دعاء

دعاء. [ دُ ] (ع اِمص ) دعا. واحد ادعیه . (از اقرب الموارد). خواهانی بسوی خدا. (ناظم الاطباء). خدای خوانی . (یادداشت مرحوم دهخدا). ج ، أدعیة. (ناظم الاطباء). || در عرف علما کلمه ای است انشائی دلالت کننده بر طلب با اظهار خضوع ، و آنرا سؤال نیز گویند. و اما اینکه گویند دعا طلب فعل است با اظهار پستی و خضوع ، مراد از طلب در این مورد سخنی است که دال بر طلب باشد، و اطلاق طلب بر کلام نیز آمده است . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). و رجوع به دعا شود : و ما دعاء الکافرین اًلا فی ضلال . (قرآن 14/13 و 50/40)؛ و دعای کافران نیست جز در گمراهی . عسی ألاأکون بدعاء ربی شقیاً. (قرآن 48/19)؛ شاید به دعای پروردگارم ، نگون بخت نباشم . ربنا و تقبل دعاء ربنا اغفر لِی و لوالِدَی ّ و للمؤمنین یوم یقوم الحساب . (قرآن 40/14 - 41)؛ پروردگارا دعای مرا بپذیر ومرا و والدینم را و مؤمنان را در روز قائم شدن حساب بیامرز. و یدع الانسان بالشر دعأه بالخیر و کان الانسان عجولاً. (قرآن 11/17)؛ انسان شر را درخواست می کند مثل درخواست کردنش خیر را، و انسان شتابزده است .
- دعاء عریض ؛ دعای بسیار. (از منتهی الارب ): و اًذا أنعمنا علی الانسان أعرض و نآ بجانبه و اًذا مسه الشر فذودعاء عریض . (قرآن 51/41)؛ و هرگاه بر انسان نعمت روا داریم روی بگرداند و جانبش را دورکشد، و چون بدی او را رسد پس صاحب دعایی پهن و بسیار شود.
- سمیع الدعاء ؛ شنونده ٔ دعا : قال رب هب لی من لدنک ذریة طیبة اًنک سمیع الدعاء. (قرآن 38/3)؛ گفت [ زکریا ] ای پروردگار من فرزندی پاکیزه از نزدت مرا ببخش که تو شنونده ٔ دعایی . الحمد ﷲ الذی وهب لی علی الکِبَر اسماعیل و اسحاق اًن ربی لسمیع الدعاء. (قرآن 39/14)؛ سپاس خدای را که در بزرگسالی اسماعیل و اسحاق را به من ارزانی داشت که پروردگار من شنونده ٔ دعا است .