حرز

حرز. [ ح ِ ] (ع اِ) تعویذ. (محمودبن عمر ربنجنی ). پنام . چشم پنام . طلسم . عوذة. دعائی مأثور اعم از خواندنی و آویختنی . ج ، احراز :
حرز است مگر نامش کز داشتن او
آزاد شود بنده و به گردد بیمار.

فرخی .

منصور که حرز مدح او دائم
بر گردن عقل و طبع و جان بندم .

مسعودسعد.

پیوسته چو ابر و شمع میگریم
وین بیت چو حرز و مدح میخوانم .

مسعودسعد.

ولیک از همه پتیاره ایمن از پی آنک
مدیح صاحب خواندم همی چو حرز ز بر.

مسعودسعد.

این قوت بازوی ظفر از پی آنست
کز نعمت حرز است به بازوی ظفر بر.

سنائی .

چرخ را توقیع او حرز است چون او برکشد
آن سعادت بخش مریخ زحل وش در وغا.

خاقانی .

هین بگو ای فیض رحمت هین بگو ای ظل حق
هین بگو ای حرز امت هین بگو ای مقتدا.

خاقانی .

ببین مثال خلافت بدست نورالدین
که بهر دست سلاطین کنند حرز کمال .

خاقانی .

هر هشت حرف افضل ساوی است نزد من
حرزی که هفت هیکل رضوان شناسمش .

خاقانی .

چون حرز توام حمایل آمود.

نظامی .

من بدو داده حرزخانه ٔ خویش
خوانده او را سگ شبانه ٔ خویش .

نظامی .

بفرمود از عطا عطری سرشتن
بنام هر کسی حرزی نوشتن .

نظامی .

گر حرز مدح او رابر خطّ بحر خوانند
ماهی ّ بی زبان را بخشد زبان قاری .

سیف اسفرنگ .

بیرون نشود عشق توام یک نفس از دل
کاندر ازلم حرز تو بستند به بازوی .

سعدی .

شکسته متاعی که در حرز تست
از آن به که دردست دشمن درست .

(بوستان ).

یاسین کنند ورد و به طاها کشند تیغ
قرآن کنند حرز و امام مبین کشند.

وصال .

- امثال :
هیچ حرزی چو دل خود به خدا بستن نیست .
درباره ٔ حرزها و تعویذهای مذهبی مجلد دعا از کتاب بحارالانوار و «مجمع الدعوات » و درباره ٔ تاریخ آنها جلد هشتم ذریعه و جلد اول فهرست پیشین سپهسالار و جلد اول فهرست کتابخانه ٔ دانشگاه دیده شود. || پناه گاه . (مهذب الاسماء). پناه . ستر. کنف . || جای استوار. محل محکم . ج ، احراز. تهانوی گوید: موضعی را گویند که محصور و استوار و محکم بنا شده باشد چنانکه گویند: احرزه ؛ وقتی چیزی را در محلی استوار نهاده باشند، کذا فی المغرب . و در شرع جائی یا چیزی را نامند که مال را در آنجا حفظ کنند، یعنی مکانی مانند خانه و دکان و خیمه و خود شخص . و مُحْرَز بصیغه ٔ اسم مفعول از اِحراز؛ ما لایعده صاحبه مضیعاً. کذا فی البحر الرائق فی کتاب السرقة فی فصل الحرز. و در فتح القدیر گوید: حرز در لغت جائیست که چیزی را در آن محفوظ و نگاه دارند، و همچنین است در شرع ، جز آنکه در شرع قید مال شده است ، یعنی مکانی که مال را در آنجا نگاه دارند، مانند خانه و دکان و خیمه و شخص . (کشاف اصطلاحات الفنون ):
ز بی حرزی در آن خاک خرابه
مسلمان پخته کافر خورده تابه .

نظامی (الحاقی ).

یشتاسف در این قلعه رفت و حصار کرد و حرز خود ساخت . (تاریخ قم ص 78).