کرم ابریشم

کرم ابریشم. (ا. م.) منشاء اولیه پرورش کرم ابریشم کشور چین بوده و بیش از 5000 سال قدمت دارد. کشورهای اصلی تولیدکننده ابریشم شامل چین(5/57% از تولید جهانی)، ژاپن(2/13%)، هند(3/10)، کره جنوبی(4/5%) و تایلند(1/2%) می‎باشد. معمول‎ترین گونه برای تولید تجاری
ابریشم، کرم ابریشم درخت توت یا Bmbyx mori از زیر شاخه جانوران بند پا یا Tracheata است. کرم پروانه ابریشم عمدتاً از برگ‎های درخت توت تغذیه می‎کند. توت سفید یا Morus alba از خانواده Moraceae متداول‎ترین نوع درخت توت در کشور ژاپن است. این خانواده شامل بیش از
هزار گونه می‎باشد. کرم ابریشم (Silkworm) در واقع لارو نوعی پروانه (Bombyx mori) بومی آسیاست که پیله ای از فیبر بسیار قوی و لطیف می تند که منبع ابریشم تجاری است. گونه های مختلفی از کرم های ابریشم امروزه تکثیر و پرورش داده می شوند که از روی کیفیت ابریشم تولیدی
به وسیله آنها شناسایی می شوند. این کرم ها از برگ درخت توت سفید (mulberries) و گاهی نیز Maclura pomifera تغذیه می کنند. این کرم ها هرگز گاز نمی گیرند و گزینه های مناسبی به عنوان غذا برای خزندگان، دوزیستان و سایر حیوانات هستند و ارزش غذایی بالایی دارند. کرم
هایی که تازه از تخم خارج شده اند با توجه به اندازه کوچک، می توانند غذای مناسبی برای بچه های خزندگان باشند. کرم های ابریشم بدن نرم و سرعت حرکت پایینی دارند و می توانند تا 5/7 سانتی متر رشد کنند. سرعت رشد آنها تقریبا بالاست و می توانند در ۲۵ الی ۲۸ روز به اندازه
ای معادل ۷ سانتی متر برسند. پراکندگی : اینگونه تنهاعضوی از خانواده بومبی سیده می باشد این حشره به عنوان تولید کننده ابریشم در تمامی کشورها می باشد که یکی از این کشورها ایالات متحده آمریکا می باشد . اهمیت: فرایند تولید ابریشم توسط کرم ابریشم را سری کالچر می
گویند که بیش از ۳۰ قرن می باشد که روی آن کار می شود. اولین بار چینی ها دانستند که چگونه ابریشم را تولید کنند. ابریشم زمانی فرم می گیرد که لاروکامل، به دور خود پیله ای برای تبدیل به شفیرگی می تنند در این فرایند حداکثر ۹۱۴ متراز ابریشم توسط یک لارو تولید می
شود. برای فرایند های تجاری شفیرها از بین می روند چون اگر شفیرگی کامل شود باعث شکستن ارزش فیبری ابریشم می گردد . حداکثر سه هزار پیله برای تولید یک پوند ابریشم تجاری مورد نیاز است. ظاهر حشره : شب پره سفید مایل به کرم دارای خطهای قهوهای کم رنگ در طول بال جلو
می باشد. در بال آنها یک قوس حدود mm50 می باشد. بدن پرمویی دارد. لارو لخت است، دارای یک شاخک مقعدی است. شفیره بزرگ، تخمها سفید مایل به زرد و نیمه کروی. چرخه زندگی:شفیره ها اگراجازه داده شوند که به شب پره تبدیل شوند تغذیه نمی کنند، در طی ۲ - ۳ روز تبدیل به حشره
کامل می شوند. در طی این دوره شب پره ۳۰۰- ۵۰۰ تخم می گذارد. کلونی ها در دمای ۲۵ درجه باشند، لاروها در سن ۶ ، ۱۲ ، ۱۸ روزگی جلداندازی کرده در طول دوره لاروی برگ های درخت توت به عنوان تغذیه برای آنها در نظر گرفته می شود، که هر لارو حدود gr 90 از برگ مصرف می کنند.
کرم ابریشم کرم ابریشم بیش ازچهار هزارسال توسط مردم پرورش داده می شد این کارنخستین بار در چین در حدود 2600 سال قبل از میلاد مسیح آغازشد چینی ها رازتهیه ابریشم را سالها مخفی نگه داشتند ودر اروپا و خاورمیانه تجارت می کردند. اماسرانجام به دست آوردن ابریشم از طریق
کرم ابریشم توسط مردم دیگرکشورها یاد گرفته شداخیرا یاد گرفته ایم ازمواد مصنوعی موادی شبیه به ابریشم بسازیم اما تقاضا برای ابریشم طبیعی هنوزبالاست وکرم های ابریشم به خاطر تولید نخهای ابریشمی به کاربرده می شوند.عمل پروراندن کرم ابریشم نوغانداری نامیده می شود
یک کرم بالغ طول قدش به پنج تا هفت سانتی مترمی رسد او یک کارگرشگفت انگیز است فقط در طی چند روز یک کرم ابریشم تنها پیله ای می تند که می تواند ششصد متر نخ ابریشم ازآن برداشت کرد اما بازبه بیست و پنج هزارپیله نیاز است تا نیم کیلونخ ابریشم خام تولید شود .امروزه
بیشترنخ ابریشم به وسیله چین وهندوستان تولید می شود هرسال60000 تن ابریشم خام تولید می شود و تبدیل به پیراهن – لباس – روتختی – پرده و دیگر فراورده ها می شود .این یک صنعت بزرگ است مخصوصا در چین ده میلیون کشاورز چینی کرم ابریشم پرورش می دهند . دردنیاانواع مختلفی
ازکرم ابریشم برای تولید ابریشم مورداستفاده قرارمی گیردحتی نوعی از کرم ابریشم پیله را با همکاری کرم دیگری می تند و نخ دولایه تولید می کنند.اگر چه نخهای مصنوعی مانند نایلون و پلی استر وجود دارند که حکمتر وارزان تر از ابریشم هستند و قیمت آنها پایین تر است اماابریشم
به یک کالای تجملی تبد یل شده است و هنوز مورد تقاضا است زیرا در نگاه و احساس عالی است. کرم های ابریشم در طول زندگی خود، ۴ مرحله از تکامل را طی می کنند که در بیشتر حشرات قابل مشاهده است : تخم، لارو، شفیره، حشره بالغ چرخه زندگی کرم ابریشمحالت بالغ این حشره، پروانه
است. در حالی که لارو آن، کرم ابریشم بوده و شفیره آن، در داخل پیله ای که می تند قرار می گیرد تا در نهایت به صورت پروانه از پیله خارج شود. به تدریج با رشد کرم، ۴ بار پوست اندازی توسط این حیوان انجام می شود. امروزه کرم های ابریشم فقط در محیط اسارت زندگی می کنند.
آنها قرن ها پیش، به خانه های انسان ها منتقل شدند و پس از مدتی، دیگر توان زندگی در طبیعت را از دست دادند. این مورد بخصوص از زمانی که آنها توانایی پرواز را از دست دادند شدت بیشتری یافت. تمامی کرم های ابریشم در طبیعت منقرض شده اند. یکی دیگر از دلایل اصلی منقرض
شدن این حیوانات در طبیعت این است که آنها فقط توانایی خوردن برگ درخت توت سفید را دارند. کرم ابریشم این کرم ها توسط دانشمندان برای بررسی فرومون ها مورد استفاده قرار گرفته اند. حشرات ماده از خود فرومون ترشح کرده و حشرات نر، به وسیله آنتن های روی سر خود، این فرومون
ها را دریافت می کنند. این پروسه به پروانه نر اجازه می دهد که بتواند حشره ماده ای را برای جفتگیری پیدا کند. آنتن روی سر پروانه (بید) ماده از تعداد بسیار زیادی از موهای ریز تشکیل شده که احتمال دریافت فرومون های بسیار ناچیز را نیز برای این حیوان حتی در فواصل
زیاد، افزایش می دهد. مراحل پرورش کرم ابریشم تفریخ : خروج کرم ازتخم را تفریخ گویند که در شرایط مساعد سیزده روز طول می کشد پس ازاینکه اولین آثار تفریخ مشاهده شد لازم است جهت تفریخ یکنواخت به مدت چهل وهشت ساعت دراتاقی کاملا تاریک که دارای دمای 25 درجه سانتیگراد
و هشتاد درصد رطوبت داشته باشد قرار گیرد. رنگ تخم ها در ابتدا آبی روشن است که درست قبل از خارج شدن کرم ها ازتخم تیره رنگ می شوند. کرم جوان کرم ابریشم معمولا دارای پنج مرحله تغذیه و چهارمرحله پوست اندازی است که به هر مرحله از تغذیه (سن) و به هر مرحله از پوست
اندازی (خواب ) گفته می شود . می توان گفت که کرم ابریشم دارای 5 سن و 4 خواب است سنین 1و2و3 را( کرم جوان) گویند.سنین کرم جوان حدود یازده روزطول می کشد. کرم بالغ سنین 4و5 به نام کرم ابریشم بالغ نامیده می شود که 15-16 روز به طول می انجامد در پایان سن پنجم کرمها
از اشتها افتاده واز تغذیه باز می مانند جثه آنها کوچک شده و به رنگ زرد و شفاف درمی آیند که دراین زمان با گذاشتن وسایل پیله تنی بر روی کرمها موجبات تنیدن پیله فراهم می آید. عادت غذایی کرم ابریشم کرم ابریشم از برگ درخت توت برای تغذیه استفاده می کند و هیچ غذای
دیگری را نخواهد خورد برگ های توت باید بلا فاصله بعد از بیرون آمدن کرم از تخم دراختیارش قرار گیرد برگهای تازه و لطیفی که مورد نیاز کرم جوان است دراوایل بهار در دسترس است .برگهای کهنه در سه مرحله اول زندگی کرم ابریشم (کرمهای جوان) بسیارخشن است در دوره چهارم
و پنجم زندگی (کرم های بالغ) می توانداز برگهای سخت و خشن استفاده کنند.برگها باید عاری از مواد آفت کش باشند. یعد از جمع آوری مقدار زیادی از شاخه های درخت توت با برگ های تازه به عنوان ذخیره غذایی باید آنها را به مدت سه دقیقه در محلول گند زدا قرار داد. سپس برگها
باید در زیر شیر آب خوب شسته شود تا تمام برگها خوب پاک و شسته شود زیرا می تواند باعث کشته شدن کرم های ابریشم شودبعد با تکان دادن آب اضافی برگها گرفته شده و در کیسه های پلاستیکی و جای خنک نگه داری شود. تشکیل پیله ابتدای هرتابستان پروانه کرم ابریشم ازپیله خارج
می شود پروانه ماده پس ازجفت گیری 400 تخم کوچک می گذارد که طی تقریبا دوهفته یک کرم ابریشم 3میلی متری ازتخم خارج می شود به آنها برگ درخت توت سفید داده می شودکه حریصانه آنها را می بلعند سپس طی چهار مرحله پوست اندازی می کنندتا کاملا بالغ شوند .بعد ازحدود یک ماه
هرکرم ابریشم شروع به ریسیدن پیله اطراف خودش می کند این کار به وسیله غده ترشح کننده کرم ابریشم انجام می شود. کرم ابریشم یک تارابریشمی نازک ترشح می کند و بعد با چسبی که تهیه می کندپیله را به صورت سطح صافی به هم می چسباند این کار سه روز و سه شب طول می کشد که
بسته به خصوصیات نوع وروش پرورش کرم ابریشم ،یک پیله می تواند وزنی در حدود 5/1 تا 5/2 گرم داشته باشد. اگر چه پیله به عنوان محصول اصلی استفاده نمی شود در عوض برای تهیه ابریشم خام به کار می رود . دو تا سه روز بعد از تشکیل پیله کرم درون آن به شفیره تبدیل می شودو
تقریبا بعد از دو هفته به صورت پروانه از پیله خارج می شود . شفیره (پوپ)در حشرات با استحاله (دگردیسی)کامل لارو پس از طی آخرین سن(Instar)لاروی وارد مرحله شفیرگی می‌شود. در این مرحله حشره فاقد حرکت و تغذیه و هرنوع فعالیت دیگری است. شفیره گاهی بدون پوشش ولی معمولاً
در داخل پیله یا کپسول یا محفظه‌های دیگراین مرحله را طی می‌کند. ازشفیره کرم ابریشم برای تهیه غذای ماهی – لوازم دارویی و آرایشی می شود. باید توجه کنید که طول رشته نخ ابریشمی یک پیله ممکن است 300تا 900 متر باشد خروج پروانه از پیله می تواند این رشته نخ را تکه
تکه کند در حالی که ابریشم از پیله کامل که شفیره داخل آن است به دست می آید. (پیله از ۳۰۰ تا ۹۰۰ متر ابریشم اولیه تشکیل شده‌است. این الیاف بسیار نازک هستند. برای تهیه ی حدود ۵۰۰ گرم ابریشم ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ پیله مورد نیاز است.) اگر به پیله اجازه رشد بیشتر داده شود
این حشره با ایجاد سوراخی خود را از آن خارج خواهد کرد و با این سوراخ پیله دیگر قابل استفاده نخواهدشد برای جلوگیری از این موضوع آن را در آب گرم می‌جوشانند. این عمل باعث مرگ نوزاد می‌شود. در یک مزرعه پرورش کرم ابریشم پروانه های بالغ فقط به اندازه مورد نیازاجازه
دارند از پیله خارج شوند باقیمانده به وسیله گرما در درون پیله کشته می شوند برای اینکه ابریشم بتواند ریسیده و به پارچه تبدیل شود. پس از جدا شدن نخ ابریشم، شفیره باقیمانده خشک و سپس آسیا می‎شود. می‎توان با استفاده از یک مایع حلال چربی آنرا استخراج نمود. پیله‎های
کرم ابریشم هیچ ارزش غذایی ندارند. پروانه کرم ابریشم رنگ متمایل به زرد با بدنی کلفت و پرموى دارد. عمر پروانه بالغ مدت بسیارکوتاهی است به اندازه کافی طولانی برای این که پروانه بتواند تخمگذاری کند. پودر شفیره کرم ابریشم یک خوراک پروتئینی غیرمتداول برای حیوانات
بوده که به‎عنوان یک محصول فرعی پس از جدا کردن رشته‎های ابریشم از پیله بدست می‎آید. در پودر‎هایی که روغن آنها گرفته شده، نسبت به پودر‎های فرآوری نشده میزان پروتئین خام بیشتر بوده(به‎ترتیب 8/72% و 1/55%) و قابل مقایسه با پودر ماهی با کیفیت خوب است. به‎دلیل وجود
اسیدهای آمینه لیزین، متیونین، آرژنین، هیستیدین و ترئونین که اسیدهای آمینه محدود کننده‎ای هستند، پروتئین پودر کرم ابریشم ارزش بالایی ندارد. ضریب اسیدهای آمینه ضروری و ارزش بیولوژیکی آن به ترتیب 3/61% و 6/51% است. چربی پودر شفیره کرم ابریشم شامل 12/2% لسیتین7
، 7/20% اسید چرب اشباع و 1/70% اسیدهای چرب غیر اشباع(شامل 14% اسید پالمیتیک8، 1/9% اسید اُلئیک9، 6/24% اسید لینولئیک10، 14% اسید لینولنیک11 و 4/8% دیگر اسیدهای چرب) می‎باشد. فیبر خام پودر شفیره کرم ابریشم عمدتاً کیتین12 بوده که استفاده از آن برای اغلب حیوانات
(به‎استثناء سخت‎پوستان که برای تشکیل اسکلت خارجی خود به کیتین نیاز دارند) مشکل است. جوجه‎ها و خوک‎ها بهتر از ماهی و میگو پروتئین خام پودر شفیره کرم ابریشم را هضم می‎کنند. در بین ماهی‎ها، ماهی قزل‎آلا بهتر از کپور معمولی پروتئین را مصرف می‎کند(به‎ترتیب 4/84%
و 9/63%). ممکن است محتوای بالای چربی پودر شفیره کرم ابریشم باعث کاهش قابلیت هضم پروتئین شود.همچنین پودر شفیره کرم ابریشم حاوی مواد جاذب شیمیایی و تحریک کننده اشتهای ماهی‎هاست. از آنجایی که مشخصه تحریک برای غذا خوردن به بخش روغنی شفیره کرم ابریشم مربوط می‎شود،
ظرفیت جذب‎کنندگی در پودر بدون روغن ناچیز است. ارزش فیزیولوژیکی روغن شفیره کرم ابریشم مطلوب است، ‌اما سطح بالای اسیدهای چرب باعث اکسیداسیون سریع آن می‎شود. دلایل فعلی پرورش کرم ابریشم وتولید ابریشم در ایران 1- قدرت وتاریخ این صنعت خصوصا درجاده ابریشم 2- عجین
بودن این صنعت بافرهنگ،آداب ورسوم وسنن برخی مناطق 3- پشتیبانی از صنایع دستی ملی کشور(فرش) که جزء لاینفک فرهنگ این سرزمین می باشد. 4- سهم این صنعت در اشتغال زایی ونیز اشتغال زنان وتبعات آن ازجمله کاهش بیکاری 5- ایجاد درآمد برای کشاورزان خصوصا درمناطقی که تنوع
محصولات کم است 6- ارز آوری که با توجه به پایین بودن صادرات غیرنفتی ایران قابل چشم پوشی نیست