زرین گیاه

خواص درمانی اسانس گیاه Dracocephalum Kotschyi (اسامی محلی زرین گیاه، آغ باش، ...) اعتقاد بر این است که گیاهان داروئی از منابع مهم مواد شیمیایی با اثرات درمانی موثر هستند. امروزه میل به سمت استفاده از داروهای گیاهی در جهت درمان بیماریهای مختلف بر کسی پوشیده
نیست و در حال تبدیل به یک فرهنگ عمومی در کشور ما می باشد. شناسایی و استفاده موثر از پتانسیلهای موجود می تواند در کاهش عوارض استفاده از داروهای شیمیایی، کاهش هزینه های درمان موثر واقع گردد. زرین گیاه که در ایران و در نقاط مختلف به اسامی محلی مختلفی همچون آغ
باش، گل باغچق، بادرنجبویه و ... نامیده می‌شود از گونه های با استفاده خواص داروئی است که در مناطق سردسیر با ارتفاع 2300 الی 3000 متر از سطح دریا و در مناطق سنگی رشد می کند. این گونه گیاهی با ارزش دارویی بالا را در منابع مختلف از در معرض انقراض بودن این گوه
گیاهی نام برده اند. زرین گیاه در مناطق مختلف استان خراسان شمالی و در ارتفاعات یافت می شود ولی متاسفانه همچون دیگر گونه های بارزش گیاهان داروئی دیگر، اهمیت چندانی به این گونه با ارزش داده نمی شود. و حتی اغلب مردم نیز آشنایی با این گونه گیاهی و اثرات داروئی
آن ندارند. در این مبحث ابتدا به نتایج تحقیق آزمایشگاهی اثرات درمانی اسانس زرین گیاه بر روی موش آزمایشگاهی که نتایج آن در ژورنال Journal of Pharmacy & Pharmaceutical Sciences (ISI Journal with Impact Factor of 2.042) در سال 2004 به چاپ رسیده است اشاره میشود
و سپس به خواص درمانی آن برگرفته از منابع مختلف اشاره می گردد. زرین گیاه که بصورت وحشی در نقاط وسیعی از ایران رشد می کند، از خانواده Labiatae بوده و در جنوب شرق آسیا بصورت فراوانی یافت می شود. اثرات ضد-هیپرلیپیدمی و سیستم ایمنی برای این گونه گزارش شده است.
اجزاء اصلی این گیاه شامل لیمونین، Verbenone, alpha-terpineol, ، الکل پریلیل و کاریوفیلین می باشد. براساس تحقیق مذکور صورت گرفته، اثرات درمانی اسانس زرین گیاه قابل مقایسه با هیوسین و ایندومتاسین می باشد. اثرات درمانی این گیاه شامل کاهش تب ، درد مفاصل و روماتیسم
، تقویت حافظه، درمان بیماری ام اس، سریع کردن جریان خون، درمان سرگیجه، وزوزگوش وسردرد اشاره شده است. در لینکهای زیر تصاویر و فیلمی ازاین گونه گیاهی را می توان مشاهده نمود. لیمونن که یکی از اجزای اصلی اسانس زرین گیاه می باشد، به عنوان یک مهار کننده آنزیم مبدل
آنژیوتانسین، ضد تومور، ضد ویروس، باکتری کش، عامل پیشگیری کننده از سرطان، ضد کاندیدیا، خلط آور، مهار کننده رشد قارچ¬ها، ضد اسپاسم و مسکن موثر می باشد. ژرانیول نیز یکی از ترکیباتی است که در اسانس زرین گیاه وجود دارد و سبب ممانعت از رشد و سنتز پلی آمین ها در
سلول ¬های سرطانی انسان شده است . خواص ضد سرطانی زرین گیاه: وجود ترکیب فلاونی به نام زانتومیکرول Xanthomicrol در برگهای زرین گیاه گزارش شده است که این ترکیب مسئول اصلی خاصیت ضد سرطانی در این گیاه می باشد.لازم به ذکر است که این ترکیب در عصاره زرین گیاه نسبت
به داروی ضد سرطان Doxorubincin اثر قوی تری را بر علیه سلول های سرطانی از خود نشان داده است و هم چنین عوارض جانبی بسیار کمتری را از خود را بر روی موش آزمایشگاهی نشان داده است. http://negah.irib.ir/media/show_video/27117 منابع Golshani S, Karamkhani F, Mosef-Esfahani
HR and Abdollahi M. 2004. Antinociceptive effects of the essential Dracocephalum Kotschi in the mouse writing test. Journal of Pharmacy & Pharmaceutical Sciences. 7(1):76-79. اسعدی ع.م و خشنود یزدی م. 1389. بررسی نیازهای اکولوژیکی زرین گیاه در رویشگاه های
خراسان شمالی. همایش ملی گیاهان داروئی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری. /// زرین گیاه از خانواده Labiatae بوده و در جنوب شرق آسیا فراوان یافت می شود. اثرات ضدهیپرلیپیدمی و سیستم ایمنی برای این گونه گزارش شده است. این گیاه دارویی بی نظیر در منطقه سمیرم
و بلندی های کرکس رشد و نمو دارد و در هیچ جای کشورمان مشاهده نشده است. در مکان های سردسیر با ارتفاع دو هزار و 300 تا سه هزار متر از سطح دریا و در مناطق سنگلاخی رشد می کند. وجود ترکیبی به نام ˈزانتومیکرولˈ در برگ های زرین گیاه مسوول اصلی خاصیت ضد سرطانی این
گیاه دارویی است. زرین گیاه که در ایران و در نقاط مختلف به اسامی محلی مختلفی همچون آغ باش، گل باغچق، بادرنجبویه و … نامیده می شود از گونه های با استفاده خواص داروئی است که در معرض انقراض قرار دارد. اجزاء اصلی این گیاه شامل لیمونین، Verbenone, alpha-terpineol,،
الکل پریلیل و کاریوفیلین است . براساس تحقیق مذکور صورت گرفته، اثرات درمانی اسانس زرین گیاه قابل مقایسه با هیوسین و ایندومتاسین می باشد. اثرات درمانی این گیاه شامل کاهش تب، درد مفاصل و روماتیسم، تقویت حافظه، درمان بیماری ام اس، سریع کردن جریان خون، درمان سرگیجه،
وزوزگوش وسردرد اشاره شده است. لیمونن که یکی از اجزای اصلی اسانس زرین گیاه می باشد، به عنوان یک مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین، ضد تومور، ضد ویروس، باکتری کش، عامل پیشگیری کننده از سرطان، ضد کاندیدیا، خلط آور، مهار کننده رشد قارچ­ها، ضد اسپاسم و مسکن موثر
است. ژرانیول نیز یکی از ترکیباتی است که در اسانس زرین گیاه وجود دارد و سبب ممانعت از رشد و سنتز پلی آمین ها در سلول ­های سرطانی انسان شده است. وجود ترکیب فلاونی به نام زانتومیکرول Xanthomicrol در برگهای زرین گیاه گزارش شده است که این ترکیب مسئول اصلی خاصیت
ضد سرطانی در این گیاه است ،این ترکیب در عصاره زرین گیاه نسبت به داروی ضد سرطان Doxorubincin اثر قوی تری را بر علیه سلول های سرطانی از خود نشان داده است و هم چنین عوارض جانبی بسیار کمتری را از خود را بر روی موش آزمایشگاهی نشان داده است. زرین گیاه نیز مانند
سایر گونه های Dracocephalum دارای اسانس، فلاونوئید، دی ترپن، تانن و اسیدهای فنولی می باشد. که هرکدام از ترکیبات ذکر شده سبب بروز برخی از خواص درمانی در این گیاهان می گردد. لیمونن که یکی از اجزای اصلی اسانس زرین گیاه می باشد، به عنوان یک مهار کننده آنزیم مبدل
آنژیوتانسین، ضد تومور، ضد ویروس، باکتری کش، عامل پیشگیری کننده از سرطان، ضد کاندیدیا، خلط آور، مهار کننده رشد قارچ­ها، ضد اسپاسم و مسکن موثر می باشد. ژرانیول نیز یکی از ترکیباتی است که در اسانس زرین گیاه وجود دارد و سبب ممانعت از رشد و سنتز پلی آمین ها در
سلول های سرطانی انسان شده است. در مطالعاتی که بر روی موش انجام شده است اثر ضد دردی اسانس زرین گیاه مربوط به جزء لیمونن این اسانس می باشد که با دارا بودن لیمونن به عنوان یکی از اجزای اصلی اسانس، این گیاه را در زمره داروهای مسکن و ضد درد قرار می دهد شوند. این
گیاه ارزشمند و معطر دارویی در سالهای اخیر در معرض انقراض قرار گرفته بود. زرین گیاه از نظر خواص دارویی بی نظیر و فوق العاده است و همین خاصیت ها باعث شده سودجویان و برخی افراد محلی بویژه عشایر برای مصرف دام به تخریب و نابودی این نوع گیاهان بکر سرعت بدهند. امروزه
تعدادی از شرکت های تعاونی کشاورزی و زیست محیطی محلی سمیرم تولید و کاشت زرین گیاه در سطح زیر کشت مشخص را بر عهده گرفته است. محلی ها از این گیاه با نام زرویی یاد می کنند. در دو سال گذشته و با همکاری منابع طبیعی، سازمان محیط زیست و دفتر فنی پروژه بین المللی سیمای
حفاظتی و تنوع زیستی زاگرس مرکزی اقداماتی برای رشد این گیاه و جلوگیری از انقراض آن در بخش هایی از سمیرم از جمله روستای خینه و شهر ونک انجام شده است. شهرستان سمیرم با قرار گرفتن در جوار دنا و زاگرس مرکزی و دارا بودن455 هزار هکتار عرصه ملی و 330 هزار هکتار مراتع
و جنگل های طبیعی از نوع خوب و متوسط در 160 کیلومتری جنوب اصفهان واقع است.