گوزن ها

گوزنها فیلمی محصول سال ۱۳۵۳ ایران، به کارگردانی و نویسندگی مسعود کیمیایی، تهیه‌کنندگی مهدی میثاقیه و با بازی بهروز وثوقی، فرامرز قریبیان، پرویز فنی‌زاده و نصرت پرتوی است.[۱] بهروز وثوقی با بازی در این فیلم جایزه‌ی بهترین بازیگر مرد در سومین جشنواره جهانی فیلم تهران در سال ۱۳۵۳ را از آن خود کرد. در رای‌گیری از ۵۵ فیلم‌شناس ایرانی در سال ۱۳۸۱، گوزنها به همراهِ باشو، غریبه کوچک کارِ بهرام بیضایی بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران شناخته شده‌است.[۲] در رأی‌گیری‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۸ مجلّهٔ فیلم نیز گوزنها بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران شناخته شد. خلاصه داستان مرد تحت تعقیبی به نام قدرت (فرامرز قریبیان)، پس از سرقت مسلحانه از بانک، خود را به دوستش سید رسول ( بهروز وثوقی) می‌رساند. سید مردی معتاد است و همراه فاطمه که دورانی عاشق یکدیگر بوده‌اند زندگی می‌کند فاطمه بازیگر تئاتر می‌باشد. سید که مردی زبون است، با کمک معنوی قدرت به خودش می‌آید. ابتدا در مقابل مزاحم فاطمه و سپس صاحب خانه می‌ایستد و سپس هروئین فروشی که او را به اعتیاد کشانده از پا درمی‌آورد. پلیس رد قدرت را در خانه سید می‌یابد. سید با اجازه پلیس پیش قدرت می‌رود تا او را وادار به تسلیم کند، اما قدرت مقاومت می‌کند. پلیس خانه را به گلوله می‌بندد و هر دو در انفجار خانه کشته می‌شوند.[۳] بازیگران بازیگر نقش بهروز وثوقی سید رسول نصرت پرتوی فاطی فرامرز قریبیان قدرت پرویز فنی‌زاده محمد گرشا رئوفی توزیع کننده مواد (ساقی) عنایت‌الله بخشی صاحبخانه نعمت‌الله گرجی پدر سید رسول سعید پیردوست کفترباز پروین سلیمانی مستانه جزایری محبوبه بیات جهانگیر فروهر محمدعلی ورشوچی نمایش گوزنها در دوره اول در آذر ۱۳۵۳ در سینماهای رودکی و پارامونت به نمایش گذاشته شد و مورد استقبال شدید تماشاگران که اغلب دانشجو بودند قرار گرفت. نسخه اصلاح شده گوزن‌ها در اکران گسترده از تاریخ چهارشنبه ۸ بهمن ۱۳۵۴ خورشیدی در سینماهای تهران و شهرستانها بر روی پرده رفت [۴] . گوزن‌ها با ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان پرفروش‌ترین فیلم سال در تهران شد. گوزن‌ها چه در پایتخت و چه در شهرهای دیگر به‌صورت مکرر اکران شد و مورد استقبال قرار گرفت.[۵] نسخه اصلاح شده فیلم گوزنها همزمان در سیزده سینما در تهران (آسیا، ژاله، رکس، شهوند، لیدو، نپتون، توسکا، المپیا، پاسارگاد، چرخ و فلک، کاپری ناتالی و سیلور سیتی (قلهک)) و در سیزده سینما در شهرستان (سینماهای «شهر فرنگ» در مشهد، «چهار باغ» و مهتاب در اصفهان، کاپری و پرسپولیس در شیراز، ساحل در اهواز، شیرین و کیهان در آبادان، کوروش در رشت، متروپل و «تخت جمشید» در تبریز، آتلانتیک در کرمانشاه و امپایر در گرگان) به نمایش درآمد [۴] [۶] . نقش معتاد سعید پیردوست دربارهٔ بازی بهروز وثوقی در این فیلم می‌گوید: «آقای وثوقی به تحقیق و مطالعه برای نزدیک شدن به نقش اعتقاد داشت. من به خوبی به یاد دارم که آقای بهروز وثوقی، فرد معتادی را که در فیلم «گوزن‌ها» هم در صحنه‌های بازارچه او را با وثوقی می‌بینیم را برای چند ماه به خانه‌اش برد تا با او زندگی کند به این دلیل که بتواند به شرایط و حال و هوای یک فرد معتاد نزدیک شود. بهروز وثوقی، تمام خماری‌ها و چرت زدن‌های او را دید و تمام شرایط یک معتاد را مستقیماً نظاره کرد و به همین دلیل هم توانست نقش سید را به خوبی ایفا کند. به گونه‌ای که همه تماشاگران بازی او را تحسین کردند و پذیرفتند.»[۷][۸] حواشی تغییر پایان فیلم برای فیلم دو پایان وجود دارد. اولی پایان اصلی ساخته عوامل، و دومی پایان تحمیلی ساخته ساواک. مسعود کیمیایی در این باره می‌گوید: بعد از نمایش گوزنها در جشنوارهٔ جهانی فیلم تهران گفتند انتهای فیلم باید تغییر کند. چون در ذهن خودشان از شخصیت‌های فیلم، مابه‌ازای واقعی ساخته بودند؛ مثلاً این امیرپرویز پویان است، آن یکی شاه است، فلانی مأمور ساواک است، آن یکی زندانی است و… من و آقای میثاقیه زیر بار نرفتیم و مأموران ساواک ما را از استودیو به ادارهٔ ساواک بردند. کار به جایی رسید که خودشان آمدند و پایان‌بندی فیلم را عوض کردند. کارگردان و صدابردار را خودشان آوردند، فیلمبردار هم خود نعمت حقیقی بود.[۹] آتش‌سوزی سینما رکس آبادان واقعه آتش‌سوزی سینما رکس آبادان و موضوع طعنه‌دار فیلم که تنها سه سال پس از واقعه سیاهکل به پرده رسید، شایعات زیادی را در خصوص این فیلم دامن زد. پری زنگنه ترانه گنجشکک اشی‌مشی را روی این فیلم خوانده‌است.[۱۰] پوستر اکرانی در سینما رکس آبادان کارگردان این فیلم در مصاحبه با برنامه «فیلم‌کات» اشاره کرده که پایان این فیلم پس از نمایش در سومین جشنواره جهانی فیلم تهران به دستور ساواک کاملاً تغییر کرد و «گوزن‌ها» در سال‌های پیش از انقلاب با پایان تغییر یافته به نمایش عمومی درآمد اما پس از انقلاب پایان اصلی نسخه اولیه جایگزینش شد.[۱۱][۱۲] اقتباس از اثر محمود دولت‌آبادی محمود دولت‌آبادی دربارهٔ فیلم گوزنها می‌گوید: نمایش‌نامه‌ای نوشته بودم به نام تنگنا، وقتی به زندان افتادم این نمایش‌نامه بدون اجازه من، به فیلم برگردانده شد؛ و نامش شد گوزنها آن هم بی‌هیچ اشاره‌ای به نمایشنامه و نویسنده‌اش. از زندان که درآمدم فیلم را دیدم. موضوع، فضا و پرسوناژها همه از نمایش‌نامه (تنگنا) برداشته شده بود.[۱۳] اکران در جشنواره روتردام کامل‌ترین نسخهٔ فیلم گوزن‌ها که شامل تمامی بخش‌های کم شده و اضافه شده در فیلم است، در خرداد ماه سال ۱۴۰۰ در بخش آثار کلاسیک جشنواره فیلم روتردام ۲۰۲۱ به نمایش درآمد. این نسخه از گوزن‌ها با همکاری سازنده‌اش، مسعود کیمیایی و فیلمخانه ملی ایران فراهم شده است.[۱۴][۱۵] پانویس : Iranian Movie DataBase فیلم گوزنها: فراستی، «بهترین‌های عمر ما»، ۷۳. «گوزنها». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۶ ژانویه ۲۰۰۹. «تبلیغ اکران فیلم «گوزنها» در روزنامه اطلاعات، ۸ بهمن ۱۳۵۴، صفحه ۳۰». وبگاه دانش‌سرای مشروطه. گوزنها نسخه ساواک «تبلیغ اکران فیلم «گوزنها» در روزنامه اطلاعات، ۷ بهمن ۱۳۵۴، صفحه ۴۲». وبگاه دانش‌سرای مشروطه. https://akharinkhabar.ir/cinema/253317 http://bazideraz1404.ir/node/40235 «فیلم | تفاوت ۲ نسخه اصلی و ساختگی سکانس پایانی «گوزن‌ها»». خبرآنلاین. ۲۰۱۹-۰۷-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۱. «مسعود کیمیایی: سینمای آهن و دکمه، سینمای من نیست». خبرگزاری دانشجویان ایران "ایسنا". ۱ شهریور ۱۳۹۲. ایرنا. «کیمیایی: ساواک برای تغییر پایان «گوزن‌ها» کارگردان فرستاد». ایرنا. «تفاوت ۲ نسخه اصلی و ساختگی سکانس پایانی «گوزن‌ها»». خبرآنلاین. «دچار پژواک دولت‌آبادی نمی‌شوم». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۵ فوریه ۲۰۱۶. «گوزن‌ها» در جشنواره روتردام گوزن‌ها در قلب اروپا روی پرده می‌رود | دستان پر سینمای ایران در نسخه بهاره جشنواره روتردام منابع فراستی، مسعود (۱۳۸۱). «بهترینهای عمر ما: بهترین فیلم‌ها و فیلمسازان تاریخ سینما از نگاه ۵۵ منتقد سینمایی». نقد سینما (۳۳): ۷۲–۸۷. نبو مسعود کیمیایی فیلم‌شناسی • کتاب‌شناسی • فهرستِ جایزه‌ها فیلم بیگانه بیا (۱۳۴۷) • قیصر (۱۳۴۸) • رضا موتوری (۱۳۴۹) • داش‌آکل (۱۳۵۰) • بلوچ (۱۳۵۱) • خاک (۱۳۵۲) • گوزنها (۱۳۵۳) • پسر شرقی (۱۳۵۴) • غزل (۱۳۵۵) • اسب (۱۳۵۵) • سفر سنگ (۱۳۵۶) • خط قرمز (۱۳۶۱) • تیغ و ابریشم (۱۳۶۴) • سرب (۱۳۶۷) • دندان مار (۱۳۶۸) • گروهبان (۱۳۶۹) • ردپای گرگ (۱۳۷۰) • تجارت (۱۳۷۳) • ضیافت (۱۳۷۴) • سلطان (۱۳۷۵) • مرسدس (۱۳۷۶) • فریاد (۱۳۷۷) • اعتراض (۱۳۷۸) • سربازهای جمعه (۱۳۸۲) • حکم (۱۳۸۳) • رئیس (۱۳۸۵) • محاکمه در خیابان (۱۳۸۷) • جرم (۱۳۸۹) • متروپل (۱۳۹۲) • قاتل اهلی (۱۳۹۵) • خون شد (۱۳۹۸) • خائن‌کشی (۱۳۹۹) نوشته جسدهای شیشه‌ای (۱۳۸۰) • زخم عقل (۱۳۸۲) • حسد • سرودهای مخالف ارکسترهای بزرگ ندارند (۱۳۹۴) آثار مرتبط حکم رئیس (۱۳۸۷) • قیصر: چهل سال بعد (۱۳۹۰) • وقت رو به انتهاست (۱۳۹۲) دیـگر گیتی پاشایی • پولاد کیمیایی • گوگوش رده • سخن‌ها • عکس گوزن ها در جشنواره روتردام پیوند به بیرون مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به گوزن‌ها در ویکی‌گفتاورد موجود است. گوزنها در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb) گوزنها در راتن تومیتوز گوزنها در آل‌مووی گوزنها در بانک جامع اطلاعات سینماى ایران رده‌ها: فیلم‌ها به زبان فارسی فیلم‌ها درباره مواد مخدرفیلم‌های ۱۳۵۳فیلم‌های ۱۹۷۴ (میلادی)فیلم‌های ایرانی فیلم‌های درام ۱۹۷۴ (میلادی)فیلم‌های درام ایرانی فیلم‌های سیاه‌وسفید ایرانی فیلم‌های فیلم‌برداری‌شده در تهران فیلم‌ها به کارگردانی مسعود کیمیایی فیلم‌های موج نوی سینمای ایران فیلم‌های سیاسی ایرانی این صفحه آخرین‌بار در ‏۳ مارس ۲۰۲۴ ساعت ‏۲۰:۲۹ ویرایش شده است.