دانه
نویسه گردانی:
DʼNH
دانه /dāne/ ۱. هستۀ میان برخی از میوه‌ها. ۲. (کشاورزی) تخم گیاه؛ بذر. ۳. (زیست‌شناسی) تخم میوه. ۴. هر‌یک از حبوب خوردنی از گندم، جو، ماش، عدس، نخود، لوبیا و مانند آن‌ها؛ حبه: ◻︎ پر از میوه کن خانه را تا به در / پر از دانه کن چینه را تا به سر (ابوشکور: ۱۰۲). ۵. آنچه طیور از زمین برچینند و بخورند؛ چینۀ پرندگان. ۶. آنچه صیاد در میان دام بریزد از گندم، جو، ارزن، و مانند آن که پرندگان به هوای آن در دام بیفتند: ◻︎ کبوتری که دگر آشیان نخواهد دید / قضا همی‌بردش تا به‌سوی دانه و دام (سعدی: ۱۲۲). ۷. یک عدد از چیزی. ۸. هر عدد از میوه، خصوصاً غله: یک دانه گندم، یک دانه جو، یک دانه نخود ◻︎ اندک‌اندک به هم شود بسیار / دانه‌دانه‌ست غله در انبار (سعدی: ۱۸۱). فرهنگ فارسی عمید
واژه های همانند
۹۵ مورد، زمان جستجو: ۰.۱۴ ثانیه
لعاب دانه . [ ل ُ ن َ / ن ِ ] (اِ مرکب ) بزوری که چون تر نهند (خیس کنند) لعابی در روی پدید آرند، چون : اسفرزه و قدومة.
ماهوب دانه . [ ن َ / ن ِ ] (اِ مرکب )دانه ای است که آن را به عربی حب الملوک و فلفل الخواص خوانند و این غیر حب السلاطین است . (برهان ). ماهو...
دانه کردن . [ ن َ / ن ِ ک َ دَ ] (مص مرکب ) دان کردن . دانه دانه کردن چنانکه در انار و باقلا و غیره . جدا کردن چنانکه در دانه های چیزی و بیش...
دانه فشانی . [ ن َ / ن ِ ف ِ ] (حامص مرکب ) عمل دانه فشان . دانه پاشی . دانه ریزی . || چینه افکنی : دام نئی دانه فشانی مکن با چو منی مرغ زبان...
شیرین دانه . [ ن َ / ن ِ ] (ص مرکب ) در اصطلاح خشکبارفروشی ، بادام ، پسته ، زردآلو و جز آن که هسته ٔ شیرین دارد. (یادداشت مؤلف ).
دانه دادن . [ ن َ / ن ِ دَ ] (مص مرکب ) عطا کردن حبوب . || دانه دادن مرغان ؛ چینه دادن . قوت دادن با دانه . از حبوب خوردنی پیش طیور نهادن...
دانه خواری . [ ن َ / ن ِ خوا / خا ] (حامص مرکب ) عمل دانه خوار. غذا کردن از دانه . || چینه خواری .
دانه خواجه . [ ن َ خوا / خا ج َ ] (اِخ ) از یاران و ملازمان امیرزاده محمدسلطان بن جهانگیربن امیرتیمور گورکان . و نیزرجوع به حبیب السیر چ کتابخ...
دانه داشاق . [ ن َ / ن ِ ] (اِ مرکب ) قسمی زعفران خودرو در طالش .
تمیش دانه . [ ت َن َ / ن ِ ] (اِ مرکب ) نامی است که در آمل به تمشک دهند. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). رجوع به تمیش و تمش و تمشک و جنگل شنا...