رساله . [ رِ ل َ
/ ل ِ ] (از ع ،اِ) رِسالة. کتاب . (ناظم الاطباء) (منتهی الارب ). مجله ای است شامل اندکی از مسائلی که از یک نوع باشد. و مجله صحیفه ای است که در آن حکم باشد. (از تعریفات جرجانی ). در اصطلاح علماء اختصاص یافته است به سخنی که مشتمل باشد بر قواعد علمی و فرق بین رساله و کتاب بنابر آنچه مشهور است نسبت به کمال و نقصان و زیادی و کمی میباشد چنانکه کتاب گفتاری است کامل در فن ، و رساله همان گفتار است اما ناقص در فن . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). کتاب کوچک . (ناظم الاطباء) (لغت محلی شوشتر نسخه ٔ خطی کتابخانه ٔ مؤلف ). کتابی خرد در فتاوی علمی مانند رساله ٔ نفس و رساله ٔ نبض و... از ابن سینا. (یادداشت مؤلف )
: پس از یک چندی رسولان ... بخوبی بازگردانیدند سوی ترکستان ، سخت خشنود و نامه ها برفت و این ابواب سخت نیکو و همه در رساله ای که تصنیف من است ثبت است . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص
434). و شرح این از کتابی مفرد معلوم شود که کرده اند و آنرا «رساله ٔ ابلیس الی اخوانه المجبرة» خوانند. (کتاب النقض ص
47). و رجوع به رسالة و فرهنگ علوم عقلی تألیف سیدجعفر سجادی شود. || نبشته ٔ کوچک . پیغام کتبی . (یادداشت مؤلف ). صحیفه ای که در آن سخن موردسفارش و پیغام نوشته شود. ج ، رِسالات ، رَسائل . (از اقرب الموارد). نوشته و مرقومه و نامه و مراسله . (ناظم الاطباء). مصدر است که به معنی اسم مفعول مستعمل می شود. (غیاث اللغات ). رقعه ای پیغام که به کسی فرستند.(لغت محلی شوشتر). نامه . رقعه . (یادداشت مؤلف )
: ... با ملوک نواحی مراسله دارد. ملک بهم برآمد و کشف این خبر فرمود و گفت تا قاصد را گرفتند و رساله را بخواندند. (گلستان ). || کتاب و نوشته ای که دانشجویان دوره ٔ لیسانس و فوق لیسانس و دکتری و... در پایان تحصیلات خود نویسند و آن در واقع سند شایستگی و پذیرش آنان در آن دوره میباشد. تز
۞ . پایان نامه . (از یادداشت مؤلف ). || کتاب فتاوی مجتهدین . (ناظم الاطباء). کتاب خرد که مراجع تقلید شیعه دستورات و احکام مذهبی را برای شیعیان مقلد خود نگارند. (یادداشت مؤلف ).
-
رساله ٔ عملیه ؛ رساله ای که مجتهدان مرجع تقلید احکام مذهبی را در آن برای مقلدان خود شرح دهند. (فرهنگ فارسی معین ).
|| فوج سواره ای از سپاه . (ناظم الاطباء). در اردوی هندی به معنی پاره ای از لشکر که زیر فرمان سپهسالاری بوده خواه دو صد خواه دو هزار. (آنندراج از نفایس الفنون ).