حدیث قدسی

حدیث قدسی کلامی است که به باور مسلمانان از سوی خدا بدون به چالش طلبیدن ناباوران (تحدی) و بدون غرض اعجاز به پیامبر وحی شده‌است.[۲]
کنار آیات قرآنی و احادیث معصومین (ع)، سخنان مذهبی دیگری هم هست که اصطلاحا به آنها «حدیث قدسی» گفته می‌شود و آنها عبارتند از جملاتی که توسط معصوم از خداوند نقل می‌شود، ولی جزء قرآن نیست. اینگونه احادیث به خاطر انتساب آن به مقام قدس خداوندی (حدیث قدسی) نامیده می‌شود. با بررسی این نوع احادیث، معلوم می‌شود که اینها بیشتر، موعظه‌ها و کلمات حکمت آموزی است که خداوند به وسیله آنها بندگان خود را ارشاد و راهنمایی کرده‌است، سبک و سیاق آنها غالبا عاطفی است و کلمه «عبدی» (بنده من) در آنها زیاد به چشم می‌خورد که اشاره به عنایت خاص خداوند بر بندگان خویش است که آنان را به خود نسبت می‌دهد و رابطه عاطفی با آنها برقرار می‌کند.
محتویات [نمایش]
تفاوت حدیث قدسی با آیات قرآنی [ویرایش]

تفاوت حدیث قدسی با آیات قرآنی در این است که: اولا صدور آنها از پیامبر، قطعی نیست مگر این که به صورت متواتر نقل شده باشد که در این صورت با آنها معامله حدیث می‌شود. ثانیا جملات آنها مانند قرآن معجزه نیست و با آنها تحدی نمی‌شود و به نظر می‌رسد که محتوا و مفهوم آنها از جانب خداست ولی الفاظ آنها توسط پیامبر (ص) ابداع شده‌است. معانی آنها یا به واسطه فرشته وحی و یا به صورت الهام و یا در خواب به پیامبر القاء شده‌است. البته همه سخنان پیامبر (ص) از سرچشمه وحی ناشی می‌شود، چنان که خداوند در قرآن کریم، راجع به سخنان آن حضرت چنین می‌فرماید: «او از روی هوای نفس سخن نمی‌گوید و سخنان او چیزی جز وحیی که فرستاده می‌شود، نیست.» ولی گاهی پیامبر(ص) مامور می‌شد که آن سخنان را به طور مستقیم از خداوند نقل کند و گاهی چنین ماموریتی نداشت.
مرحوم میرداماد، معتقد است که حتی الفاظ حدیث قدسی نیز از جانب خداست ولی حالت اعجاز ندارد. (۱) و در توضیح مطلب اضافه می‌کند که حق تحقیق این است که قرآن، کلامی است که خداوند، هم معنا و هم لفظ آن را به پیامبر (ص) وحی می‌کند و پیامبر آن را به طور مرتب از روح القدس دریافت می‌نماید و آن را به صورت منظم از عالم بالا می‌شنود ولی حدیث قدسی کلامی است که معنای آن به پیامبر وحی می‌شود و خداوند با الفاظ مخصوصی و در ترتیب مخصوصی بر زبان پیامبر جاری می‌سازد و پیامبر نمی‌تواند الفاظ یا ترتیب آن را تغییر دهد و حدیث نبوی کلامی است که معنای آن به پیامبر وحی می‌شود و او مجاز است که هرگونه که بخواهد عبارت آن را بسازد. (۲)
این سخن میرداماد که حتی الفاظ حدیث قدسی هم از جانب خداوند است، محل تردید و تامل است و اثبات آن دلیل می‌خواهد که ایشان به آن اشاره نکرده‌اند و لذا بسیاری از محققان گفته‌اند که معنای حدیث قدسی از خداوند و الفاظ آن از پیامبر است.
منادی (یکی از حدیث شناسان بزرگ اهل سنت) گفته‌است: «فرق میان قرآن و حدیث قدسی در این است که قرآن، همان لفظی است که جبرئیل آن را آورده ولی حدیث قدسی خبرهایی است که خداوند معنای آن را به الهام یا در خواب به پیامبر القاء کرده و پیامبر با عبارت‌هایی از خود از آن خبر داده‌است.» (۳)
دکتر صبحی صالح از محققان برجسته معاصر عرب، از ابوالبقاء نقل می‌کند که گفت: «قرآن چیزی است که لفظ و معنای آن از خداست و اما حدیث قدسی چیزی است که لفظ آن از پیامبر است و معنای آن از خدا که به وسیله الهام یا خواب به پیامبر، القاء کرده‌است.» (۴)
به گفته دانشمند نامدار، تهانوی: احادیث قدسی را خداوند در شب معراج به پیامبر الهام کرده و به آن «اسرارالوحی» هم گفته می‌شود و نیز به قرآن «الوحی المتلوّ» (وحی تلاوت شده) و به احادیث قدسی «الوحی المرویّ» (وحی روایت شده) گفته می‌شود و احادیث قدسی، احکام قرآن را ندارد، بنابراین نمی‌توان آن را در نماز قرائت کرد و جمله‌های آن را سوره یا آیه نامید و مس کتابت آن بدون وضو، جایز است و حائض و جنب می‌توانند آن را بخوانند. دیگر اینکه نمی‌توان آنها را به صورت «قال الله تعالی» نقل کرد و باید به صورت «قال رسول الله فیما یرد به عن ربه» نقل نمود. (۵)
توجه کنیم که به کتابهای آسمانی دیگر مانند صحف ابراهیم و تورات و انجیل و زبور، در اصطلاح، حدیث قدسی گفته نمی‌شود و اینکه بعضی‌ها گزیده‌هایی از متون این کتابها را جمع آوری کرده‌اند حدیث قدسی نیست مانند کاری که مرحوم مجلسی در بحار کرده و مواعظی را از قرآن و دیگر کتاب‌های آسمانی گردآورده‌است. (۶)
آری اگر جمله‌ای را پیامبر اسلام (ص) و ائمه معصومین (ع) از گفتار خداوند به آدم و نوح و موسی و عیسی و پیامبران دیگر نقل کرده‌اند یا حتی از کتابهای آسمانی آنها نقل کردند حدیث قدسی تلقی می‌شود و جزء الهامات الهی به پیامبر، محسوب می‌شود که از زبان خداوند نقل می‌کند.
مجموعه‌های احادیث قدسی [ویرایش]

احادیث قدسی چه آنها که از زبان پیامبران گذشته نقل شده و چه آنهایی که از پیامبر اسلام (ص) نقل شده، به صورت پراکنده در کتب حدیثی و تفسیری و به مناسبت‌های خاصی آمده‌است ولی بعدها برخی از دانشمندان و محدثان از شیعه و سنی، آنها را از کتب گوناگون حدیثی گردآوری کرده و به صورت یک مجموعه نفیس درآورده‌اند و ما به جهت ارج گذاشتن به کار این بزرگان، نام برخی از آن مجموعه‌ها را ذکر می‌کنیم.
۱. الجواهر السنیه فی الاحادیث القدسیه، تألیف محمدبن حسن بن علی معروف به شیخ حر عاملی، صاحب وسایل الشیعه که مکرر چاپ شده‌است. وی در مقدمه این کتاب می‌گوید: «پیش از من احدی از اصحاب (علمای شیعه) را نیافتم که در این موضوع، تألیف کرده باشند.» (۷)
صاحب الذریعه درباره این کتاب از محدث جزایری نقل می‌کند که آن را «اخ القرآن» (برادر قرآن) نامیده‌است و نیز اعتراض صاحب ریاض را نقل می‌کند که پیش از شیخ حر عاملی، کسانی در این باره، تألیف کرده‌اند. آنگاه صاحب «الذریعه» اضافه می‌کند که شاید نظر صاحب ریاض به کتاب «البلاغ المبین» تألیف سید خلف حویزی باشد که عصر او مقدم بر عصر شیخ حر عاملی است. (۸)
به نظر ما این اعتراض وارد نیست. چون تعبیر شیخ حر عاملی این است که من مجموعه احادیث قدسیه را پیش از خودم «نیافته‌ام» بنابراین کتاب حویزی به دست شیخ حر عاملی نرسیده بوده‌است.
۲. البلاغ المبین فی الاحادیث القدسیه. تألیف خلف بن عبدالمطلب حویزی. (۹)
۳. الاحادیث القدسیه المنتخبه من التوراه این کتاب شامل چهل سوره از تورات است که امیرالمؤمنین (ع) آنها را از عبرانی به عربی، ترجمه کرده و ابن عباس آن را نقل نموده‌است و به آن الصحائف الاربعون هم گفته می‌شود و مکرر به فارسی، چاپ شده‌است. (۱۰)
۴. الاحادیث القدسیه و الکلمات الانسیه: تالیف ملاعلی قاری (۱۱)
۵. الاتحافات السنیه بالاحادیث القدسیه: تالیف عبدالرئوف المناوی الحدادی (۱۲)
۶. الریاض الفردوسیه فی الاحادیث القدسیه: تالیف محی الدین ابن عربی (۱۳)
۷. النفحه الانسیه فی بعض الاحادیث القدسیه: تالیف عبدالرحمن العیدروس (۱۴)
۸. الدره الیتیمه: تالیف ابراهیم صدقی (۱۵)
۹. الفرقان المجید: تالیف سیدمحمد کاظم کفایی (۱۶)
۱۰. الکلمات الربانیه فی الاحادیث و الخطابات الالهیه: تالیف محمدمؤمن جزایری (۱۷)
۱۱. اللئالی العلیه فی ترجمه الجواهر السنیه: تالیف محمدحسن شریعتمدار تبریزی، این اثر که ترجمه کتاب شیخ حرعاملی است چاپ شده‌است. (۱۸)
منابع [ویرایش]

۱-میرداماد، الرواسخ السماویه، ص ۲۰۴ ۲-همان، ص۲۰۵ ۳-المنادی، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر، ج۴، ص۶۱۵ ۴-صبحی صالح، علوم الحدیث و مصطلحه، ص۱۲۴ ۵-تهانوی، کشاف اصطلاحات الفنون، ج۱، ص۲۸۰ ۶-رجوع شود به: بحارالانوار، ج۷۷، ص۱۸ به بعد ۷-الجواهر السنیه، ص۴، (مقدمه کتاب) ۸-آقابزرگ تهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۵، ص۲۷۱ ۹-اسماعیل پاشا، ایضاح المکنون، ج۱، ص۱۹۱، الذریعه، ج۳، ص۱۴۱ ۱۰-الذریعه، ج۱، ص۲۷۸، مکاتیب الرسول، ج۲، ص۲۱۰ ۱۱-سرکیس، معجم المطبوعات، ج۲، ص۱۷۹۲ ۱۲-حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج۱، ص۷ ۱۳-کشف الظنون، ج۱، ص۹۳۷ ۱۴-ایضاح المکنون، ج۲، ص۶۶۸ ۱۵-اسماعیل پاشا، هدیه العارفین، ج۱، ص۴۴ ۱۶-الذریعه، ج۱۶، ص۱۷۵ ۱۷-همان، ج۱۸، ص۱۱۴ ۱۸-همان، ج۱۸، ص۲۶۱
پانویس [ویرایش]

↑ کامل ابن اثیر، ج ‏۲، ص ‏۱۰۷.
↑ وجیزه شیخ بهائی، ص ۳.
جستارهای وابسته [ویرایش]

حدیث
رده: حدیث قدسی
ورود به سامانهایجاد حساب کاربریبحثمقاله
نمایش تاریخچهویرایشخواندن
صفحهٔ اصلی
رویدادهای کنونی
تغییرات اخیر
مقالهٔ تصادفی
ویکی‌نویس شوید!
راهنما
کمک مالی
چاپ/برون‌بری
ایجاد کتاب
بارگیری به‌صورت PDF
نسخهٔ قابل چاپ
جعبه‌ابزار
به زبان‌های دیگر
العربیة
Deutsch
Bahasa Indonesia
Norsk (nynorsk)‎
این صف

قس آلمانی

Hadits Qudsi salah satu jenis hadits dimana perkataan Nabi Muhammad disandarkan kepada Allah atau dengan kata lain Nabi Muhammad meriwayatkan perkataan Allah.[1] Secara bahasa (Etimologis), kata القدسی dinisbahkan kepada kata القدس (suci). Artinya, hadits yang dinisbahkan kepada Dzat yang Maha suci, yaitu Allah swt. Dan secara istilah (terminologis) adalah sesuatu (hadits) yang dinukil kepada kita dari nabi Muhammad saw. yang disandarkan kepada Tuhannya.
Daftar isi [tampilkan]
[sunting]Perbedaan Antara Hadits Qudsi Dan al-Qur`an

Terdapat perbedaan yang banyak sekali antara keduanya, di antaranya adalah:
Bahwa lafazh dan makna al-Qur`an berasal dari Allah Subhanahu wa Ta’ala sedangkan Hadits Qudsi tidak demikian, alias maknanya berasal dari Allah Subhanahu wa Ta’ala namun lafazhnya berasal dari Nabi Shallallâhu 'alaihi Wa Sallam.
Bahwa membaca al-Qur`an merupakan ibadah sedangkan Hadits Qudsi tidak demikian.
Syarat validitas al-Qur`an adalah at-Tawâtur (bersifat mutawatir) sedangkan Hadîts Qudsi tidak demikian.
[sunting]Jumlah Hadits Qudsi

Dibandingkan dengan jumlah hadits-hadits Nabi, maka Hadîts Qudsiy bisa dibilang tidak banyak. Jumlahnya lebih sedikit dari 200 hadits.
[sunting]Lafazh-Lafazh Periwayatannya

Bagi orang yang meriwayatkan Hadits Qudsi, maka dia dapat menggunakan salah satu dari dua lafazh-lafazh periwayatannya:
Rasulullah Shallallâhu 'alaihi Wa Sallam pada apa yang diriwayatkannya dari Rabb-nya 'Azza Wa Jalla
Allah Subhanahu wa Ta’ala berfirman, pada apa yang diriwayatkan Rasulullah Shallallâhu 'alaihi Wa Sallam dari-Nya
[sunting]Contoh

"Aku adalah sekutu yang paling tidak memerlukan persekutuan. Barangsiapa melakukan suatu amalan kemudian dia mempersekutukan diri-Ku dengan yang lain, maka Aku akan meninggalkannya dan meninggalkan sekutunya." Dalam riwayat yang lain disebutkan: "Maka dia akan menjadi milik sekutunya dan Aku berlepas diri darinya."
Dari Abu Hurairah dari Rasulullah SAW yang meriwayatkan dari Allah Azza wa Jalla: "Tangan Allah penuh, tidak dikurangi lantaran memberi nafkah, baik di waktu siang maupun malam."
Dari Abu Hurairah, bahwa Rasulullah SAW berkata: " Allah ta`ala berfirman: Aku menurut sangkaan hamba-Ku terhadap-Ku. Aku bersamanya bila ia menyebut-Ku. Bila menyebut-Ku di dalam dirinya, maka Aku pun menyebutnya di dalam diri-Ku. Dan bila ia menyebut-Ku di kalangan orang banyak, maka Aku pun menyebutnya di dalam kalangan orang banyak lebih dari itu
[sunting]Buku Mengenai Hadits Qudsi

Di antara buku yang paling masyhur mengenai Hadits Qudsi adalah kitab Al-Ithâfât as-Saniyyah Bi al-Ahâdîts al-Qudsiyyah karya 'Abdur Ra`uf al-Munawiy. Di dalam buku ini terkoleksi 272 buah hadits.
[sunting]Lihat pula

Hadits
[sunting]Pranala luar

Buku Wiki Islam memiliki halaman bertajuk
Hadits-Hadits Qudsi
(Indonesia) 28 hadits qudsi riwayat Bukhari dan Muslim
[sunting]Catatan kaki

^ Glossary of Islamic Terms and Concepts, USC-MSA [1]
[sunting]Rujukan

Taysîr Musthalah al-Hadits, karya DR.Mahmûd ath-Thahhân, h.127-128
Ilmu Hadits (Bagian 3): Ringkasan Penjelasan Hadîts Qudsiy- di Situs www.mediamuslim.info
http://arsipmoslem.wordpress.com/2007/02/16/ilmu-hadits-bagian-3-ringkasan-penjelasan-hadits-qudsiy/
http://smeedo.com/blog/kumpulan-hadist-qudsi/
Artikel bertopik Islam ini adalah sebuah rintisan. Anda dapat membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.
Kategori: Hadits