تفته

تفته . [ ت َ ت َ / ت ِ] (ن مف ) گرم باشد. (لغت فرس اسدی چ اقبال ص 488) (اوبهی ). بمعنی بسیار گرم شده باشد. (برهان ) (آنندراج ). سخت گرم شده . (شرفنامه ٔ منیری ) (غیاث اللغات ). بسیار گرم شده و تافته ... و گداخته شده . (ناظم الاطباء). اسم مفعول از تفتن . (حاشیه ٔ برهان چ معین ) :
با کام خشک و با جگر تفته درگذر
اکنون که در سراسر این سبز گلستان .

(منسوب به رودکی ).

زواره بیامد به نزدیک اوی
فرامرز را دید تفته دو روی .

فردوسی .

دایم ز دم سرد و آتش دل
چون کوره تفته بود دهانم .

مسعودسعد.

پُرنیازی را که هم دل تفته بینی هم جگر
شرب عزلت هم تباشیرش دهد هم ناردان .

خاقانی .

به دست آهن تفته کردن خمیر
به از دست برسینه پیش امیر.

سعدی .

یکی دید صحرای محشر بخواب
مس تفته روی زمین زآفتاب .

سعدی .

|| مخفف تافته هم هست که آزرده و کوفته شده و مکدر باشد. (برهان ) (آنندراج ) (از ناظم الاطباء) (آنندراج ). تافته و تفسیده . (شرفنامه ٔ منیری ) :
بیدار چون نشست بر خفته
خفته ز عیب خویش شود تفته ۞ .

ناصرخسرو.

دل تافته ، کو زمن تفته بود
بجاسوسی آسمان رفته بود.

نظامی .

اگرچه زره تافتن تفته بود
رهی رفت کان راه نارفته بود.

نظامی .

|| (اِ) پرده ٔ عنکبوت . (فرهنگ جهانگیری ) (اوبهی ) (الفاظ الادویه ). تار عنکبوت . (ناظم الاطباء). تنیده ٔ عنکبوت :
عشق او عنکبوت را ماند
بتنیده ست تفته ،گردِ دلم .

رشیدی (ازفرهنگ جهانگیری ).

۞
|| نام گیاهی است که خوردن بیخ آن جنون آورد. (برهان ) (آنندراج ).ریشه ٔ دوایی که لفاح نیز گویند. (ناظم الاطباء). رجوع به تفت و لفاح شود.