ذات
نویسه گردانی:
ḎʼT
این واژه پارسی اوستایی است؛ ولی با اینکه شادروان دهخدا بسیار پژوهشگر بوده، چون دسترسی خوبی به واژه های اوستا نداشته، ذات را عربی داتسته. اینک به این واژه های اوستایی بخوبی بنگرید:
خْوَذاتَ xvazãta (ذات از خود، هستی از خود، خود آفریده، قائم بالذات)
تَرَذاتَ tarazãta ذات برتر، اشرف مخلوقات، برترین آفریده
دوژ نیذاتَ duž nizãta زن بدسرشت ـ بد ذات
دوژ نیذاتو duž nizãtu مرد بدسرشت ـ بد ذات
سْتیذاتَ stizãta هستی بخش، خالق ذات
مَزدَذاتَ mazdazãta ذات مزدا داده، آفریده ـ مخلوق مزدا
هوذاتَ huzãta زن یا ماده خوش ذات
واژه های همانند
۳۳۶ مورد، زمان جستجو: ۰.۲۵ ثانیه
ذات الجنب غشائی . [ تُل ْ جَم ْ ب ِ غ ِ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) التهاب غشاء جنب ریه و غشاء خارجی قلب . ۞
ذات شماص و ملاص . [ ت ُ ش ِ وَ م ِ ] (ع ص مرکب ) دختر نرم اندام ، شوخ بی باکانه پیش آینده . در فارسی ، مثل عروس قلندرها گویند.
اصلاح ذات البین . [ اِ ح ِ تِل ْ ب َ /ب ِ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) آشتی دادن میان دو کس .التیام دادن میان دو تن . و رجوع به ذات البین شود...
ذات اربعواربعین . [ ت ُ اَ ب َ وَ اَ ب َ ] (ع اِ مرکب ) هزارپای .
ثنیة ذات الحنظل . [ ث َ نی ی َ ت ُ تِل ْ ح َ ظَ ] (اِخ ) عقبه ای است نزدیک مکه . (امتاع الاسماع ).
ذات الجنب والریة. [ تُل ْ جَم ْ ب ِ وَرْ ری َ ] (ع اِ مرکب ) التهاب غشاء و ریه . ۞
غزوه ٔ ذات السلسل . [ غ َزْ وَ ی ِ تِس ْ س َ س َ ] (اِخ ) یا غزوه ٔ ذات السلاسل . رجوع غزوه ٔ ذات السلاسل شود.
قرعه ٔ ذات الرقاع . [ ق ُ ع َ / ع ِ ی ِ تُرْ رِ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) استخاره ٔ ذات الرقاع . (آنندراج ) : چشم و رویش بوسه داد اندر وداع اذن ه...
غزوه ٔ ذات الرقاع . [ غ َزْ وَ ی ِ تِرْ رِ ] (اِخ ) رجوع به ذات الرقاع شود.
ذات الحجب والنخاع . [ تُل ْ ح ُ ج ُ ب ِ وَن ْ ن ُ ] (ع اِ مرکب ) بیماری التهاب حجاب ریه و قلب با نخاع ۞ .