه در عهد ساسانیان از شهرهای آباد و نسبتا مهم بوده است، زیرا در آن ها به وجود آتشکده آذر، یکی از آتشکده های مهم آن دوران، در قم اشاره شده است. در کتابی که به خط پهلوی به نام «خسرو کواذان و ریزکی» (یعنی خسرو پسر قباد و غلامی) از عهد ساسانیان باقی مانده است از زعفران قمی و نزهت گاه قم سخن به میان رفته است که این خود نشانه وجود این شهر در آن تاریخ است: «خسرو از غلام خود موسوم به زیرک خوش آرزو پرسید: اگر بویی شراب خسروانی و سیب شامی و گل فارسی و شاه سپرم سمرقندی و ترنج طبری و نرگس مسکی و بنفشه اصفهانی و زعفران قمی و بونی (بوانی) و نیلوفر سیرانی و «ند» را فراهم آوری از بوی بهشت بویی توانی برد.

«ناصری» تاریخ نگاری است که درمجموعه خویش، پیدایش شهر قم را به دستور «کی خسرو» - یکی از پادشاهان کیان – یاد کرده است، وی می نویسد: «در عهد سلاطین کیان، قم محل اجتماع آب رودخانه های فرقان و انار بار و چراگاه رمه کیقباد بوده، لیکن در وقت لشکر کشی «کیخسرو» به توران براساس حکم پادشاه، بیژن پسر گیو، بایر قمرود را شکافته و آب را به طرف مسیله جاری ساخته و این اراضی از آب خارج گشته (اراضی قم)، و امنای دولت کی خسرو و هر یک نهری و قلعه ای برای خود دایر نمودند و تماما به چهل حصاران مشهور گشت.» از دیگر دلایلی که برای قدمت قم بیان شده است، دستور «کی خسرو» به «سورین قمی» برای انتقال آتشکده قم به نزدیکی ساوه می باشد.

کثرت آثار زرتشتی مثل معبد، دخمه و ... که در اطراف قم بوده اند، با استناد به کتاب تاریخ قم دلیل دیگری بر شهر بودن این منطقه قبل از اسلام می باشد.

«استاد علی اصغر فقیهی» در کتاب «قم را بشناسید» آورده است: سندی در دست داریم که اسکندر مقدونی قم را نیز ویران کرد، پس به احتمال قوی آبادی قم از زمان هخامنشیان شروع گردیده است.»

بنابراین اولین بار که اطلاع داریم شهر قم را ویران کرده اند، زمان اسکندر مقدونی می باشد که به دستور او خراب گردید و به همان حال باقی بود تا زمان قباد پدر انوشیروان، هنگامی که قباد از تیسفون به جنگ هپتالیان می رفت چون بدین ناحیت رسید و آن را ویران دید، علت را پرسید، گفتند هیچ یک از پادشاهان رغبت نمی کرده که ویرانی های اسکندر را آباد سازد. قباد در مراجعت دستور داد قم را عمارت کردند و از آن تاریخ تا زمان یزدگرد سوم پادشاه ساسانی نام قم (ویران آباد کردکواد) بوده است (شهر ویرانی که قباد آن را آباد کرد).

دلیل دیگر بر قدمت شهر قم و وجود آن در قبل از اسلام را استاد فقیهی چنین آورده است:

«در جنگ قادسیه، سپاهی از شهرهای قم و کاشان به سرداری شیرزاد والی این دو شهر، به کمک سپاه ایران آمده است. شماره این سپاه 25 هزار سواره و پیاده بود و نیز در جنگ نهاوند سپاهی به شماره 20 هزار سوار از قم و کاشان شرکت داشتند و پس از شکست سپاه ایران، امیر قم در اصفهان نزد یزدگرد رفت. »

دلیل متقن دیگر بر باستانی بودن شهر قم، نام های کنونی مزارع بیرون شهر است که بیشتر آن ها به جای شهر قدیم قم قرار دارد و همه فارسی بوده و از قدیم به آن ها اطلاق می شده و بسیاری از آن ها در کتاب تاریخ قم آمده است. از جمله گمر (جمر)، جمکران (شاید به معنی جم کرد – جم آن را آباد کرد) در 6 کیلومتری شهر قم، براوستان، شهرستان، کرج (نام چند نقطه در ایران بوده و امروز در قم نام مزرعه ای است)، تشگران، هندیجان، مهرویان، مزدیجان و کمیدان. هم چنین نام عموم محله ها و کوچه های قدیم هم فارسی می باشد، از جمله: سنگ بند، سفید آب، میان شهر، سربازار، سر پل، باجک (باجکید)، باغ پنبه، چاله خروس، چارمردان، سنگ سیاه و نیز نام بسیاری از روستاهای قم از جمله: بیدهند، کرمجگان، ویریچ، وشنوه، فردو، قبادبزن (در تاریخ قم، قبادان بزن است، شاید در اصل قباد و بیژن بوده است)، ابرجس، کهک، تیره، بیدگان (امروز آن را صرم گویند)، سلفچگان، تایگان (طایقان امروز) و ده ها نام دیگر از این قبیل همه دلالت بر قدمت این نواحی می کند و بعضی از آن ها نام مردان باستانی ایران است، از قبیل: بیژن، گیو و سلم

هم چنین شهرستان قم مقارن حمله مسلمانان، به اندازه ای وسعت داشت و پر جمعیت بود که تنها از قریه های آن چهار هزار مرد بیرون آمد که هر یک خدمتکاری و مهتری و نان پز و آشپزی همراه داشت.

رشید یاسیمی در مقدمه کتاب «راهنمای قم» می نویسد: روشن ترین دلیل قدمت شهر قم، مکان جغرافیایی و انشعاب راه های عمده تجاری است و به حکم اقتضای مکانی، از دوره ای که ری و اصفهان آبادی گرفته است ناچار این شهر هم که در میانه آن ها قرار دارد رو به آبادی گذاشته است.

حکیم ابوالقاسم فردوسی در کتاب شاهنامه طی نقل داستان های باستانی ایران در سه مورد از قم نام می برد که حاکی از اشتهار آن در عهد ساسانیان می باشد:
دگر بهره زو قم بدو اصفهان

نهاد بزرگان و جای مهان

فرمود عهد قم و اصفهان

نهاد بزرگان و جای مهان

به منشور نبشتند بر پرنیان

خراسان و ری و قم و اصفهان

هم چنین در منظومه ویس و رامین که اصل آن به پیش از اسلام است، در چند مورد نام قم آمده است که از آن جمله است:

ز گرگان و قم و ری صفاهان

که رامین را بدندی نیک خواهان

باید به این نکته اذعان داشت که هر چند به بعضی از این نوشته ها، از لحاظ تاریخی قابل اعتماد نیست، اما توجه به محل اصلی شهر که خرابه های آن تا چندین سال پیش در شرق قم مشاهده می شد و هم چنین نام روستاهای اطراف و وضع زندگانی سکنه آن ها برای ما شکی باقی نمی گذارد که این شهر برخلاف گفته «یاقوت حموی» جغرافی دان اسلامی، از شهرهای مستحدثه دوره اسلامی نیست، بلکه مدت ها پیش از آن وجود داشته و از شهرهای آباد ایران بوده است، با این حال آن چه مسلم است این است که این شهر، بعد از اسلام و به خصوص بعد از وفات و به خاک سپاری حضرت فاطمه معصومه (س) در آن، گسترش و آبای بیشتری یافت.

علت اصلی شکل گیری شهر قم در این محل، وجود رودخانه قمرود است که از کوه های گلپایگان سرچشمه می گیرد و پس از گذشتن از میان دشت، به دریاچه نمک می ریزد. زمین قم در بدو امر محل جمع شدن آب این رودخانه بوده است و به همین دلیل اطراف آن، علفزار و مرتع و محل چرای اغنام و احشام گردیده است تا این که به دستور یکی از سلاطین این شهر، مخرجی برای آن ایجاد کردند و این آب ها به طرف صحرای مسیله جاری شد. به مرور زمان اهالی از این رودخانه نهرهای متعدد انشعاب داده، با آن ها به کشت و زرع پرداختند و بالطبع خانه ها و ساختمان هایی نیز در اطراف آن ها بنا کردند و نواحی آبادی به وجود آوردند که مجموعا «چهل حصاران» نامیده شده است.

به طور کلی از کتب تاریخی چنین استنباط می شود که قمرود در تمام طول تاریخ به عنوان انگیزه پیدایی و مایه تداوم حیات شهری و روستایی دشت قم عمل کرده است، چنان که مردم این ناحیه از ایام قدیم برای آبیاری کشتزارها و آبرسانی به روستاها به آن تمسک می جسته، با ایجاد انشعابات متعدد، هر شاخه ای از آن را به قسمتی از دشت جاری می ساخته اند و بدین ترتیب رفته رفته یک سیستم منظم آبیاری پدید آورد ه اند، تا جایی که کیفیت کشاورزی از نظر رونق و انحطاط، به نظم این سیستم وابسته بوده است.

بنابراین چنین نتیجه گیری می شود که نخستین زیستگاه انسانی در دشت قم بر پایه کشاورزی و استفاده از آب های رودخانه قمرود پدیدار شده است و حیات و شکل این شهر، به این رودخانه و جوی های آن وابسته بوده، به هر فراوانی یا کمبود و یا دگرگونی در چگونگی آبیاری، آبادانی و یا خرابی آن وابسته بوده، به هر فراوانی یا کمبود و یا دگرگونی در چگونگی آبیاری، آبادانی و یا خرابی روی می نموده است. گذشته از کار کشاورزی، چگونگی جدا شدن جوی ها از رودخانه و روان شدن آن ها به پهنه دشت قم، شیب زمین، شکل کشتزارها که از سازمان آبیاری می کرده است و هم چنین راه ها، در شکل دادن به پیکره این شهر نقشی بزرگ داشته اند.

به هر حال قم از دیرباز، در نقطه ای که امروزه محل «لب چال» خوانده می شود، پدید آمد و این محل در روزگار باستان ده و یا دژ زرتشتی بود و «مینجان» نامیده می شد و طی هزاران سال هم چنان کانون شهر به شمار می رفت. بازار کهنه، میدان کهنه، مسجد جامع و دیگر ساختمان های عمومی در این محل واقع بوده اند و محل های دیگر این کانون را که خود به شکل بیضی است، در برداشته اند، این ترتیب ادامه یافته است تا زمانی که مرکز شهر به کنار آستانه مقدسه حضرت فاطمه معصومه(س) منتقل شده است.

قس

اولین قریه ای که در منطقه قم بنا شده روستای جمکران است

عده ای بر این عقیده اند که منطقه جمکران را حضرت سلیمان بن داوود بنا نهاده است.

برخی جمکران را همان ورجمکرد (محل حکومت جمشید پادشاه ایرانی ) می دانند که دوران حکومتش به عصر طلایی ایران مشهور است، مشهور است که بنای اول جمکران را او نهاده و قلعه ای در آن بنا کرده است. هم اکنون بقایای قلعه ای در در روستای جمکران دیده می شود که مختصات آن55*55 متر و قطر دیواره آن در پایه تا 4 متر است. در حدیثی از حضرت علی ع به این قلعه با عنوان قلعه گبران اشاره شده است.

بنا بر تحقیقات یک نشریه آلمانی خورآباد و جمکران دو محل سکونت دوره پیش از تاریخ در کناره غربی فلات مرکزی ایران است. همچنین آثار فراوانی از تمدنهای 4 الی 5 هزار ساله در منطقه جمکران بدست آمده است.

پیش از اسلام در منطقه جمکران دوازده محله بوده و درهر محله یک آتشکده که پس از حضور مسلمانان ، این آتشکده ها تخریب شد.

خطاب بن اسدی قبل از حضور اشعریون (قبل از سال 66 هق) مسجدی را در این منطقه بنا کرد و خود در آن نماز می خواند. این اولین مسجد در منطقه قم می باشد.

پس از شورش سرفداران ابن مغیره علیه حجاج بن یوسف به شکست انجامید، گروهی از بنی اسد به قم آمدند و در جمکران رحل اقامت گزیدند.

ده سال پس از حضور بنی اسد ، سعید بن جبیر از یاران حضرت علی و از عرفای عصر پس از شکست عبدالرحمن به محمد اشعث (والی سیستان) ازدست حجاج به قم و منطقه جمکران گریخت و 3 الی 7 سال در این منطقه اقامت داشت.

اولین قبائل عرب که به قم وارد شدند اشعریون بودند که در سال 66 و 67 هجری در منطقه جمکران اقامت گزیدند. البته حضور خطاب اسدی پیس از آنها بود.

قس ویکی پدیا

قُمْ (پارسی میانه: کُنب [۲]) از شهرهای بزرگ ایران در 125 کیلومتری جنوب تهران پایتخت ایران قرار گرفته است. شهر قم مرکز استان قم و نیز مرکز شهرستان قم می‌باشد. این استان در سال ۱۳۷۵ خورشیدی به تصویب هیئت دولت ومجلس شورای اسلامی به استان تبدیل شد و بعد از البرز کوچک‌ترین استان ایران است. قم از شمال به استان های مرکزی و تهران از جنوب به استان های اصفهان و مرکزی و از غرب به استان مرکزی و از شرق به استان سمنان محدود است.
شهر قم برطبق سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران با ۹۵۹٫۱۱۶ نفر جمعیت شامل 241827 خانوار در رتبه هشتم پر جمعیت ترین شهرهای ایران قرار گرفته است.
محتویات [نمایش]
تاریخ [ویرایش]

شهر قم در تاریخ پس از اسلام همواره در کنار شهر نجف جزو مراکز مهم تشیع به شمار می رفته است.
وجه تسمیه [ویرایش]
ریشه نام این شهر به «کومه» به معنای کلبه‌مانندی که چوپانان برای استراحت می‌ساختند، باز می‌گردد. قُم تلفظی از نام کومه است.
دوران باستان [ویرایش]
از وضعیت این شهر در دوران ایلامی، مادها و هخامنشیان هیچ اطلاعاتی موجود نیست. بنا بر نقل گریشمن، محدوده کنونی قم جزو دومین دسته سکونتگاه‌های پیش از آریایی فلات ایران بوده‌است. بنا بر این قول و همچنین بر اساس حفاریهای انجام شده در محل تپه قمرود، قدمت سکونت در این منطقه به هزاره پنجم پیش از میلاد می‌رسد. آثار این حفاریها در موزه ایران باستان و نیز موزه آستانه قم موجودند.
بر اساس اسطوره‌ها این شهر را ساخته خمانی دختر بهمن می‌دانند و شاید نام کنونی «قم» و پیشینش «کم» که به این شهر اطلاق می‌شده و می‌شود نیز از همین ریشه بوده باشد. در اسناد دیگری آمده که زمانی پیش از ساسانیان این شهر دچار تخریب و ویرانی می‌شود و قباد ساسانی زمانی که از آن می‌گذرد دستور می‌دهد دوباره شهر را آباد کنند، لذا در تاریخ آن دوران این شهر را به نام ویران آبادان کرد کواد (قباد) یعنی شهر ویرانی که قباد آنرا آباد کرد، می‌شناسند.
در حفاری‌های جدید در تپه‌های قلی درویش در نزدیکی مسجد جمکران اثاری از کوره‌های عصر اهن با حدود سه هزار سال پیش بدست امده‌است که مشخص می‌کند این شهر در گذشته درشرق محل فعلی بوده ودر اثر تغییر مسیر قمرود به سمت غرب کشیده شده‌است در اسناد تاریخی نظیر نزهه القلوب حمدالله مستوفی نیز آمده که پیش از اسلام این شهر را به دلیل زعفران و پسته مرغوبش می‌شناخته‌اند.
دوران میانه [ویرایش]
پس از اسلام و با تسخیر این شهر در سال ۲۳ هجری بدست سپاه اعراب مسلمان به فرماندهی ابوموسی اشعری، ناحیه‌ای از شهر کنونی قم که آن زمان کمیدان نام داشت به سکونتگاه اعراب تبدیل گردید. پس از آنهم ناحیه دیگری در آنسوی رودخانه قم (اناربار) با نام ممجان جزو ناحیه استقرار و زندگی اعراب قرار گرفت که در آن زمان عمدتا از طایفه اشعری بودند و امروزه هم بخشی از جمعیت شهر قم را نوادگان خاندان اشعری تشکیل می‌دهند.
پس از مرگ و دفن فاطمه معصومه خواهر امام هشتم شیعیان در این شهر در سال ۲۰۱ هجری قمری این شهر به یکی از پایگاههای شیعیان تبدیل شد. از مهمترین اتفاقات تاریخی که در بنای شهر قم تاثیر داشته‌اند و دوران رونق و یا رکود زندگی در آن را سبب گردیده‌اند می‌توان موارد زیر را برشمرد: سلطه آل بویه و وزیر ایشان صاحب بن عباد و رونق فراوان شهر، هنوز هم ابنیه‌ای در شهر از این دوران وجود دارند: مسجد جامع قم، میدان کهنه (میدان حکومتی دوران آل بویه).
حمله تیمور گورکانی و نابودی تمام حصار شهر و فرار بسیاری از ساکنین شهر، استقرار دولت صفوی و رونق دوباره این شهر، تعداد زیادی آثار تاریخی از این دوران نمایانگر رونق و شکوه شهر هستند.
حمله پشتون‍ها به قم و استقرار در آن برای مهیا شدن برای حمله به اصفهان و برانداختن صفویه، خرابی این دوره از حمله تیمور کمتر نبود.
دوران معاصر [ویرایش]
در سال ۱۳۴۲ شمسی (۱۹۶۳ میلادی) با شروع حرکت روح‌الله خمینی از این شهر، قم به مرکزی فعال برای انقلاب اسلامی تبدیل شد.از آخرین وقایع تاریخی معاصر قم می‌توان به تخریب حسینیه شریعت منسوب به دراویش گنابادی در بهمن ۱۳۸۴ و درگیری‌های آن، بین دراویش و نیروهای انتظامی، اطلاعات، بسیج و لباس شخصی‌های نظام اشاره نمود. [۳] [۴] [۵] [۶]
مردم شناسی [ویرایش]

در تمام قسمت های شهرستان قم زبان ارتباطی همان فارسی رایج است و مورد استفاده قرار می گیرد.
آمار [ویرایش]
جمعیت این شهر بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۹۵۹٫۱۱۶ نفر بوده‌است.[۷]
۹۹٫۷۶ درصد جمعیت شهر مسلمان هستند و مابقی را پیروان دیگر ادیان الهی تشکیل می‌دهند.
جغرافیا [ویرایش]

شهری است در حاشیه کویر، که در فاصله ۱۴۰ کیلومتری جنوب شهر تهران قرار دارد. آرامگاهمعصومه دختر امام موسی کاظم و مسجد جمکران و بیش از چهارصد امامزاده دیگر و حوزه‌ها و مدارس علمیه قم و مساجد تاریخی و مهم مثل مسجد جامع و مسجد امام حسن و مسجد باب الجنه و مسجد رفعت و موسسات آموزشی و بین‌المللی و رودخانه قمرود با آن طغیانها و پرآب شدن‌های قدیمی که این روزها به علت احداث سد ۱۵خرداد و دلایل جوی کم آب و یا بی آب شده، از جمله جاذبه‌های توریستی شهر قم می‌باشند.
محله‌ها [ویرایش]


مرقد فاطمه معصومه در قم
[۸]
محله‌های قدیم قم که از شهر تاریخی قم به یادگار مانده‌اند عبارتند از:
محلات قبل از اسلام: محله شهرستان واقع در محدوده جنوب شهر کنونی قم حوالی خیابان هنرستان، نهر شهرستان کماکان اراضی مزروعی جنوب این ناحیه را مشروب می‌کند......
محلات اوایل دوره اسلامی: میدان کهنه، مسجد جمعه، چهل اختران، دروازه ری، عربستان، میدان میر، شاهزاده حمزه، بازار کهنه.....
محلات مربوط به دوره صفویه و قاجار: چهار مردان، سیدان، پنجعلی، سلطان محمد شریف، خندق، دروازه کاشان، آستانه، سفیداب، باغ پنبه، بازار نو.....
در چهار دهه گذشته روند مهاجرت به شهر قم به نحو فزاینده‌ای افزایش یافت، به گونه‌ای که محلات زیادی به بافت قدیم شهر افزوده شد و جمعیت شهر نیز طی چند سال گذشته از مرز ۱ میلیون نفر گذشته‌است. تعدادی از محلات جدید شهر قم با نامهای یزدانشهر، صفائیه، دورشهر، زنبیل‌آباد، سالاریه، صفاشهر، نیروگاه(توحید)، شاهزاده ابراهیم، خاکفرج، باجک ،۳۰متری کلهری ۳۰ متری کیوانفر، مهدیه، شاه سید علی، قائم، شهرک امام خمینی، قم نو و دهها محله دیگر نامیده شده‌اند.
از خیابان‌های مهم قم می‌توان به آیت‌الله مرعشی نجفی(ارم)، بلوار عمار یاسر، بلوار جمهوری، بلوار معلم، انقلاب، طالقانی (آذر)، امام الخمینی، سمیه، صدوقی، توحید، فاطمی، بلوار امین، هنرستان، سالاریه، باجک، دورشهر، صفائیه، عطاران، زنبیل آباد، بهشتی، ارم و کیوانفرو امام زاده ابراهیم اشاره کرد.
مسجدهای مهم آن عبارتند از مسجد امام حسن عسکری، مسجد اعظم، مسجد جَمکَران، مسجد طباطبایی، مسجد جامع (مصلی بزرگ قدس، مسجد امام حسن مجتبی.
-اشعری ها:از اعراب یمانی بودند که از کوفه به قم امدند. ۲-طایفه بنی هاشم:از پنج طایفه تشکیل شده بودند.مانند:سادات طباطبایی-اسماعیلیه-موسوی و نظری. ۳-طایفه بیگدلی:صاحب ملک و زمین بودند و در دوره زندیه به قم امدند. ۴-طایفه حاجی حسینی:اجداد انها از اطراف گرجستان بودند و از غلامان صفوی بودند. ۵-طایفه زندیه:از بقیه طایفه کریم خان زند بودند.ابتدا در دهات جعفر اباد و نصرت اباد و کوه یزدانو بین قم و ساوه زندگی میکردند. ۶-طایفه سعدوند:از ایلات فارس بودندو در زمان قاجار به قم امدند ۷-طایفه گائینی:از ایلات فارس بودند و دارای گوسفندان زیاد و شتر دار بوده اند در زمان ناصرالدین شاه یا اقا محمد خان به قم امدند. ۸- طایفه کلهر:از ایلات کرمانشاه بودند که بیشتر خدمتکار علما و اعیان و اشراف بودند و در دوره قاجار به قم امدند ۹-طایفه عبدالملکی:از طوایف بختیاری بودند. ۱۰-طایفه خلج شاد قلی:در حومه قم در ابادی شادقلی سکنی گزیدند و از خلج ها قم بودند.
آب و هوا [ویرایش]
آب و هوای قم در طبقه بندی اقلیمی کشور در زمره آب و هوای نیمه بیابانی (جزو اقلیم کویری و خشک) محسوب می‌شود چون نزدیک به منطقه بیابانی مرکز ایران است. تابستانهای آن گرم و خشک و زمستانهای آن کم و بیش سرد است اختلاف دمای سالانه نسبتاً زیاد و در اغلب اوقات خشکی هوا غلبه دارد.
تامین آب از لرستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: انتقال آب الیگودرز به قم
پس از اجرای طرح انتقال آب از الیگودرز در شرق استان لرستان به قم که رسانه‌های ایران از آن با عنوان کلی و مبهم « طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم» نام می‌برند، شهرستان الیگودرز اکنون تامین کننده اصلی آب مصرفی (شرب، صنعتی، کشاورزی) شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیم ور، سلفچگان و قم می‌باشد.[۹][۱۰][۱۱] به گفته فتاح وزیر وقت نیرو این آب یکی از بهترین آبهای دنیا است.[۱۲]
در مجموع ظرفیت انتقال و جمع‌آوری آب در این طرح ۲۳ متر مکعب بر ثانیه است در حالی که بیشترین میزان آبی که از سد کرج به تهران می‌آید ۱۱ متر مکعب بر ثانیه بوده و ظرفیت سامانه یادشده بیش از دو برابر آب انتقالی از سد کرج به تهران است. این سامانه سالیانه ۱۸۳ میلیون متر مکعب آب به پشت سد کوچری منتقل می‌کند. ظرفیت نهایی انتقال آب در این پروژه ۵۰۰۰ لیتر در ثانیه است.[۱۳][۱۴] مقدار انتقال آب برای افق سال ۱۴۱۰ به ۲۴۰ میلیون مترمکعب می‌رسد که مطالعات آن در حال انجام است.[۱۳][۱۵]
اعتراض‌ها و خسارت‌ها [ویرایش]
انتقال آب از شرق استان لرستان و شهرستان الیگودرز به شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیم ور، سلفچگان و قم باعث پایین رفتن شدید سطح سفره‌های آب زیرزمینی و در نهایت خشک شدن چاه‌های آب این منطقه شده‌است. بیش از ۶۰ حلقه چاه خشک شده و ۱۷۱ حلقه از چاه‌های منطقه نیز در آستانه خشکیدن قرار دارند، اما تاکنون حقابه یی برای این روستاها در نظر گرفته نشده‌است.[۱۶] این طرح درحالی برای استان‌های دیگر هدف گذاری شده‌است که ۸۹۲ روستای لرستان مشکل آب آشامیدنی دارند و ۶۸ هزار جمعیت روستایی این استان به وسیله تانکر آب رسانی می‌شوند.[۱۷][۱۸][۱۹] از سوی دیگر نام‌گذاری این طرح به عنوان مبهم «طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم» و همچنین نام گذاری پروژه ساخت و اجرای این طرح با نام پروژه قمرود باعث واکنش‌هایی در میان مردم استان لرستان شد تا جایی که حجت الله رحمانی نماینده شهرستان الیگودرز هم نسبت به نام‌گذاری این طرح اعتراض کرد و آن را مجعول خواند. خشک شدن چاه‌ها و چشمه‌های شهرستان الیگودرز علاوه بر خسارات بسیاری که به بخش کشاورزی وارد کرده‌است باعث از بین رفتن مجتمع‌های پرورش ماهی در این شهرستان شده‌است. پرویز فتاح، وزیر نیروی پیشین دولت نهم مدعی شد که وی مدافع حقوق مردم الیگودرز است.[۲۰]
این پروژه تنها پروژه ایران است که کلنگ آن برای آنکه باعث مطالبه‌ای از سوی مردم لرستان نشود به جای مبدا در مقصد طرح به زمین زده شده‌است.[۲۱]
آموزش [ویرایش]

دانشگاه‌ها [ویرایش]
موسسه آموزش عالی طلوع مهر قم[۱]
دانشگاه صنعتی شهاب دانش (برق - فناوری اطلاعات و ارتباطات )[۲]
پردیس قم دانشگاه تهران
دانشگاه قم
دانشگاه صنعتی قم
دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم
دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد استان قم[۳]
دانشگاه مفید
دانشگاه پیام نور قم[۴]
دانشگاه معصومیه قم[۵]
آموزشکده فنی پسران قم[۶]
دانشگاه علوم پزشکی قم
دانشگاه حکمت قم[۷]
مرکز علمی کاربردی جامعه المصطفی العالمیه http://uast.miu.ac.ir
دانشگاه باقرالعلوم http://bou.ac.ir
موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی http://iki.ac.ir
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامیhttp://iict.ac.ir
دانشکده شهید محلاتی
پژوهشکده دانشنامه نگاری دینیhttp://ency.iict.ac.ir
منابع [ویرایش]

↑ وبگاه ایران. بازدید: سپتامبر ۲۰۱۱.
↑ فرهنگ فارسی معین
↑ : SharifNews.ir:: کالبدشکافی تخریب حسینیه دراویش گنابادی
↑ آفتاب - دلجویی از دراویش قم
↑ BBC ‮فارسی‬ - ‮ایران‬ - ‮نامه سرگشاده به آیت‌الله خامنه‌ای در مورد دراویش گنابادی‬
↑ UNHCR | Refworld | Iran: Clashes highlight 'demonization' of Sufi Muslims
↑ پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران
↑ تبیان
↑ «نماینده قم:طرح انتقال آب'دز'، رویای مردم این استان را محقق می کند» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری ایرنا، ۲۷ فروردین ۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ‎۲ اردیبهشت ۱۳۹۰.
↑ «آب رودخانه دز به قم رسید» ‎(فارسی)‎. وب‌سایت جام‌جم آنلاین، ۱ اردیبهشت ۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ‎۲ اردیبهشت ۱۳۹۰.
↑ «آب شیرین به قم رسید» ‎(فارسی)‎. واحد مرکزی خبر جمهوری اسلامی ایران، ۱ اردیبهشت ۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ‎۲ اردیبهشت ۱۳۹۰.
↑ «طرح انتقال آب به ۴۰ شهر و روستای قم». جام جم آنلاین، ۱۶ آبان ۱۳۸۷. بازبینی‌شده در ‎۴ اردیبهشت ۱۳۹۰.
↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ روزنامه جام‌جم، صفحه ۱۵، دوشنبه ۲۳ خرداد ۱۳۹۰، سال دوازدهم، شماره ۳۱۵۲
↑ «مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران» ‎(فارسی)‎. ایرنا، ‎۴ اردیبهشت ۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ‎‎۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰.
↑ gozashteh/Barnameh 221/page-8.htm «با اجرای طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دزهفت شهر کم‌آب ایران مرکزی سیراب می‌شود» ‎(فارسی)‎. معاونت برنامه ریزی ونظارت راهبردی رئیس جمهور. بازبینی‌شده در ‎‎۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰.
↑ «اینجا روزی رودخانه بود». روزنامه اعتماد ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۸.
↑ «۸۹۲ روستای لرستان مشکل آب آشامیدنی دارند» ‎(فارسی)‎. روزنامه مردم سالاری، ‎۱۹ بهمن ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ‎‎۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰.
↑ «۶۸ هزار روستایی چشم به آب تانکر دارند / زاگرس نشینان تشنه‌اند!» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر ‎۲۳ خرداد ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ‎‎۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰.
↑ «۸۸۸ روستای لرستان مشکل آب آشامیدنی دارند» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر ‎ ۲۲دی ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ‎‎۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰.
↑ «الیگودرز قربانی طرح انتقال آب به قمرود». آبنمانیوز۲ اردیبهشت ۱۳۸۹.
↑ «۶۸ هزار روستایی چشم به آب تانکر دارند / زاگرس نشینان تشنه‌اند!» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر ‎۲۳ خرداد ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ‎‎۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰.
^ در این باره ر.ک. به «بحارالانوار»، ج ۶۰، ص ۲۱۰ به بعد
^ «حضرت مهدی (عج) فروغ...»، ص۲۹۳ به بعد
پیوند به بیرون [ویرایش]

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ قم موجود است.
[نمایش]
ن • ب • و
شهرستان قم
[نمایش]
ن • ب • و
استان قم

[نمایش]
ن • ب • و
کلان‌شهرهای ایران
[نمایش]
ن • ب • و
پرجمعیت‌ترین شهرهای ایران
[نمایش]
ن • ب • و
مراکز استان‌های ایران
[نمایش]
ن • ب • و
معماری ایران
[نمایش]
ن • ب • و
شیعه
[نمایش]
ن • ب • و
مکان‌های مقدس اسلامی
[نمایش]
ن • ب • و
شهرهای جدید ایران
[نمایش]
ن • ب • و
شهرها و حوزه‌های علمی مهم جهان اسلام(گذشته و امروز)
[نمایش]
ن • ب • و
نیروگاه‌های سیکل ترکیبی
[نمایش]
ن • ب • و
۵۰ شهر پرجمعیت ایران
رده‌ها: قم شهرستان قم شهرهای مذهبی ایران مراکز استان‌های ایران

قس عربی

مدینة قم هی إحدى مدن الجمهوریة الإسلامیة فی إیران والحوزة العلمیة فی قم تعتبر واحدة من أهم المراکز العلمیة الدینیة للشیعة بعد النجف الأشرف.


تقع على بعد 157 کم جنوب العاصمة طهران. وترتفع المدینة نحو 930 م فوق مستوى سطح البحر. یحدها من الشمال مدینة طهران، ومن الجنوب مدینة أصفهان، ومن الغرب مدینة اراک، ومن الشرق محافظة سمنان

وتوجد بالمدینة العدید من المزارات الدینیة أهمها مرقد السیدة فاطمة المعصومة بنت الإمام موسى الکاظم

محتویات [اعرض]
[عدل]تاریخ المدینة

یرجع تأسیس مدینة قم إلى عصر الفیشدادیین (قدماء ملوک الفرس) وینسبها بعض المؤرخین إلى (طهمورث ابن هوشنغ)، والبعض الآخر ینسبها إلى (قمسواره بن لهراسب) ،وقد فتحت فی سنة 21 هـ فی عهد عمر بن الخطاب، وأقام فیها أبو موسى الاشعری، فافتتحها عنوة. وقد مصرت البلدة ایام الحجاج بن یوسف الثقفی سنة 83 هـ، ولما انهزم عبد الرحمن بن محمد بن الأشعث (امیر سجستان من جهة الحجاج والذی خرج علیه) فرَّ إلى کابل، وکان من جملة الفارین معه اخوة هم أبناء سعد بن مالک الاشعری، نزل هؤلاء فی سبع قرى فی منطقة قم کان اسم احداها (کمندان) ولما استوطنوها اجتمع الیهم بنو عمهم وصارت القرى السبع سبع محلات سمیت احداها کمندان ثم اسقطوا بعض حروفها فسمیت بتعریبهم قماً وهی مأخوذة من کلمة (کومة) التی کان الفرس یطلقونها على بیوت الرعیان الذین یردون قم للرعی (و هم أول من سکنوا المنطقة).

[أخف]

جزء من سلسلة الإسلام
الشیعة

أهل البیت
محمد · علی · فاطمة
الحسن · الحسین
أحداث تاریخیة
حدیث الغدیر · حادثة السقیفة
مظلومیة الزهراء · حرق الدار
الفتنة الأولى · معرکة الجمل
معرکة صفین · معرکة النهروان
عام الجماعة · معرکة کربلاء
أعیاد ومناسبات
عاشوراء · الأربعین
المولد النبوی · عید الغدیر
مدن مقدسة
المسجد الحرام · المسجد النبوی · المسجد الأقصى · النجف الأشرف · کربلاء المقدسة
مشهد المقدسة · سامراء المقدسة
الکاظمیة المقدسة · قم المقدسة · البقیع
فرق الشیعة
الإمامیة · الزیدیة · الإسماعیلیة
أحادیث
حدیث الثقلین · حدیث المنزلة
حدیث المباهلة · حدیث یوم الدار
حدیث الغدیر
کتب
القرآن · مصحف فاطمة · مصحف علی · الجفر · الصحیفة السجادیة · مفاتیح الجنان · نهج البلاغة
آراء شیعیة
الخلاف حول الأئمة عند الشیعة
المهدی عند الشیعة
إمامة · العصمة
رسوم الأئمة
عرض · نقاش · تعدیل

تاریخیا کان معظم سکان قم وحتى القرن الثالث الهجری یتحدثون اللغة العربیة، حیث یؤکد المؤرخ العربی الیعقوبی أن أغلب سکانها من على المذهب الأشعری. ویذکر ان قم کانت أول تأسیسها على قسمین عجمی وعربی یسمى القسم العجمی بـ (کومیندان) والقسم العربی کان یسمى حتى سنة 1359م (عربستان) أو (حسین آباد)، وکان لوجود مرقد فاطمة بنت موسى الکاظم فی المدینة الفضل فی إعمارها وتوسعتها.

[عدل]سکان المدینة

یشکل الأتراک الأذریین حوالی 40-50%. کما توجد جالیة عربیة کذلک[1].

[عدل]مرقد السیدة

وهو مرقد السیدة فاطمة بنت الإمام موسى الکاظم الملقبة بالمعصومة.

[عدل]مؤسساتها العلمیة ومدارسها

تزخر قم الیوم بالعدید من المؤسسات والمدارس العلمیة یزید عددها على 60 مؤسسة ومدرسة منها:

المدرسة الفیضیة : تعتبر مرکز إدارة الحوزة العلمیة فی قم یعود تأسیسها إلى العهد الصفوی.
جامعة دار الشفاء : تأسست فی العهد القاجاری واتسعت فی عهد الخمینی واصحبت جامعة کبیرة.
المدرسة الحجتیة : اسسها الفقیه الراحل السید محمد حجت حسین على حسن الکوه کمرى التبریزى وهی مخصصة حالیاً لدارسة قسم من الطلبة غیر الإیرانیین وتعتبر المرکز العالمی للدراسات الإسلامیة.
الجامعة المعصومیة : وهی من المشاریع الحدیثة الضخمة التی تم البدء فی بنائها سنة (1983 م).
مدرسة آیة الله الکلبایکانی : وهی من المشاریع الحدیثة وتضم معهداً لعلوم القرآن.
مدینة العلم : وهی من اضخم المشاریع العلمیة ـ السکنیة فی قم.
جامعة الزهراء : وهی مدینة جامعیة حدیثة خاصة بالنساء تأسست تحت اشراف الخمینی
جامعة الصدوق : وهی أکبر مدینة جامعیة حدیثة فی قم تحتوی على 6 مؤسسات جامعیة.
جامعة المفید : وهی مشروع جامعی حدیث وکبیر أیضاً.
جامعة قم : وهی جامعة حکومیة
وهنالک معاهد ومؤسسات ومنتدیات ومجامع علمیة أخرى تابعة للحوزة وهی متخصصة فی مجالات عدیدة کالتبلیغ والبحث الشیعة نتیجة سیاسة وهم یکذبون مذهب الکذب

[عدل]معالم قم

[عدل]الأهمیة الدینیة للمدینة عند الشیعة

مسجد فاطمة المعصومة
هو المسجد الذی دفُنِت فیه فاطمة بنت موسى الکاظم، وأول من بنى بناء المسجد هو الشاه عباس الأول، وقد دُفِنَ أیضاً فی هذا المسجد ثلاثة من بنات محمد بن علی الجواد.


مسجد جمکران
هو أحد المساجد المقدسة لدى الشیعة، حیث یعتقد الشیعة أنِّ هذا المسجد بُنی بأمر المهدی (الإمام الثانی عشر).


أربعون کوکب
أربعون کوکب (بالفارسیة: چهل اختران). سمی بذلک لدفن أربع عشر شخصاً من ذریة علی بن موسى الرضا هناک، وقد ثبت ذلک عام 378 هـ. ویعد من الأبنیة التاریخیة لمدینة قم، ویعود بناءها إلى سنة 950 هـ، وهی مزیّنة بمختلف الآیات القرآنیة. وهناک دلائل أخرى تشیر إلى أن بناءها تمّ فی عام 851 هـ بصورة أولیة. وفی وسط المبنى مرقد عام یرتفع إلى متر بتسعة أمتار طولاً ومثلها عرضاً، ویحوی عدة ردائف من القبور ومزینة بالکاشی الخشن الأزرق، ثم وضع علیها ضریح من الألمنیوم.[2]


[عدل]مصادر

^ صحفیة الوسط
^ معلومات عن مبنى (أربعون کوکب) على موقع مؤسسة (الرسول الأکرم)s-alshirazi.com
تصنیفات: أماکن مقدسة مدن إیران أماکن مقدسة للشیعة

قس ترکی آذری

Qum (farsca: قم) İranda bir şəhərdir. Qum ostanının mərkəzidir. İranda ən qədim şəhərlərdən biridir. 2006-cı ilin siyahıya alınması əsasında bu şəhər 957,496 nəfər və 241,827 ailədən ibarət idi[1].
[redaktə]Qum şəhərinin tarixi

Qumun İslamdan öncəki siması dəqiq açıqlanmır. Məlum olan budur ki, Qumda İslamdan öncə yaşayış olub və tarixdə bu barədə işarələr var. Amma Qumun dəqiq hüdudları, onun müxtəlif dövrlərdə və İslamdan öncəki əsrlərdəki durumu tam aydın deyil. Belə görünür ki, Qum İslamdan öncə çoxsaylı qalalar şəklində olub. Onların əhalilərindən bəziləri zərdüşti, bəziləri isə yəhudi olublar. Belə xatırlanır ki, Qum əslən Yəmən ərəblərindən və şiə məzhəbli əşərilər tərəfindən şəhərləşdirilib. Buna görə də tarixçilər əşəriləri Qumun iftixarlarından sayırlar. Qumun şəhərə çevrilməsi şiəlik və peyğəmbər ailəsinin vilayəti ilə şərtlənib. Qədim tarixçilərdən bəziləri İslamın zühüründan öncə Qumda hakim olmuş tanınmış şəxslərin adını qeyd ediblər. "Ənvarul-məşəşəyn" kitabının müəllifi "Sirul-muluki-əcəm" kitabından nəql edərək deyir: "Bəhram-gur Ərməniyyə məntəqəsinə gedərkən yolu Savə ətrafından keçir. O, Qum və Qumun kəndlərinin bünövrəsini qoyub, onu "Məmcan" adlandırdı. Amma Qum şəhərinin əsil məhəllini nəzərə alsaq, onun xarabaları hazırda şəhərin şərqə doğru bir kilometrliyində müşahidə edilir. Şəhər ətrafındakı kəndlərin adına və həmin kəndlərdə yaşayanların həyat durumuna baxdıqda şəkk qalmır ki, Yaqut Həməvinin dediklərinin ziddinə olaraq, Qum İslam dövründə salınmış şəhərlərdən deyil. O, İslamın zühurundan qabaq movcud olub və İranın abad şəhərlərindən sayılıb. (2)"Qum" adı və onun zəfəranının tərifi barədə Sasanilər dövrünə məxsus "Xosrov və Kəvazan və Rizək" kitabında yazılıb. Əlimizdə olan başqa bir sənəddə Makedoniyalı İsgəndərin Qumu viran qoyması xəbər verilir. Böyük ehtimala əsasən, Qumun abadlığı Həxamənşiyan dövründən başlayıb. Qumun bünövrəsinin Təhmurəs tərəfindən qoyulması məlumatı onun qədimliyini göstərir. Şübhəsiz ki, Sasanilərin dövründə Qum məşhur olub... Firdovsinin "Şahnamə"sində üç yerdə Qumun adı çəkilir. (3)Qum İslamdan sonra Hicri 1-ci əsrin əvvəllərində, 23-cü ildə müsəlmanlar İrana hücum edən zaman Qum şəhəri Əbu Musa Əşəri tərəfindən fəth edildi. Bəziləri Qumun Əhnəf ibn Qeys tərəfindən fəth edildiyini bildirirlər. Ərəblərin Quma gediş-gəlişi tədricən bu şəhərə yol açdı, nəhayət Əbdül Məlik ibn Mərvanın xilafəti dövründə Bənil Əşər tayfasından bir qrup ərəb Qumda məskunlaşıb, şəhəri öz nüfuzları altına aldılar. Qumda elmi hövzənin bünövrəsi Əşərilər tərəfindən qoyulduğundan onların Quma gəlişi haqqında Qum elmi hövzəsinin tarixi bölməsində danışacağıq. (4) Qum Abbasilərin dövründə Əli (ə) övladlarını hakimiyyəti itirmək qorxusu ilə daim təqib edən Abbasilərin dövründə bu zünrədən olan bir çox insan Quma pınah gətirdi. Həmin vaxtlardan başlayaraq şiə təfəkkürü Qum sakinlərinin təfəkkürünə nüfuz etməyə başladı. Tədricən bu şəhər şiə şəhəri kimi tanınmağa başladı. Buna görə də xəlifələr Quma daim biganəlik göstərir, sakinlərin qayğısına qalmırdılar. (5) Bu səbəbdən də Qum hicri 2 əsrin sonlarınadək İsfahana tabe olub və onun müstəqil hakimi olmayıb. Nəhayət, Harun Ərrəşidin dövründə (170-193) Qumun nüfuzlu şəxslərindən olan Həmzə ibn Yəsə Harun Ərrəşidin yanına gedib, Qumun İsfahandan ayrılmasını, şəhərdə cümə, fitr və qurban bayramı namazlarının qılınması üçün icazə istəyib. Harun Ərrəşid onun xahişini yerinə yetirib. Qumun adlı-sanlı əmirlərindən olan Həmzə ibn Yəsə Harun Ərrəşiddən Qumun müstəqilliyi üçün icazə aldıqdan sonra şəhərdən əkinçilik və ticarət müqabilində xərac və vergi toplamaq məsuliyyətini öz üzərinə götürüb. O bu işdə çox çalışırdı, hətta Qumun ərazisini müəyyənləşdirib xəlifəyə vergi ödəyirdi. (Bu barədə Qum elmi hövzəsi barədə danışarkən müəyyən açıqlamalar vercəyik.) Kufə şiələrinin Quma hicrəti və qumluların şiəliyi İslamın ilkin vaxtlarından şiələr hakimlərin təzyiqləri altında olsalar da, agah insanlar həqiqəti dərk edib şiəliyə üz tuturdular. Ömərin xəlifəliyi dövründə müsəlmanlar İrana hücum edəndə və üçüncü Yəzdəgirdi məğlub edəndə İslam ordusu tədricən bütün İranı fəth etdi və Xorasana qaçmış Yəzdəgirdi Mərv şəhərində bir dəyirmançı öldürdü. (6) Hicri 22-ci ildə yəni Nəhavənd hadisəsindən bir il sonra ərəb qoşunu Rey, Zəncan, Azərbaycan şəhərlərini və bugünkü Semnan, Damğan, Şahruddan ibarət olan Qoməs şəhərlərini tutdu. Növbəti il Həmədan, Qum, Kaşan və İsfahan ərəblərin əlinə keçdi. Həmin dövrdə İranın əksər ziyalı insanları müqəddəs İslam dinini qəbul etdilər. Maraqlıdır ki, hicri 1 əsrin sonları, hicri 2 əsrin əvvəllərində beşinci şiə imamı imam Baqirin dövründə əməvilər hökumətində ictimai-siyasi gərginlik səbəbindən ölkənin ucqarlarından şiələr imamın ətrafına toplanıb dini maarif təhsilinə başladılar. Hicri 1 əsr başa çatmamış Kufədən bir neçə şiənin Quma gəlişi yerli əhalini şiə məzhəbinə sövq etdi. İran əhalisinin əksəriyyətinin şiə məzhəbində olması belə bir həqiqəti təsdiqləyir ki, ikinci xəlifənin vaxtında İran fəth olunmaqla İslamı qəbul etdisə, Qum əhalisinin şiəliyə gəlişi üçün bu şəhərə bir neçə şiənin köçməsi kifayət edib. (7)Tarixi mənbələrdən göründüyü kimi, Qum hicri 2 əsrin ortalarından 4 əsrin ortalarınadək, təqribən iki yüz il çox abad, geniş, izdihamlı bir şəhər olub. Amma 4 əsrdən başlayaraq baş verən müxtəlif hadisələr bu şəhəri viran qoymuş və Qum dəfələrlə abadlaşıb viran qalmışdır. “Qumun qədim tarixi” kitabının müəllifi bu şəhərin tarixinin yazılmasının çətinliklərini vurğulayaraq bildirir: “Məhəlli viran olmuş, əhalisi dağılmış, ad-ünvanı qalmış bir şəhər...” (“Qumun qədim tarixi”nin tərcüməsi, s.13) (8)Qum - Əli ailəsini qəbul etməyə hazır şəhər Bu torpaq hicri 1 və 2 əsrlərdə başına gələn min bir oyuna baxmayaraq, hicri 1 əsrin ikinci yarısında şiə məzhəbnə qoynunda yer verdi, onda şiəlik toxumları cücərdi. Qum çox keçməmiş tam şiə şəhəri vəziyyətinə gəldi. Şəhər Əli ailəsini qəbul etməyə hazır idi. Peyğəmbər ailəsindən buraya qədəm qoyan istənilən bir şəxs tam izzət və ehtiramla yaşaya bilərdi. (9) Buna görə də şiə məzhəbinin bir sıra tanınmış şəxsləri, seyidlər bu torpaqda sakin oldular. Onların arasında şiələrin yeddinci imamı həzrət Musa ibn Cəfərin (ə) qızı Xanım Məsumə (ə) də vardı. Xanımın Quma gəlişi ilə bu şəhər İslam tarixində özünə yer aldı. Hələ illərcə qabaq şiə öncülləri xanımın Quma səfəri haqqında xəbər vermişdilər. Bu kitabın ikinci fəslində həzrət Məsumənin (ə) Quma gəlişi haqqında ətraflı məlumat verəcəyik. Qum miladi 1221-ci ilədək (qəməri 7-ci əsr) nisbi asayişdə idi. Nəhayət, bu mühüm hadisə baş verdi. Həmin il bu şəhər qarətçi monqol qoşunlarının əlinə keçdi və dağıdıldı. Həmin hadisədən yarım əsrdən az ötmüş Teymurləng Quma hücum etdi. Xalqın uzun-uzadı müqavimətinə baxmayaraq Teymurləng şəhəri tutdu, müqavimət göstərən xalqı qılıncdan keçirdi, şəhəri viran qoydu. (10)Xaricilər Qum haqqında Qədim dövrlərdən başlayaraq bu günədək xarici ölkələrdən Quma bir çox səyyahlar gəlib. Onlar şəhəri tarixi, məzhəbi və ictimai baxımdan öyrəniblər. Qumda olmuş və şəhəri müxtəlif yönlərdən araşdırmış bəzi xaricilərlə tanış olaq: 1.Cyarofo Barbara 2. Embrocyo Kontarini Bu iki venetsiyalı səyyah miladi 1474-cü ildə (hicri 453) Qum şəhərinə daxil olub və bir neçə gün bu şəhərdə qalıblar. Barbara öz gündəliyində yazır: “Qum divarlarla mühasirəyə alınmış bir şəhərdir. Onun tikililərində sənətkarlıq müşahidə edilmir.” Sonra səyyah Qumun meyvə bağlarından yazır. Kontarini yazır: “Bu şəhərdə hər şeydən istədiyin qədər tapa bilərsən. Onun bazarlarında bolluq və çeşidlilik var. Gözlənildiyi kimi, bu qədim şəhərin sakinləri şiə məzhəbinin müdafiəçilərini sevmiş və onlara yardım göstərmişlər.” Buna görə də 16-cı əsrin əvvələrində məşhur şiəlik müdafiəçisi Şah İsmayıl Səfəvi Quma gələndə xalq onu məhəbbətlə qarşılamışdır. Amma bu şəhərə hörmət gətirən ondakı ziyarətgahlar və Şah Abbas dövründən başlayaraq ardı-arası kəsilməyən ziyarətçilərdir. (11) 3. İngilis Con Kartrayt miladi 1600-cü ildə Qumda olmuş və öz gündəliyində yazmışdır: “Teymurləng bu gözəl şəhəri viran qoyduqdan sonra onun ərazisi yarıyadək azalmışdır.” 4. Birinci Şah Abbasın sarayında 1618-ci ildə İspaniyanın səfiri olmuş Don Qarsiya Qumu gördükdən sonra yazmışdır: “Qumun küçə və xiyabanlarında insanların izdihamına baxmayaraq onların arasında qadın görmək çətindir." (12)5.Bir əsr sonra Qumda olmuş Tomas Herbert yazır: “Bu şəhərdə 2 mindən artıq ev var. Onların böyük əksəriyyəti gözəl tikilib, gözəl döşənib və gözəl formadadır... Onun küçə və xiyabanları geniş, bazarı gözəldir. Hazırda Qum əksər Asiya şəhərləri kimi divarsızdır. Onun gözəl, cazibədar məscidi var.” (13) 6.Qacarlar dövründə Quma səfər etmiş Şardən bu şəhəri böyük bir şəhər kimi yad edərək yazır: “Bu şəhərdə 15 minədək ev var. Fəthəli şah Qacar tacqoyma mərasimindən sonra Qumu abadlaşdırmaq barədə vədinə əməl edərək xanım Fatimənin (s) hərəminin günbəzini qızıl vərəqələrlə örtdü. Bu günbəz indi də parlamaqdadır.” Nə üçün bu şəhəri qum adlandiriblar? Bu şəhərin Qum adlandırılması ilə bağlı müxtəlif fikirlər var. Həmin fikirləri xülasə şəkildə zikr edirik, özünüz nəticə çıxarın: 1. “Qum” sözü “kumə” sözündəndir. Bu məntəqə şəhər şəklinə düşməzdən əvvəl su dolu çökəklər şəklində olub. Çobanlar qoyunlara su vermək üçün buraya gəlmiş, çökəklərin ətrafındakı yaşıllıqlarda qoyunları otarmışlar. Çobanlar burada uzun müddət qaldıqlarından farsların “kumə” adlandırdıqları yaşayış yerləri tikmişlər. Kumələr zaman keçdikcə artmış və burada kənd yaranmışdır. Kəndin ərazisi genişlənmiş şəhər həddinə çatmışdır. Həmin kumələrə xatir bu məntəqə “Kum” adlandırılmışdır. İslamın zühurundan sonra ərəb dili yerli dilə təsir etmiş və bir sıra fars sözləri öz formasını dəyişmişdir. Beləcə, “Kum” “Qum” şəklinə düşmüşdür. Necə ki, “Kermanşahan” “Qermisin” şəklində oxunmuşdur. (14) 2. İslam Peyğəmbəri(s) merac gecəsi iblisin bir ərazidə oturduğunu gördü. Həzrət buyurdu:"Qum ya məlun!"("Qalx, ey məlun!") Bu səbəbdən də həmin ərazi Qum adlandırıldı. İblisə "qum" buyurub Lənətlədi Peyğəmbər. Elə o vaxtdan bəri Qum adlandı bu şəhər. (15) Peyğəmbər meracda olduğu gecə İblis oturmuşdu Qumda şən, aram. Peyğəmbər əmr etdi: rədd ol, ey alçaq, Bu torpağı əmin edib Yaradan. (16) 4. İmam Hadi (ə) buyurur: "Bu şəhər ona görə Qum adlandırılıb ki, məşhur tufan zamanı həzrət Nuhun gəmisi burada dayanıb. Bu yer Beytül-müqəddəsin bir parçasıdır." 5. İmam Sadiq (ə) buyurur: "Bu şəhər ona görə Qum adlandırılıb ki, onun əhli İmam Mehdi (s) ilə birlikdə qiyama qalxar və ona arxa olar." (17) 6. Bəziləri bildirirlər ki, Qum ətrafında sulu çay, dəryaça, çökəklik çox olduğundan ərəblər bu yeri "Qumqumə" adlandırıblar. Sonradan şəkilçilər düşmüş və həmin ad "Qum" şəklini almışdır. (18) 7. Qumun adlandırılması versiyalarından biri bu yerin əvvəllər "Koməndan" adı ilə qeyd edilməsidir. Sonradan bu sözdən hərflər düşmüş və o "Qum" şəklinə düşmüşdür. Yadda saxlamalıyıq ki, bu yerin bu vaxtadək qeyd olunmuş ən məşhur adı Qumdur. Amma onun başqa adları da var və bu adlar "Ənvarul-muşəşəin" kitabında verilmişdir. (c.1,səh.96) Kitabda bildirilir ki, adların çoxluğu şərafətin artdığını göstərir. (19) Həmin adları təqdim edirik: Zəhra, Ərzun-cəbəl, Qət-ətun-min bəytil-muqəddəs, Mutəhhərəh, Muqəddəsəh, Məcməu ənsaril-qaim, Hərəmu əhlil-beyt, Huccətun-ələl-bilad, Bəhrun, Məva lil-fatimiyyin, İsterahətqahe-momin, Aşiyaneye-ali muhəmməd, Mədənən lişşiə, Kufeyi-səğire, Məva lişiəti ali muhəmməd, Mədənən lil-elmi vəl-fəzl, Muxtaul-bilad, Muqəssimul-cəbbarin, Muzabbul-cəbbarin, Bələdul-əimmə, Bələdul-şiətil-əimmə, Əmanun lil-xaifin, Məfzəun lil-mominin, Məfərrun lil-haribin, Əlmədfuu ənhəl-bəla, Əlmərfuu ənhəl-bəla, Əlməftuhu iləyhi babəl-cənnəh, Bələdul-əmin, Mərfuful-məlaikə, Xake-fərəc, Məhrusul-məlaikə, Muzəyyənun bil-ərəb (20) Mübarək Qum torpağının müqəddəsliyi Qumun müqəddəsliyi və fəzilətləri barədə rəvayətlər çoxdur. (“Bihar”, c.60, s211-231) Rəvayətlərdə Qum müxtəlif şəkillərdə təriflənir. Həmin rəvayətlərdən bəzilərini nəzərdən keçiririk: 1.Bir gün Rey əhlindən bir qrupu Mədinədə İmam Sadiqin (ə) görüşünə getdi. Onlar İmama (ə) Reydən olduqlarını söylədilər. İmam Sadiq (ə) buyurdu: “Afərin Qumdan olan qardaşlarımıza!” Onlar Reydən olduqlarını təkrarladılar. İmam da öz buyuruğunu növbəti dəfə dilə gətirdi və belə davam etdi: “Allah üçün bir hərəm var və o Məkkədir. Allahın Rəsulu (s) üçün hərəm var və o Mədinədir. Əmirəl-möminin Əli (ə) üçün hərəm var və o Kufədir. Bizim hərəmimiz isə Qum şəhəridir...” (“Bihar”, c.60, s.216) (21) 2. Digər bir rəvayətdə Qazi Nurullah Şüştəridən nəql olunur ki, İmam Sadiq (ə) Məkkənin Allaha, Mədinənin peyğəmbərə (s), Kufənin həzrət Əliyə (ə), Qumun məsum imamlara aid olduğunu vurğuladıqdan sonra buyurur: "Bilin ki, Qum kiçik Kufədir. Behiştin səkkiz qapısından üçü Quma doğrudur. Mənim övladlarımdan Musa ibn Cəfərin qızı Fatimə orada dünyasını dəyişər. Onun şəfaəti ilə bütün şiələrimiz behiştə daxil olar." ("Bihar", c.60, s. 228; "Məcalisul-mominin", c.1, s.83) Bu hədisdən bir neçə nöqtə aydınlaşır: Qum da Kufə kimi peyğəmbər ailəsi elmlərinin yayıldığı mərkəzdir; Qumdan behiştə üç qapı açılır; xanım Məsumənin (ə) şəfaət məqamı çox böyükdür. (22) 3.Xanım Məsumənin (s) şəfaət məqamı çox böyükdür. Qumdan behiştə doğru üç qapı açılması ilə bağlı İmam Riza (ə) buyurur: "Behiştin səkkiz qapısı var - onlardan üçü Qum əhli üçündür. Xoş onların halına..." ("Bihar", c.60, s.228) (23) Çox ehtimal ki, behiştin bu üç qapısı Qumun üç imtiyazı ilə bağlıdır: 1. Xanım Məsumənin (ə) hərəminin Qumda olması: bu səciyyə insanların behiştə sövq edilməsi səbəbidir; 2. İnsanların hidayət səbəbi olan Qum elmi hövzəsi; 3. Cəmkəran məcsidi, Məkkə və Kufədən sonra bu şəhərin İmam Mehdi (ə) ilə bağlı mərkəz kimi tanınması (24) İmam Mehdi (əc) müqəddəs Cəmkəran məscidində insanları səadətə, Allahın razılığı və behiştə çatdıracaq vasitələr hazırlayar. Onun mənəvi təsirləri bu gün də göz qabağındadır. (25) İmam Sadiq (ə) buyurur: "Qum bizim və bizim şiələrimizin şəhəridir. Bu şəhər müqəddəs və pak şəhərdir.Bu şəhərin əhli bizim vilayətimizi və bizimlə dostluğu qəbul etmişdir. Nə qədər xəyanət etməyiblər onlara pislik etmək istəyən cəzasına çatar. Xəyanət etsələr, Allah zalım bir şəxsi onlara hakim edər. Onlar bizim qaim imam Mehdinin (ə) yardımçıları, bizim haqqımızı tələb edənlərdir. " Sonra həzrət üzünü səmaya tutub dua etdi: "Pərvərdigara, Qum əhlini bütün fitnələrdən qoru, onları bütün fəlakətlərdən xilas et." (26) 4. Həzrət Əbdül-əzim Həsəni, İshaq ibn Nasehdən nəql edir ki, İmam Kazim (ə) Qum haqqında buyurub: "Qum Ali-Məhəmməd yuvası, onların şiələrinin sığınacağıdır." ("Bihar"Ş c.6, s.214)
[redaktə]İstinadlar

↑ "Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)"
Bu məqalənin azərbaycan dili əlifbasının ərəb qrafikası ilə qarşılığı vardır. Bax: قوم
Commonsda Qum (İran) ilə əlaqədar müxtəlif fayllar var.
[gizlə]
g • m • r
Qum ostanlığı
Başkənd
Qum
Şəhristanlar
Qum şəhristanı
Şəhərlər
Cəfəriyə • Dəstcerd • Qum • Sələfçegan • Qənəvat • Kəhək
Güney Azərbaycan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Kateqoriyalar: Güney Azərbaycan qaralamalarıQumQum ostanının şəhərləri

قس ترکی استانبولی

Kum (Farsça: قم, Q'um), İran'ın Kum Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehirdir.
Kum; dünyada İran İslam Devrimi'nin temellerinin atıldığı ve başladığı kent olarak ünlenmiştir ve mollalar şehri veya Ayetullahlar kenti olarak bilinir. Şiilerce kutsal sayılan Oniki İmamdan, ‘Alī ibn Mūsā al-Riḍā'nın kızkardeşi Fātimah bint Mūsā' al-Kādhim'in türbesi buradadır.[1]Şehrin medreselerinde 30.000'e yakın molla eğitim görmektedir ki devrimi kuran ve koruyan mollaların tamamına yakını bu şehirde yetişmektedir.
Kendi adını taşıyan ve önü barajla kapatıldığı için şehirden geçen kısmında su bulunmayan Kum Nehri kıyısında kurulu olan şehrin 2006 yılı nüfusu 957.496'dır.[2]


Fatıma Masume Türbesi
Konu başlıkları [göster]
[değiştir]Konumu

Kum, başkent Tahran'ın 156 km güneybatısında ve Kum Nehri'nin kıyısında denizden 930 metre yüksekte yerleşir.[3]
Kum şehri, 56 numaralı yol ile Erak'a, 71 numaralı yol ile Kaşan'a bağlanır. Şehri Tahran'a bağlayan Otoyol 7 ise şehrin hemen doğu yakasından geçmektedir.
[değiştir]Tarih

Kum isminin aslı 'Kume' ismine dayanmaktadır. Burada şehir kurulmadan önce bolca su kuyuları vardı. Çobanlar koyunlarına hem su vermek hem de su kuyularının etrafındaki yeşilliklerde onları otlatmak için buralara gelirlerdi. Uzun süre buralarda kalmak zorunda kaldıklarından, zamanla 'Kume' denilen geçici çardaklar yaptılar. Bunlar çoğalınca da orada bir köy oluştu. Yavaş yavaş büyüyerek bir şehir haline geldi ve aynı isimle Kume, Kum olarak sadeleştirildi.
Diğer bir rivayete göre ise 'Kum' ismi Arapça'daki 'Gum' (kalkmak) isminden gelmedir.
Kum'un hangi devirde ve kimler tarafından kurulduğu bilinmese de şehrin en eski tarihi kalıntısı olan ve günümüze kadar kalmayı başarmış bir sütun Ahameniş devleti devrinden kalmadır. Sütunun bu devletin hükümdarlarından Tehmors tarafından yaptırıldığı söylenmektedir. Yine Büyük İskender'in bu devirlerde şehri yıktığı kaynaklarda yer almaktadır.
Şehrin Sasaniler döneminde meşhur olduğu konusunda şüphe yoktur. Şahname-i Firdevsî'de üç yerde Kum'dan söz edilmektedir. Ayrıca bu devirde yazılan 'Hüsrev, Kevazan ve Rizek' adlı bir kitapta Kum'un adından ve safranının tadının güzelliğinden söz edilmiştir.
Kum, 645'de halife Ömer zamanında Ebu Musa el Eş'ari veya Ahnef bin Kays tarafından alınarak İslam hakimiyetine girdi.

[değiştir]Türk kültüründe Kum

Kaşgarlı Mahmud, Divân-ı Lügati't-Türk'te;
"'قاز Kaz" "Afrasyab'ın kızının adı. "قازوِن Kazvin" şehrini bu kurmuştur. Aslı "قاز ْینِ Kaz oynı"dır. Çünkü Afrasyab'ın kızı orada oturur, orada oynarmış. Türklerden bir takımları, Türk ülkesi sınırını Kazvin'den sayarlar; Kum şehri de sınır sayılır.[4]
[değiştir]Eğitim
Kentte mollaların yetiştiği medreselerin dışında merkezi Tahran'da olan Azad Üniversitesi'ne bağlı tıp fakültesi, ayrıca hukuk ve fen fakülteleri bulunmaktadır.
Kum, klasik din eğitimi veren medredseleriyle ünlü bir şehir. Bu şehirde İslam devrimi'nin kuran ve koruyan çekirdek kadro yetişmiş halen de yetişmektedir. Humeyni, Hamaney ve Rafsancani ve Hatemi de burada ünlü Fevziye Medresesi'nde yetişmiş.
Kum Üniversitesi
Kum İslâmi Azad Üniversitesi
Kum İslâm bilimi Bilgisayar Araştırma merkezi
İmam Humeyni Eğitim ve Araştırma Enstitü
Kum Üniversitesi Tıbb Bilimi
Kum Feyzieh ilahiyat fakültesi (veya Hawzah denilen)
Kum Payam Noor Üniversitesi
Mofid Üniversitesi
[değiştir]Turizm

Fatima Masume Türbesi
Cemkeran Cami: İmam Zaman'ın yaptırdığı cami şehre 6 km. uzaklıktadır.
Humeyni'nin Evi: İçeri girişin çok zor olduğu ve pek tarihi önemi olmayan bu evi devrime meraklı olanlar dışarısından görebilirler.
[değiştir]Kardeş şehirler

Santiago de Compostela, İspanya
[değiştir]Notlar

^ Imam al-Rida Network (Arapça)
^ World-Gazetteer'da 'Qom'Kum şehrinin 2006'da nüfusu 957.496 iken 2012 yılında bu nüfusun 1 milyonu geçtiği düşünülmektedir
^ Qom, Iran Page (İngilizce)
^ Atalay, Besim (2006), Divanü Lügati't - Türk, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, ISBN 975-16-0405-2, Cilt III, sayfa 149.
[değiştir]Dış bağlantılar

Kum, İran için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
g t d
Kum şehristanı
Yönetim merkezi
Kum
Bahşlar
Merkezî
Şehirler
Kum • Kenevat
Dehestanlar
ve Köyler
Kenevat
Devletabad-ı Ağa • İslamabad • Fethabad • Hacıabad-ı Ağa • Hisar-ı Şine • Hüseyinabad-ı Miş Mast • Cemkeran • Cennetabad • Langerud • Mübarekabad • Muhammedabad • Müminabad • Necmabad • Navaran • Sarace • Şemsabad • Zalunabad • Zanburak
Kumrud
Abbasabad • Elburz • Aliabad • Aminabad • Amirabad Ganci • Anjirli • Bağak • Bağ-ı Nev • Bagerabad • Çeşme Palang-e Pain • Çeşme Şur • Dulay Kargi• Ferecabad • Feyzabad • Hacıabad • İlihi Bulaki • Caferabad • Kac• Heyrabad• Kuh Sefid • Kurgal • Mahmudabad Shadjerd• Malikabad • Mezra Allahyar • Mirabad • Muhammedabad • Muhsinabad • Meşkabad • Post Gez • Kale Sultan Bacı • Kale Sadri • Kale Sengi • Kanber Ali • Kaşga Bulak • Kışlak Elburz • Kışlak Malik Kale • Kumrud • Rahmetabad • Safarabad • Sarı Bulak • Seydabad • Seyfabad • Şahrak-ı Dam • Şerifabad • Şirin Bulak • Şirinabad
Caferabad
Şehirler
Caferiye
Dehestanlar
ve Köyler
Caferabad
Abdolabad-e Pain* Aliabad-e Enqelab* Aliabad-e Nazarali Khan* Alvirabad* Asgarli* Ashtariyeh* Baqerabad* Bostanabad* Chah-e Sadeq Khan* Dizar* Dowlatabad* Dowlatabad* Edrisabad* Golestan* Heydarabad Hoseynabad-e Zand* Jafarabad* Kalagh Neshin* Karimabad* Khederabad* Mahmudabad* Masumabad* Mohammadabad Gayini* Moqbelabad* Najmabad* Nurabad* Pachian* Pestagan* Qezelabad* Sadabad* Safdar* Safiabad* Seydabad* Sharifabad-e Gavkhuni* Sharifabad-e Zand* Taghrud
Kahak
Şehirler
Kehek
Dehestanlar
ve Köyler
Fordu
Abadi Emamzadeh Esmail* Dastgerd* Fordu* Khaveh* Meyyem* Tireh* Vayrij* Veshnavah
Kahak
Abarjes* Bidhand* Kermejegan* Khowrabad* Qobad Bazn* Sarm* Shahzadeh Ebrahim* Siru* Varnavaj* Verjan
Selefçegan
Şehirler
Selefçegan
Dehestanlar
ve Köyler
Neyzar
Aliabad* Chal Gonbad* Cheshmeh Ali* Dowlatabad* Ferehabad* Hajjiabad-e Neyzaz* Hasanabad* Hesar-e Sorkh* Hoseynabad* Khadijeh Khatun* Khalajabad* Khorramabad* Majidabad* Neyzar* Qaleh Cham* Qaleh-ye Marzali* Sariyeh Khatun* Tayqan
Rahjerd-e Sharqi
(Eastern Rahjerd)
Aliabad-e Taqi Khan* Anayit Beyk* Bagh-e Yek* Banabar* Besharatabad* Davudabad* Dizijan* Eslamabad* Jondab* Mazraeh-ye Abbasabad Mazraeh-ye Aqamiri* Mazraeh-ye Bavin* Mazraeh-ye Hoseynabad* Mazraeh-ye Jalilabad* Mazraeh-ye Mahoseynabad* Mazraeh-ye Seh Tan* Mohammad Beyk* Neyjeh* Qaleh-ye Allahqolibeyk* Qarah Su* Qazi-ye Bala* Qazi-ye Pain* Rahjerd* Salyun* Sanjagan* Seyyedabad* Shurab* Taj Khatun* Tarlab* Yekeh Bagh* Zavarian
g t d
Kum Eyaleti
Yönetim merkezi
Kum

Şehristanlar ve Şehirler
Kum şehristanı
Kum • Caferiye • Destcerd • Kehek • Kenevat • Selefçegan
Diğer yerleşimler
Kum Eyaleti'ndeki yerleşim birimleri listesi
Kategoriler: İran'daki ostan merkezleriKum Eyaleti'ndeki şehirlerKum Eyaleti'ndeki şehristan merkezleriKum Eyaleti'ndeki bahş merkezleriKum şehristanı'ndaki yerleşim birimleri

قس عبری

קום (פרסית قم, תעתיק קֹם) היא בירת מחוז קום באיראן הנמצאת 147 ק"מ דרומית-מערבית לטהראן. בעיר מתגוררים למעלה ממיליון תושבים (2005) והיא העיר השמינית בגודלה באיראן.

קום נחשבת לעיר קדושה עבור האסלאם השיעי. בעיר נמצא מקדש פאטִמה מעצומה, אחותו של האימאם השיעי השמיני עלי א-רידא. בעיר מספר המדרסות (בתי מדרש אסלאמיים) הגדול ביותר באיראן, שמשתוות במספרן אולי רק לאלו שבנג'ף (עיראק).
תוכן עניינים
מיקום

העיר קום נמצאת במרכז מערב איראן, מזרחית למדבר המלח הגדול דאשת-א-כאוְיר, והיא שוכנת על גדותיו של הנהר רוד-א-קום. מדרום-מזרח לקום נמצאת העיר העתיקה קאשאן. ישירות מדרום לקום נמצאות העיירות דאליג'אן, מאהאלאט, נאראק, קאהאק, וג'אסב. בתחום המקיף את קום ממזרח נמצאות הערים טאפראש, סאואה, ואשטיאן.
מקומות ידועים בעיר

בארגון התרבות הלאומי של איראן מופיעים 195 אתרים בעלי משמעות תרבותית היסטורית בקום. בקום נמצא גם המרכז הגדול ביותר של סוכנות החלל האיראנית, וכן מרכז שיגור גדול של טילי השֶהאב-3.
פעילות גרעינית

בספטמבר 2009, נשיא איראן מחמוד אחמדינג'אד הודיע לסבא"א על מתקן להעשרה גרעינית הנמצא בבנייה באזור העיר קום. האתר נקרא על שם הכפר הקטן "פורדו" (Fordo) הממוקם כ-50 ק"מ דרומית לעיר קום, זאת על אף שהמתקן ממוקם לטענת התקשורת האיראנית דווקא צפונית לקום. כמה אתרים איראנים דיווחו כי שלטונות איראן החליטו לכנות את מתקן ההעשרה בשם "פורדו" לאו דווקא בשל קרבתו לכפר "פורדו" אלא דווקא מסיבות סמליות.

כפר זה, הממוקם באזור הררי, הוציא מתוכו את מספר החללים הגדול ביותר באופן יחסי במהלך מלחמת איראן-עיראק. על-פי נתונים, שהתפרסמו באתרים האיראנים, נפלו במהלך מלחמת איראן-עיראק (1988-1980) 151 חללים מבני כפר קטן זה המונה פחות מ-1,000 תושבים. שמו של הכפר מבוסס על המילה "פרדוס" (Ferdows), שמשמעותה בפרסית: גן עדן‏[1].
קישורים חיצוניים
מיזמי קרן ויקימדיה
ויקישיתוף תמונות ומדיה בוויקישיתוף: קום
הערות שוליים

^ אלף, 5 אוקטובר


[הצגה] אתרי עלייה לרגל באסלאם
Worldglobe.jpg ערך זה הוא קצרמר בנושא יישובים. אתם מוזמנים לתרום לוויקיפדיה ולהרחיב אותו.
IconeIslam.png ערך זה הוא קצרמר בנושא אסלאם. אתם מוזמנים לתרום לוויקיפדיה ולהרחיב אותו.
קטגוריות:

ערי מיליונים
קצרמר יישובים
קצרמר אסלאם
איראן: ערים
ערים קדושות

قس پشتو

قم د قم د ولایت مرکز دی. دغه ښار د تهران څخه په جنوب لدیویځ کی پروت دی. قم په اوس وخت کی ۱۰۴۲۳۰۹ نقوس لری. د قم په ښار کی د قم سیند بهېږی. دغه ښار د شیعه ګانو مهم سیاسی او مذهبی مرکز دی. په دی ښار کی د سید على خامنه‌اى دفتر هم شته.

تاریخ

د قم ښار د ۵۰۰۰ کلو مخکې تاسیس شو. په ۷ پېړۍ کی دغه ښار د عربانو لخوا ونیول شو. د سلجوقیانو د حکمرانانو په وخت کی قم مهم تجارتی او ثقافتی مرکز وو. په ۱۵۰۳ ‌ز کی د قم ښار د شیعه ګانو مرکز شو. د ۱۹۶۴ کال څخه تر ۱۹۶۵ کال پورې آیت الله روح الله خمینی په دی ښار کی ژوند کاوه او د شاه محمدرضا پهلوی حکومت یی انتقاد (نیوکه) کاوه.

وېشنیزه: د ایران ښارونه

قس انگلیسی

Qom (Persian: قم‎ [ɢom], also known as Qum or Ghom)[1] is a city in Iran. It lies 156 kilometres (97 mi) by road southwest of Tehran and is the capital of Qom Province. At the 2006 census, its population was 957,496, in 241,827 families.[2] It is situated on the banks of the Qom River.
Qom is considered holy by Shi`a Islam, as it is the site of the shrine of Fatema Mæ'sume, sister of Imam `Ali ibn Musa Rida (Persian Imam Reza, 789–816 AD). The city is the largest center for Shi'a scholarship in the world, and is a significant destination of pilgrimage.
Contents [show]
[edit]Geography

[hide]
Part of a series on Shia Islam
Twelvers

The Fourteen Infallibles
Muhammad · Fatimah · and
The Twelve Imams:
Ali · Hasan · Husayn
al-Sajjad · al-Baqir · al-Sadiq
al-Kadhim · ar-Ridha · al-Taqi
al-Naqi · al-Askari · al-Mahdi
Concepts
Fourteen Infallibles
Occultation (Minor · Major)
Akhbar · Usul · Ijtihad
Taqleed · 'Aql · Irfan
Mahdaviat
Principles
Monotheism
Judgement Day · Justice
Prophethood · Imamate
Practices
Prayer · Fasting · Pilgrimage
Charity · Taxes · Jihad
Command Justice · Forbid Evil
Love the family of Muhammad
Dissociate from their Enemies
Holy cities
Mecca · Medina
Najaf · Karbala · Mashhad
Samarra · Kadhimayn · Qom · Shiraz
Groups
Usuli · Akhbari · Shaykhi
Nimatullahi · Safaviya
Qizilbash · Alevism · Alawism
Bektashi · Tabarie
Scholarship
Marja · Hawza · Ayatollah · Allamah
Hojatoleslam · Mujtahid
List of marjas · List of Ayatollahs
Hadith collections
Peak of Eloquence · The Psalms of Islam · Book of Fundamentals · The Book in Scholar's Lieu · Civilization of Laws · The Certainty · Book of Sulaym ibn Qays · Oceans of Light · Wasael ush-Shia · Reality of Certainty · Keys of Paradise
Related topics
Criticism
This box: view talk edit
Qom is counted as one of the focal centers of the Shi'a both in Iran and around the globe. Since the revolution the clerical population has risen from around 25,000 to more than 45,000 and the nonnclerical population has more than tripled to about 700,000. Substantial sums of money in the form of alms and Islamic taxes flow into Qom to the ten marja-i taqlid or "Source of Imitation" that reside there.[3] The number of seminary schools in Qom is now over 50, and the number of research institutes and libraries somewhere near 250.[3]
Its theological center and the Fatima al-Masumeh Shrine are prominent features of the provincial capital of Qom province. Another very popular religious site of pilgrimage formerly outside the city of Qom but now more of a suburb is called Jamkaran.
Qom's proximity to Tehran, Iran's capital, has allowed the clerical establishment easy access to monitor the affairs and decisions of state. Many grand ayatollahs hold offices in both Tehran and Qom; many people simply commute between the two cities as they are only 156 km apart.
South East of Qom is the ancient city of Kashan. Directly south of Qom lie the towns of Delijan, Mahallat, Naraq, Kahak, and Jasb. The surrounding area to the east of Qom is populated by Tafresh, Saveh, and Ashtian and Jafarieh
[edit]History

Qom as an urban settlement existed in the pre-Islamic ages. Architectural discoveries indicate that Qom was a residential area from the 5th millennium BC. Pre-Islamic remaining relics and historical texts point to the fact of Qom being a large regional city. Kum was known to be the name of this ancient city, thus, the incoming 7th century Arabs called it Qom during the conquests of Iran.
During the caliphate of ʻUmar ibn al-Khattāb, the area of Qom fell to the invading Arab armies of Islam. In 645 AD, Abu Musa Ash'ari also dispatched forces under his command to the area. Conflicts resulted between the incoming Arab army and the residents of the area.
In Seljuki times, the city flourished as well. During the Mongol invasion of Persia the city witnessed widespread destruction, but after the Mongol ruling dynasty, also known as the Ilkhanate, converted to Islam during the reign of Öljeitü (Persian Muhammad Khudabænde), the city received special attention, thus undergoing a revival once more.
In the late 14th century, the city was plundered by Tamerlane and the inhabitants were massacred. Qom gained special attention and gradually developed due to its religious shrine during Saffavid dynasty.


The Fatima al-Masumeh Shrine
By 1503 Qom became one of the important centers of theology in relation to the Shia Islam, and became a significant religious pilgrimage site and pivot.
The city suffered heavy damages again during the Afghan invasions, resulting in consequent severe economic hardships. Qom further sustained damages during the reigns of Nadir Shah and the conflicts between the two households of Zandieh and Qajariyeh in order to gain power over Iran.
Finally in 1793 Qom came under the control of Agha Muhammad Khan Qajar. On being victorious over his enemies, the Qajar Sultan Fæteh Æli Shah was responsible for the repairs done on the sepulchre and Holy Shrine of Hæzræt Mæ'sume, as he had made such a vow.[citation needed]
The city of Qom began another era of prosperity in the Qajar era. After Russian forces entered Karaj in 1915, many of the inhabitants of Tehran moved to Qom due to reasons of proximity, and the transfer of the capital from Tehran to Qom was even discussed. But the British and Russians defeated prospects of the plan by putting Ahmad Shah Qajar under political pressure. Coinciding with this period, a "National Defense Committee" was set up in Tehran, and Qom turned into a political and military apex opposed to the Russian and British colonial powers.
As a center of religious learning Qom fell into decline for about a century from 1820 to 1920, but had a resurgence when Shaykh Abdul Karim Haeri Yazdi accepted an invitation to move from Sultanabad (now called Arak, Iran), where he had been teaching, to Qom.[4]
In 1964 and 65, before his exile from Iran, the Ayatollah Khomeini led his opposition to the Pahlavi dynasty from Qom. After the Islamic revolution in 1979, Khomeini also spent some time in the city before and after moving to Tehran.
[edit]Climate

[hide]Climate data for Qom
Month Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Year
Average high °C (°F) 10.0
(50.0) 11.8
(53.2) 17.5
(63.5) 25.9
(78.6) 32.4
(90.3) 38.3
(100.9) 40.1
(104.2) 39.0
(102.2) 35.0
(95.0) 26.7
(80.1) 19.6
(67.3) 12.9
(55.2) 25.77
(78.38)
Average low °C (°F) −2.3
(27.9) −0.4
(31.3) 4.2
(39.6) 9.8
(49.6) 15.1
(59.2) 19.9
(67.8) 22.7
(72.9) 21.1
(70.0) 14.8
(58.6) 9.8
(49.6) 3.9
(39.0) −0.4
(31.3) 9.85
(49.73)
Precipitation mm (inches) 16.4
(0.646) 21.9
(0.862) 26.8
(1.055) 11.2
(0.441) 11.0
(0.433) 1.6
(0.063) 2.4
(0.094) 0.0
(0) 0.8
(0.031) 9.6
(0.378) 10.5
(0.413) 21.3
(0.839) 133.5
(5.256)
Avg. precipitation days 7.7 8.7 8.2 4.8 3.6 0.2 1.4 0.2 0.2 3.4 3.2 4.2 45.8
Source: World Meteorological Organisation

[edit]Heritage sites

Iran's Cultural Heritage Organization lists 195 sites of historical and cultural significance in Qom. But the more visited sites of Qom are:
Kahak Cave
Vashnaveh Cave
Howz-e Soltan Salt Lake
Namak Great Salt Lake
Mar'ashi Najafi Library, with over 500,000 handwritten texts and copies.
Astaneh Moqaddaseh Museum
Qom Bazaar
Feyzieh Seminary
Jamkaran Mosque
Jami' Mosque Qom
Atiq Mosque in Qom
A'zam Mosque
Shrine of Fatimah al-Masumah
Timcheh-ye-Bozog(Grand Timcheh) in Bazaar
[edit]Higher learning and religious studies

[edit]Universities and Institutions
University of Religions and Denominations
University of Qom
Mofid University
Fatemieh School of Medical Sciences
Islamic Azad University of Qom
Payame Noor University
The Research Institute of Hawzeh va Daneshgah[dead link]
Computer Research Center of Islamic Sciences
Imam Khomeini Education and Research Institute
Qom University of Medical Sciences, (website)
Qom Students Organisation
Haghani Circle
Qom Photos
[edit]Seminaries
Qom is currently the largest center for Shi'a scholarship in the world. There are an estimated 50,000 seminarians in the city coming from 70 countries, including 6,000 from Pakistan alone. Qom has seminaries for women and some non-Shia students. Most of the seminaries teach their students modern social sciences and Western thought as well as traditional religious studies.[5]
[edit]Clerical associations
Assembly of Qom Seminary Scholars and Researchers (reformist[6])
Qom Seminary Scholars Association (conservative[6])
[edit]Senior clerics related to Qom
The following is a list of some Grand Ayatollahs and the most senior ranking Ayatollahs in or directly related to Qom.
[edit]Current
Grand Ayatollah Hossein Vahid Khorasani
Grand Ayatollah Mousa Shubairi Zanjani
Grand Ayatollah Ali Khamenei
Grand Ayatollah Naser Makarem Shirazi
Grand Ayatollah Yousef Sanei
Grand Ayatollah Lotfollah Safi Golpaygani
Grand Ayatollah Sadiq Hussaini Shirazi
Grand Ayatollah Mohammad Javad Fazel Lankarani
Grand Ayatollah Mohammad Alavi Gorgani
[edit]Deceased
Grand Ayatollah Khomeini
Grand Ayatollah Borujerdi
Grand Ayatollah Hossein-Ali Montazeri
Grand Ayatollah Fazel Lankarani
Allameh Tabatabaei
Ayatollah Jawad Tabrizi
Grand Ayatollah Muhammad Taqi Behjat
Ayatollah Mohammad Shirazi
Ayatollah Mohammad Beheshti
Ayatollah Hassan Modarres
Ayatollah Morteza Motahhari
Ayatollah Mahmoud Taleghani
[edit]Science and technology

[edit]Fordow uranium enrichment facility
Main article: Nuclear program of Iran
The Fordow uranium enrichment facility is located 20 miles north east of Qom.[7] In January 2012 the International Atomic Energy Agency (IAEA) announced that Iran had started producing uranium enriched up to 20% for medical purposes and that material "remains under the agency's containment and surveillance.”[8] Iranian authorities state the facility is built deep in a mountain because of repeated threats by Israel to attack such facilities, which Israel believes can be used to produce nuclear weapons.[9] However, attacking a nuclear facility so close to a city considered so holy in Shia Islam brings concern of a potential risk of a Shiite religious response.[10]
[edit]Qom space center
Qom space center is, with the Emamshahr space center, one of the two places where the Iranian Space Agency is launching its suborbital Shahab 3 ballistic missiles.
[edit]See also

Iran portal
Qom hawza
Iranian architecture
Mashhad
Qom rug
Shi'a Islam
Natanz
[edit]References

^ Qom can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3080355" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".
^ "Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)" (Excel). Islamic Republic of Iran. Archived from the original on 2010-11-16.
^ a b Christopher de Bellaigue, The Struggle for Iran, New York Review of Books, 2007, p.24
^ Momen, Moojan, An Introduction to Shi'i Islam, Yale University Press, 1985, 247
^ Nasr, Vali The Shia Revival, Norton, (2006), p.217
^ a b Pro-reform clerical body protests Iran elections. July 5, 2009
^ Russia 'regrets' reported Iran nuclear activity in Qom facility, Haaretz, January 10, 2012.
^ "Iran enriching uranium at Fordo plant near Qom". BBC. 10 January 2012. Retrieved 1 March 2012.
^ Azmat Khan, Did Santorum Suggest Iran Wants Nukes to Bring Back Messiah?, Public Broadcasting Service, January 13, 2012.
^ Aluf Benn, Cries of 'hold me back' may lead Israel to strike Iran. Haaretz, September 3, 2009.
[edit]External links

Wikimedia Commons has media related to: Qom
[edit]Religiously affiliated
tebyan-Qom
Holy City of Qum: Past and Present
Noor Fiqh Library, Qom
Imam Ali commemorative website, based in Qom.
Society of Islamic Teachers of Qom's Hawzah (in Persian)
Qom Seminary Islamic Propagation Office 1
Qom Seminary Islamic Propagation Office 2
Qom Seminary Islamic Propagation Office 3
Qom Seminary Islamic Propagation Office 4
Qom Seminary Publishers
Sharah Hawzah Seminary Information Network
Islamic International Foundation of Cooperation(IslamIFC) IslamIFC
Qom Photos
[edit]Non-religiously affiliated
Qom Province Dwelling Foundation of Islamic Revolution
Qom Management and Planning Organization
Governor of Qom website
Qom Province Transportation and Terminals Organization
Irani, Hamed (2 November 2005). Qom Concerned over New Intelligence Appointments. ROOZ (ROOZ Online). Archived from the original on 25 March 2006. Retrieved 28 June 2009
[edit]Others
Province of Qom on Iran Chamber Society
Sādeq Sabā, Visiting Iran's ayatollahs at Qom, Tuesday, 17 June 2008, BBC.
Supreme Leader's Visit to Qom - PressTV video

[show] v t e
Architecture of Iran
[show] v t e
Qom Province
[show] v t e
Qom County
View page ratings
Rate this page
What's this?
Trustworthy
Objective
Complete
Well-written
I am highly knowledgeable about this topic (optional)

Submit ratings
Categories: Cities in IranCities in Qom ProvinceQom CountyHoly citiesShi'a holy citiesIranian provincial capitals

قس فرانسه

Qom (en persan : قم) est une ville d'Iran. Située à 150 km au sud-ouest de Téhéran, c'est la capitale de la Province de Qom. Elle est située le long de la rivière Qom et comptait, en 2005, 1 042 309 habitants.
Qom est une des villes saintes du chiisme, puisque c'est le site où est enterrée Hazrat Fatimah Ma'soumeh, sœur de Ali ar-Rida (en persan Imam Reza, 789-816). La ville accueille la plus grande hawza d'Iran, qui égale en taille celle de Nadjaf en Irak.
Sommaire [afficher]
Histoire[modifier]

Qom en tant que ville existait déjà à l'époque pré-islamique. Les découvertes architecturales indiquent que Qom était un lieu de résidence depuis le 5e millénaire avant notre ère. Les vestiges pré-islamiques et les textes historiques soulignent le fait que Qom était une grande ville régionale. Kom était l'ancien nom de la ville, que les envahisseurs arabes du viie siècle rebaptisèrent Qom.
Pendant le califat de Omar ibn al-Khattab, la région de Qom tomba aux mains des armées de l'Islam. En 645, Abu Musa al-Achari déploya de forces sous son commandement dans la région. Des conflits s'ensuivirent entre les armées d'invasion arabes et les résidents de la zone.
À l'époque Seldjoukide, la cité fleurit de nouveau. Durant l'invasion Mongole de la Perse, la ville connut une destruction importante, mais après que la dynastie mongole régnante, aussi connue sous le nom Ilkhanat, se fut convertie à l'Islam pendant le règne de Oldjaïtou (en persan : Muhammed Kharbenach) la ville reçut une attention spéciale, lui permettant de revivre une fois de plus.
À la fin du xive siècle, la ville fut mise à sac par Tamerlan et les habitants furent massacrés. Mais pendant la période de règne des Qara Qoyunlu, des Aq Qoyunlu et spécialement pendant l'époque Safavide, Qom regagna l'attention des monarques et se développa grâce à son mausolée religieux.
En 1503, Qom était devenu un centre théologique important du chiisme et était aussi devenu un site de pèlerinage important.
La ville connut des dommages importants pendant les invasions afghanes et encore pendant le règne de Nâdir Châh et des conflits entre les maisons Zand et Qajar luttant pour le pouvoir en Iran.


Sanctuaire de Fatima Masoumeh
Finalement, en 1793, Qom passa sous le contrôle de Agha Mohammad Qajar. Après avoir été victorieux sur ses ennemis, le Shah Qajar Fath Ali Shah fit réparer le sépulcre et le mausolée de Hazrat Ma'sumeh, tel qu'il en avait fait le vœu.
La ville de Qom connut de nouveau la prospérité à l'époque Qajar. Après que les forces russes entrent dans Karaj en 1915, de nombreux habitants de Téhéran vinrent se réfugier à Qom à cause de la proximité des troupes russes, et le transfert de la capitale à Qom fut même envisagé. Mais les Britanniques et les Russes influèrent sur ce projet en mettant la pression sur Ahmad Shah Qajar. À cette période, un "Comité de défense nationale" fut mis en place à Téhéran, et Qom se transforma en foyer de la contestation contre les puissances coloniales britanniques et russes.
Pendant son règne, le shah a voulu faire de Qom une ville industrielle en exploitant les nappes de pétrole de cette région. Après la révolution de 1979, les recherches ont été abandonnées.
Bien plus tard, Qom devint le centre à partir duquel l'Ayatollah Khomeini basa son opposition aux Pahlavi pendant qu'il était en Iran. Qom fut durant plusieurs années la résidence de Khomeini qui mena les évènements de la révolution islamique, qui en changea pour Téhéran après la révolution.
Qom aujourd'hui[modifier]

Aujourd'hui, Qom compte parmi les centres les plus importants du chiisme, à la fois en Iran et dans le monde. Son centre théologique (où les musulmans chiites viennent suivre les leçons de leurs maîtres : les ayatollahs) et le mausolée de Hazrat Ma'sumeh sont les caractéristiques essentielles de la capitale de la province de Qom. Un aute site de pèlerinage en dehors de la ville est appelé Jamkaran.
Dans la mosquée où repose Fatimah Ma'sumeh, sœur du huitième Imam, morte il y a douze siècles, les gardiens de sa châsse l'aspergent d'eau de rose du matin au soir. Les femmes viennent toucher les parois du sanctuaire pour obtenir bonheur conjugal et fécondité. Depuis la révolution, la mosquée a tendance à devenir un lieu où l'on vénère plus Khomeiny que Fatimah. L'ayatollah, pensent certains de ses fidèles, doit préparer le retour du « douzième Imam », celui qui annoncera en personne la fin des temps.
La proximité de la ville avec Téhéran a apporté à Qom certains avantages.
Attractions de Qom[modifier]



Sanctuaire de Fatima Masoumeh
L'Organisation de l'héritage culturel d'Iran liste 195 sites historiques à Qom. Les plus visités sont :
Grotte Kahak
Grotte Vashnuh
Lac salé Howz-e Soltan
Grand lac salé Namak
Bibliothèque Mar'ashi Najafi, contenant plus de 500 000 manuscrits et copies.
Musée Astaneh Moqaddaseh
Bazaar de Qom
Séminaire Feyzieh
Mosquée Jamkaran
Mosquée du vendredi
Mosquée Atiq
Mosquée A'zam
Mausolée de Fatimah al-Masumeh
Universités à Qom[modifier]

Université Shaikh Mufid de Qom
Université islamique libre de Qom
Université de Qom
Institut de recherche Hawzeh va Daneshgah
Centre de recherche informatique des sciences islamiques, Qom
Institut d'éducation et de recherche Imam Khomeini
Université des sciences médicales de Qom
École des sciences médicales Fatemieh
Séminaires de Qom[modifier]

Qom est actuellement l'un des deux plus grand centres d'éducation chi'ite duodécimain du monde. Les séminaires (hawzah) suivants sont situés dans la ville :
Séminaire Amuliyah
Séminaire Ayatollah Golpayegani
Séminaire Ayatollah Mar'ashi Najafi
Séminaire Abul-Sadigh
Séminaire Imam al-Husayn
Séminaire Imam al-Askari
Séminaire Imam al-Mahdi
Séminaire Imam al-Hadi
Séminaire Rasul ul-A'dham
Séminaire Sayyed Hasan al-Shirazi
Séminaire Alwandiyah
Séminaire Imam al-Khamenei
Séminaire Imam al-Baqir
Séminaire Imam Hasan al-Mujtaba
Séminaire Imam Khomeini
Séminaire Imam al-Sadiq
Séminaire Imam al-Hadi
Séminaire Amir al-Mu'menin
Séminaire Bi'that
Séminaire Jabir ibn al-Hayyan
Séminaire Al-Zahra
Séminaire Jafariyah
Séminaire Haj Sayyed Sadiq
Séminaire Haj Ghazanfar
Séminaire Hojattiyeh
Séminaire Hossaynie
Séminaire Hadhrat al-Masuma
Séminaire Dar al-Shifa
Séminaire Rasul al-Akram
Séminaire Sa'adat
Séminaire Sharafiddin Amili
Séminaire Shahabiyah
Séminaire Shahid Sadr
Séminaire Shahidayn
Séminaire Sadiqqiyah
Séminaire Saduq
Séminaire de la justice
Séminaire Alavi
Séminaire Fatimie
Séminaire Feyzie
Séminaire Qadiriye
Séminaire Kermani-ha
Séminaire Ma'sumiye
Séminaire Mahdi Mow'ud
Séminaire Na'ini
Séminaire Wahidiyah
Séminaire Wali Asr
Séminaire Al-Alam
Séminaire Ad-Dirasat al-Islamiyya
Séminaire Maktab al-Mahdi
Séminaire Maktab at-Towhid
Séminaire al-Kawthar
Les séminaires reçoivent quelque 70,000 élèves.
Liste de hauts-personnages du clergé de Qom[modifier]

La liste suivante est une liste de Grands Ayatollahs et des ayatollahs de plus haut niveau à Qom (ou directement reliés à Qom).
Actuels[modifier]
Grand Ayatollah Noori-Hamedani
Grand Ayatollah Mousavi Ardebili
Grand Ayatollah Gharvi-Aliari
Grand Ayatollah Saafi Golpayegani
Grand Ayatollah Fazel Lankarani
Grand Ayatollah Seyd Mohammad Shahroudi
Grand Ayatollah Makarem Shirazi
Grand Ayatollah Ali Khamenei
Grand Ayatollah Sheikh Wahid Khorasani
Grand Ayatollah Muhammad Taqi Behjat
Grand Ayatollah Sayyed Kadhim Haeri
Grand Ayatollah Sayyed Muhammad Vahidi
Grand Ayatollah Sheikh hasan-zadeh Amoli
Grand Ayatollah Sanei
Grand Ayatollah Haj Sayyed Musa Shebiri Zanjani
Grand Ayatollah Sayyed Muhammad Reza Golpayegani
Ayatollah Tabrizi
Ayatollah Sheikh Jawadi Amoli
Ayatollah Abolfadhl Khansari
Ayatollah Haj Sayyed Mahmoud Hashemi Shahroudi
Ayatollah Sayyed Hasan Taheri Khurram-Abadi
Ayatollah Sheikh Jafar Sobhani
Ayatollah Sheikh Muhammad Imami Kashani
Ayatullah Haj Sheikh Ali Panah Ishtihardi
Ayatollah Mesbah Yazdi
Ayatullah Sheikh Haadi Ma`rifat
Ayatollah Sayyed Muhammad Alavi Gorgani
Ayatollah sheikh Muhammad Reza Mahdavi Kani
Ayatollah Sayyed Hassan Abtahi
Ayatollah Mohsen Qara'ati
Ayatollah Sheikh Abu Taleb Tajleel
Ayatollah Sheikh Husein Mazaheri
Ayatollah Haj Sheikh Ismail Salehi Mazandarani
Ayatollah Haj Sayyed Mehdi Rouhani
Ayatollah Haj Sheikh Ali Kashani
Ayatollah Haj Sayyed Mohsen Kharrazi
Ayatollah Sayyed Ali Mohaqqeq Damad
Ayatollah Sheikh Muhammad Ali Gerami
Décédés[modifier]
Hossein Borujerdi
Abdullah al-Shirazi
Allameh Tabatabaei
Mohammad Beheshti
Hassan Modarres
Morteza Motahhari
Mahmoud Taleghani
Site nucléaire de Fordow[modifier]

Le 21 septembre 2009, l'Iran déclare à l'AIEA un site construit près de la ville de Qom, à Fordow ((en) en anglais : Fordu). Un premier site secret d'enrichissement avait été découvert à Natanz 7 ans plus tôt.
Le site souterrain d'enrichisement d'uranium de Fordow, présenté par l'Iran comme faisant partie du programme nucléaire civil iranien a été dévoilée au public lors du G20 de Pittsburgh de septembre 2009 par une déclaration de Barack Obama, Nicolas Sarkozy et Gordon Brown qui craignent un usage non-civil des centrifugeuses qu'il abrite. La configuration du site et sa taille ne sont pas selon le président américain compatible avec un usage civil1. Les représentants de l'Iran estiment que cette usine n'est pas illégale (l'AIEA n'imposant, selon les responsables iraniens du nucléaire, une déclaration du site que 180 jours avant l'introduction de matériel radioactif).
Selon Bruno Tertrais2, la capacité présumée de cette usine (d'environ 3 000 centrifugeuses selon certaines informations en septembre 2009) et le fait qu'elle soit installée sur un site militaire laissent penser qu'elle a un objectif militaire. Selon les responsables iraniens, l'uranium n'y sera enrichi qu'à hauteur de 5 %, mais l'installation permet un enrichissement à 90 % permettant la production d'armes nucléaires3.
En mai 2012, l'Agence internationale de l'énergie atomique (AIEA) a annoncé que 350 nouvelles centrifugeuses ont été installées depuis février dans le centre iranien d'enrichissement d'uranium de Fordow4
Villes jumelles[modifier]

Saint-Jacques-de-Compostelle, Espagne
Notes et références[modifier]

↑ (en) Personnel de rédaction, « Deadline missed », dans The Economist, 23 octobre 2009 [texte intégral [archive] (page consultée le 26 octobre 2009)]
↑ Maître de recherche à la Fondation pour la recherche stratégique, spécialiste de la prolifération nucléaire et auteur d'un ouvrage Le Marché noir de la Bombe, Buchet-Chastel, 2009.
↑ Usine nucléaire secrète en Iran: «Une taille suffisante pour des visées militaires» [archive], Libération, 25 septembre 2009.
↑ 20 minutes - 24/05/2012 : Nucléaire: De nouvelles centrifugeuses auraient été installées en Iran [archive]
Voir aussi[modifier]

Articles connexes[modifier]
Mashhad
Islam
Islam Chiite
Iran
Architecture iranienne
Architecture religieuse
Programme nucléaire civil iranien
Liens externes[modifier]
Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. Votre aide est la bienvenue !
Aspects religieux
Société des maîtres islamiques de séminaires de Qom (en persan)
Institut Dar-ul Hadith
Office de propagation islamique des séminaires
Qom, ville islamique
Sharah Hawzah Seminary Information Network
Bibliographie[modifier]
Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. Votre aide est la bienvenue !
Portail de l’Iran Portail de l’islam
Catégorie : Ville d'Iran

قس آلمانی

Ghom bzw. Qom (auch Qum, Kum; persisch ‏قم‎ /ɢom/) ist die Hauptstadt der Provinz Ghom im Iran. Ghom hat über 1.000.000 Einwohner und ist eine der heiligen Städte der Schia.
Inhaltsverzeichnis [Anzeigen]
Lage [Bearbeiten]

Ghom liegt am gleichnamigen Fluss Ghom, 132 km südlich von Teheran an der alten Route und neuen Autobahn nach Isfahan, 978 m über dem Meeresspiegel.
Wirtschaft [Bearbeiten]

Hier werden Tonwaren, Glas und Baumwolltextilien produziert; wichtige landwirtschaftliche Güter aus der Umgebung sind Getreide, Baumwolle, Obst, Nüsse und Mohn. In der Nähe befinden sich Erdgas- und Erdölfelder.
Geschichte [Bearbeiten]

Siedlungen in der Region sind bereits aus dem 4. Jahrtausend belegt.[2] Die persische Stadt Ghom bestand bereits in sassanidischer Zeit; mittelpersische Dokumente überliefern den Namen Gomān in der Regierungszeit des iranischen Großkönigs Schapur I. (240–270 n. Chr.). Archäologische Zeugnisse urbaner Kultur liegen auch aus dem Partherreich vor. Schirsad (Šērzād) ist als Satrap der Region während des Niedergangs der Sassaniden überliefert.
Im 10. Jahrhundert stieg die 712 oder 713 von Arabern aus Kufa wiederbesiedelte Stadt zu einem der wichtigsten Zentren schiitischer Gelehrsamkeit auf. Im Jahre 817 verstarb hier Fatima al-Masuma, die Schwester des achten Imams, und wurde in einem prachtvollen Schrein (siehe unter Sehenswürdigkeiten) bestattet.[3]
Universität [Bearbeiten]

Die islamisch-theologische Hochschule von Ghom wurde in Europa vor allem durch Ajatollah Ruhollah Chomeini bekannt. Nach ihm ist das Imam-Chomeini-Institut (auch: Imam-Khomeini-Institut) seit der Einweihung eines neuen Gebäudes 1995 benannt. Es ist der Sitz der extremistischen Hojjatieh-Gesellschaft. Die Theologieschule von Ghom, in der die meisten iranischen Prediger ausgebildet werden, nimmt bei den Schiiten den 2. Rang nach Nadschaf ein. Durch die Islamische Revolution und Ruhollah Chomeini stieg ihre Bedeutung. Die Zahl der studierenden und lehrenden Kleriker stieg nach 1979 auf etwa 50.000.[4] Ghom gilt im Gegensatz zu Nadschaf bei den Schiiten als konservativ und gibt der islamischen Geistlichkeit das Recht, die Regierung zu stellen.
Sehenswürdigkeiten [Bearbeiten]

Der Schrein der Fatima Masuma, ein bedeutender Wallfahrtsort, dominiert mit seiner goldenen Kuppel das Stadtbild.
Umgebung [Bearbeiten]

1991 wurde der Nähe von Ghom bei ♁34° 39′ 0″ N, 50° 54′ 0″ O ein Raketentestgelände eingerichtet.[5] Am 25. September 2009 wurde bekannt, dass sich eine weitere Anlage des Iranischen Atomprogramms in der Nähe von Ghom befindet.[6][7]
Söhne und Töchter der Stadt [Bearbeiten]

Abu’l-Qasim Faizi (1906-1980), Bahai und Hand der Sache Gottes
Mohammad Fazel Lankarani (1931−2007), Großayatollah
Mehdi Hairi Yazdi (1923–1999), Philosoph
Städtepartnerschaften [Bearbeiten]

Ghom unterhält eine Städtepartnerschaft mit:
Santiago de Compostela, Spanien
Einzelnachweise [Bearbeiten]

↑ World Gezatteer Bevölkerungsdaten 2012
↑ http://www.iranicaonline.org/articles/qom-i-history-safavid-period QOM i. History to the Safavid Period. The present town of Qom in Central Iran dates back to ancient times. Its pre-Islamic history can be partially documented. (Encyclopaedia Iranica)
↑ Michael Lüders: Die Zeit.de vom 16.September 1994 Alles in Ghom ist Religion
↑ Spiegel.de vom 10. März 2003 Urlaub auf der Achse des Bösen
↑ http://www.astronautix.com/sites/qom.htm
↑ Die Zeit online vom 2. Juli 2010 Iranisches Atomprogramm: Die Bombe ist nah
↑ iaea.org
Weblinks [Bearbeiten]

Commons: Qom – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien
Wettstreit Nadschaf - Qom
Qom Photos
Siehe auch [Bearbeiten]

Liste der Städte im Iran
Kategorien: Ort im IranMillionenstadtSchiitenGhom (Provinz)

قس روسی

Кум (перс. قم‎, ɢom) — столица провинции (остана) Кум в Иране, священный город шиитов. Население на 2006 год составляло 957 496 человек, город быстро развивается. Школа мусульманского богословия в Куме считается среди шиитов второй по значению после школы в Эн-Наджафе.
В окрестности города (34°39′00″ с. ш. 50°54′00″ в. д. (G) (O)) находится ракетный полигон Ирана.
Содержание [показать]
[править]География

Город Кум находится на реке в 150 км к югу от Тегерана. Через Кум проходит дорога на Исфахан. Высота города над морем — 975 м. Неподалёку от города находятся месторождения нефти и газа.
[править]История

Считается, что Кум существовал в домусульманское время, хотя точных данных о его древней истории нет. Изначально словом «кум» обозначался городской вал, и впоследствии это название перешло на весь город. После захвата города арабами сюда стало стекаться все неблагонадежное и оппозиционное население халифата — шииты, политические беженцы и ссыльные, различные сектанты.
Сильный импульс в своем развитии Кум получил во времена Сефевидов. В XVI веке город превратился в крупнейший религиозный центр шиизма. Позднее, во времена афганского нашествия и междоусобиц, Кум сильно пострадал, однако в XIX веке, начиная с Фатх Али-шаха, был восстановлен и даже претендовал на роль столицы. С этого времени в городе сохранилось множество религиозных построек: мечетей, гробниц членов семей имамов и шахов, богословских школ.
В Куме располагается религиозный центр, объединяющий большое количество учебных заведений, в которых учатся как иранцы, так и иностранцы. Однако в большинстве случаев иранцы и иностранцы учатся в разных учебных заведениях. Деятельность религиозных учебных заведений для иностранцев контролируется международным университетом аль-Мустафа (джамиату аль-Мустафа аль-алямийа). Под попечением данного университета находятся: Медресе Имам Хомейни, Медресе Худжатия, Джамиату улюм, Джамиату Алю бейт, женское медресе Бинтуль-худа, джамиату аз-Захра и множество других более мелких учебных заведений. Учебная программа международного университета аль-Мустафа отличается высокой степенью организованности, отсутствием радикализма, наличием большого числа опытных преподавателей.
В Куме проживают большинство шиитских духовных лидеров (аятолл):
Великий аятолла Вахид Хорасани.
Великий аятолла Макарем Ширази.
Великий аятолла Нури Хамедани.
Великий аятолла Хусейн Али Мунтазери.
Великий аятолла Хусейн Мазахери.
Великий аятолла Сафи Гульпайгани.
[править]Мавзолей Фатимы Масуме



Мавзолей Фатимы Масуме
Наиболее значимым и впечатляющим памятником архитектуры Кума является гробница Фатимы Масуме. «Масуме» означает «непорочная, безгрешная». После смерти и погребения Фатимы её отец имам Муса сделал соломенный навес над могилой, однако могила стала настолько популярной, что над ней была выстроена башня. После этого в мавзолее Масуме хоронились все женщины из семьи имама Мусы и его потомков. В правление Тогрул-бека над гробницей был возведен купол. При Сефевидах и Каджарах гробница продолжала расширяться, появились 4 внутренних дворика и украшения.
Центром этого мемориального комплекса является восьмиугольное святилище. Его стены украшены надписями, относящимися к середине XIX века. Над зданием возвышается шестнадцатиметровый купол, созданный при Фатх Али-шахе. Одна из гробниц украшена плиткой и росписями XIV века. Здание к югу от святилища называется «женским двориком», в наши дни там располагается музей гробницы.
Вокруг святилища расположены внутренние дворы с галереями и гробницами. Старый двор был построен по приказу Фатх Али-шаха вместо двух дворов сефевидского времени. С южной стороны от дворика находятся могилы двух шахов Каджаров. В восточной части комплекса находится новый двор, вокруг которого захоронено более тридцати членов царских семей и других значимых личностей. Восточный вход, называемый «Зеркальный портик», представляет собой вершину архитектурного и декоративного искусства каджарского периода.
[править]Известные уроженцы

Шейх Аббас Куми
[править]См. также

Джамкаран
[править]Примечания

↑ World Gazetteer (англ.)
[править]Ссылки



Мечеть Хазрат-е Масуме
Wettstreit Nadschaf — Qom
Qom’s Cultural Heritage Organization
Qom Province Dwelling Foundation of Islamic Revolution
Qom Management and Planning Organization
Governor of Qom website
Qom Province Transportation and Terminals Organization
Telecommunications Company of Qom
Qom worries about new government interference in the clerical establishment.
Qom University of Medical Science
[править]Религиозные ссылки
Tuba Graphics, a religiously affiliated organization based in Qom
Noor Fiqh Library, Qom
Imam Ali commemorative website, based in Qom.
Society of Islamic Teachers of Qom’s Hawzah (in Persian)
Dar-ul Hadith Institute
Hawzah Yellow Pages
Qom Seminary Islamic Propagation Office 1
Qom Seminary Islamic Propagation Office 2
Qom Seminary Islamic Propagation Office 3
Qom Seminary Islamic Propagation Office 4
Qom Seminary Publishers
Islamic Qom City
Sharah Hawzah Seminary Information Network
IslamIFC
Qom Shots
Города Ирана[скрыть]

Абадан • Ардебиль • Ахваз • Бирдженд • Бендер-Аббас • Боджнурд • Бушир • Горган • Захедан • Зенджан • Илам • Исфахан • Йезд • Казвин • Калат • Керман • Керманшах • Кум • Мешхед • Решт • Сари • Семнан • Сенендедж • Тебриз • Тегеран • Урмия • Хамадан • Хорремабад • Шехре-Корд • Шираз • Эрак • Ясудж

Категории: Населённые пункты по алфавитуГорода ИранаСвященные города

قس چینی

库姆（波斯文：قم‎）是伊朗伊斯兰共和国库姆省省会，距首都德黑兰西南156千米（97英里）。自伊斯兰教什叶派十二伊玛目派第八伊玛目阿里·里达将其妹法蒂玛·马苏玛埋葬在这里开始，库姆就成为十二伊玛目派的圣地之一，是伊朗国内仅次于里达陵墓所在的马什哈德的十二伊玛目派第二大圣城。
库姆亦是相傳伊朗核設施收藏的所在地。
查看条目评分
给本文评分
这是什么？
可信度
客观性
完整性
可读性
我非常了解与本主题相关的知识（可选）

提交评分
1个分类：伊朗城市