گاو

گاو فیلمی ایرانی به کارگردانی داریوش مهرجویی و نویسندگی داریوش مهرجویی و غلامحسین ساعدی است که در سال ۱۳۴۸ منتشر شد. این فیلم بر پایهٔ قصهٔ «گاو» از کتاب عزاداران بَیَل نوشتهٔ غلامحسین ساعدی ساخته شده‌است. علی نصیریان، عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی و پرویز فنی‌زاده بازیگران اصلی فیلم هستند. گاو از موج نوی سینمای ایران بود و جز اولین فیلم‌های ایرانی بود که در غرب و اروپا مورد توجه و تحسین قرار گرفت. گاو جایزهٔ فیپرشی جشنواره فیلم ونیز ۱۹۷۱ را به دست آورد.[۱] گاو نخستین بار در سال ۱۹۷۱ در جشنواره فیلم ونیز، بدون زیرنویس انگلیسی روی پرده رفت و همچنین در جشنواره‌های کن، برلین، مسکو، لندن، لس‌آنجلس و دیگر جشنواره‌ها به نمایش درآمده‌است. در سال‌های بعد نیز گاو با نسخهٔ ترمیم‌شده در جشنوارهٔ ایل چینما ریترواتو ایتالیا، موزهٔ فیلم اتریش و سینما رُفله فرانسه به نمایش گذاشته شد.[۲] در رأی‌گیری منتقدان سینمای ایران در سال‌های ۱۳۵۱، ۱۳۶۷ و ۱۳۷۸، گاو به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران برگزیده شد.[۳] خلاصه داستان گاو - ۱۳۴۸ همه امید زندگی مش حسن به تنها گاوی است که در طویله اش دارد و از وجود آن علاوه بر امرار معاش خانواده خود، افراد روستا را نیز بهره‌مند می‌سازد. همه این مسائل باعث شده‌است که مش حسن دلبستگی خاصی به این گاو داشته باشد. اما روزی که مش حسن به شهر رفته، گاو به علت نامشخصی می‌میرد و افراد روستا با موافقت همسر مش حسن نعش گاو را در حیاط منزلش دفن می کنند و پس از بازگشت مش حسن وانمود می‌کنند که گاو گریخته‌است ولی او باور نمی‌کند و اعتقاد دارد گاوش زنده است. از آن پس حالش دگرگون می‌شود و خود را گاو می‌پندارد. کوشش و پند و نصیحت بزرگان و ریش سفیدان روستا، چاره ساز نمی‌شود و سرانجام کدخدا و مش اسلام تصمیم می‌گیرند که او را دست و پابسته و جهت درمان به شهر ببرند؛ اما مش حسن در راه از دست آن‌ها می‌گریزد و با سقوط در دره‌ای می‌میرد. بازیگران بازیگر نقش عزت‌الله انتظامی مش حسن علی نصیریان مش اسلام جمشید مشایخی عباس جعفر والی کدخدا پرویز فنی زاده مش جبار محمود دولت‌آبادی اسماعیل خسرو شجاع زاده پسر مش صفر عزت‌الله رمضانی فر دیوانه مهین شهابی همسر مش حسن مهتاج نجومی خواهر اسماعیل فیروز بهجت محمدی مرد داخل دریچه عصمت صفوی پیرزن تحولات پیرامون فیلم نامه کارگردان به وزیر فرهنگ و هنر براساس سندی که حاوی نامه داریوش مهرجویی به مهرداد پهلبد، وزیر فرهنگ و هنر است گزارش اکران فیلم برای قشرهای مختلف از روشنفکرانی مثل جلال آل احمد و بهمن فرسی تا مستخدم اداره فرهنگ و هنر آمده است.[۴] محترما معروض می‌دارد، طبق فرمایش حضرتعالی در جلسه‌ای فیلم گاو در حضور آقای علاقه‌مند و عده‌ای تماشاچی گوناگون – نویسنده، شاعر، کارمند اداره، دانشجو و مردم عادی به معرض نمایش گذاشته شد. فیلم به‌طور کلی برای طبقه انتلکتوئل قابل بحث و برای دیگران جالب و در خور ستایش بود. دو سه تن از جوانان (دانشجو و کارمند) شدیدا تحت‌تأثیر قرار گرفته بودند و تبریک می‌گفتند و برای مردم عادی فیلم جالب و سرگرم‌کننده جلوه نمود و در بعضی قسمت‌ها شدیدا مؤثر و در خور چندین بار دیدن. از میان جمع انتلکتوئل‌ها آقای منوچهر انور فیلم از نظر بصری بسیار درخشان و قابل ستایش است. اما در مورد داستان گفتند که «قلب آن کاذب است» دیالوگ‌ها « پوچ و پرت‌اند» و حادثه آنطور که باید و شاید «واقعی جلوه نمی‌کند» از نظر آقای جلال آل احمد فیلم مهمی است و نباید یک‌بار آن را دید. ایشان پیشنهاد داد که یک‌بار دیگر به همراه دیگران فیلم را ببیند و از آن یادداشت بردارند.[۴][۵] نظرها گاو یکی از فیلم‌های موج نو سینمای ایران است. این فیلم در نظرسنجی منتقدان و نویسندگان ماهنامه سینمایی فیلم به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران انتخاب شده است.[نیازمند منبع] احسان نراقی گزارش می‌کند که محمدرضا پهلوی شخصاً فیلم گاو را دید و پیام آن را نیز دریافت.[۶] روح‌الله خمینی نیز گاو را نمونه یک فیلم آموزنده و فرهنگی دانست.[۷][۸] تام میلن در ابزرور نوشت: «فیلم ایرانی گاو را فیلمی پخته، هوشیارانه و سرشار از زیبایی یافتم.»[نیازمند منبع] هوشنگ کاووسی منتقد سینما، در نقدی که بر این فیلم نوشت، از آن به عنوان فیلمی «در یک قدمی یک شاهکار» یاد کرد.[نیازمند منبع] جووانی رابونی منتقد روزنامه اوونیر نیز گاو را کشف دوباره ایران نامید که با وجود نداشتن بروشور و زیرنویس درباره‌اش نوشت: «فیلمبرداری خوب، نورپردازی آگاهانه و میزانسن‌های دقیق همه و همه می‌توانستند تم احساسی و گاه به شدت فلسفی فیلم را القا کنند.»[نیازمند منبع] لوموند در مقاله‌ای بعد از موفقیت فیلم گاو در جشنواره فیلم ونیز نوشت: «جشنواره ونیز به معرفی ایران می‌پردازد. صدای سینمای ایران برای نخستین بار به گوش می‌رسد و همراه با آن صدای کارگردان فیلم داریوش مهرجویی که سبکی تمام و کمال دارد، به طوری که آثار کورو ساوای ژاپنی و ساتیاچیت‌رای هندی را کم‌رنگ می‌کند.»[۹] این فیلم مورد استقبال لوکینو ویسکونتی، ویتوریو دسیکا و فدریکو فلینی نیز قرار گرفت.[نیازمند منبع] اکران درکشورهای خارجی از اکران این فیلم در ابتدا توسط سفیر ایران در دهلی، جلوگیری شد. محمدرضا امیرتیمور معتقد بود که فیلم گاو تصویر اشتباهی را به مخاطبان بین المللی نمایش می دهد و مخاطب را به اینکه ایران الان نیز همینگونه است، وا می دارد. سال‌ها بعد هم طبق همین نظر سفارت شاهنشاهی، نمایش فیلم «گاو» در انجمن فیلم هند را به مصلحت ندانستند. گاو نخستین بار در سال ۱۳۵۰ در جشنواره فیلم ونیز، بدون زیرنویس انگلیسی به نمایش درآمد و جایزه منتقدان بین‌المللی این جشنواره را به دست آورد.[۱۰] گاو در فرهنگ عامه بخشی از سکانس‌های فیلم برنده اسکار فروشنده به واسطه شغل شخصیت مرد داستان در مدرسه می‌گذرد. عماد با بازی شهاب حسینی معلم هنرستان است و یکی از جلسات درس خود را به نمایش فیلم گاو ساخته داریوش مهرجویی اختصاص می‌دهد. مهرجویی دربارهٔ این تصمیم فرهادی مبنی بر پخش تصاویر فیلم گاو در اثر جدید خود گفت: «این کار خوبی بوده که آقای فرهادی انجام داده و فیلم را در سکانسی در مدرسه برای بچه‌ها نمایش داده‌است.»[۱۱] در رمان اضطراب ابراهیم نام این فیلم به میان آمده است.[۱۲] جوایز این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمی‌کند. لطفاً با افزودن یادکرد به منابع قابل اعتماد برطبق اصول تأییدپذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به بهبود این بخش کمک کنید. مطالب بدون منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد. یافتن منابع: "گاو" فیلم – اخبار · روزنامه‌ها · کتاب‌ها · آکادمیک · جی‌استور (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید) جایزه بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم لاروشل ۱۹۷۲ جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم برلین ۱۹۷۲ نامزد هوگو طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو ۱۹۷۱ برنده جایزه فیپرشی جشنواره فیلم ونیز ۱۹۷۱ برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره سینمایی وزارت فرهنگ و هنر ۱۳۴۹ جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره سینمایی سپاس ۱۳۴۸ منابع قره‌شیخلو، علیرضا؛ وفایی، مهدی (۱۳۸۵)، داریوش مهرجویی، نقد آثار از بانو تا مهمان مامان، تهران: انتشارات هرمس، شابک ۹۶۴-۳۶۳-۲۷۹-۲ "Gaav / the cow". Directors' Fortnight (به انگلیسی). 2021-08-13. Retrieved 2021-08-13. «نمایش فیلم‌های ایرانی در بزرگ‌ترین جشنواره آثار کلاسیک جهان». هنر و تجربه. ۶ تیر ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ اوت ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۲ مرداد ۱۴۰۰. قره‌شیخلو، ۳۸۴ «گاو در معرض نقد». گاو در معرض نقد. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۷. «نامه خاص داریوش مهرجویی به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۳-۱۰-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۷. اقبال ناممکن. احسان نراقی، نشر علم. ۱۳۸۲ تهران (ISBN 964-405-244-7) «حرف‌های داریوش مهرجویی دربارهٔ امام خمینی (ره)؛ امام دلیل وجودی سینما را مشخص کرد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اکتبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۰۹. سید روح‌الله خمینی: «من غالباً فیلم‌هایی که خود مردمان ایرانی‌تبار درست می‌کنند، به نظر بهتر از دیگران است، مثلاً فیلم گاو آموزنده بود.» -صحیفهٔ نور، ج۹، ص۲۶۵. «لوموند: مهرجویی بالاتر ازکوراساوا و ساتیا جیت‌رای». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ فوریه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۶. ایران، عصر (۱۴۰۰/۰۶/۰۳ - ۱۵:۳۵). «انتشار اسناد و هزینه فیلم گاو مهرجویی بعد از نیم قرن». fa. دریافت‌شده در 2023-10-28. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک) مهرجویی به پخش تصاویر «گاو» در «فروشنده» میرصادقی، جمال. اضطراب ابراهیم. تهران. ۱۳۸۱. پیوند به بیرون مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به گاو (فیلم) در ویکی‌گفتاورد موجود است. گاو در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)ویرایش در ویکی‌داده گاو در راتن تومیتوز فیلم گاو در وبگاه سوره سینما نبو داریوش مهرجویی فیلم‌شناسی • کتاب‌شناسی • فهرست جایزه‌ها • همکارانِ چندباره فیلم‌ها الماس ۳۳ (۱۳۴۶) • گاو (۱۳۴۸) • آقای هالو (۱۳۴۹) • پستچی (۱۳۵۱) • دایره مینا (۱۳۵۳) • مدرسه‌ای که می‌رفتیم (۱۳۵۹) • سفر به سرزمین آرتور رمبو (۱۳۶۲) • اجاره‌نشین‌ها (۱۳۶۵) • شیرک (۱۳۶۶) • هامون (۱۳۶۸) • بانو (۱۳۷۰) • سارا (۱۳۷۱) • پری (۱۳۷۳) • لیلا (۱۳۷۵) • درخت گلابی (۱۳۷۶) • دختردایی گمشده (۱۳۷۷) • داستان‌های جزیره (۱۳۷۷) • میکس (۱۳۷۸) • بمانی (۱۳۸۰) • مهمان مامان (۱۳۸۲) • سنتوری (۱۳۸۵) • فرش و فرشته (۱۳۸۵) • طهران: روزهای آشنایی (۱۳۸۸) • آسمان محبوب (۱۳۸۹) • نارنجی‌پوش (۱۳۹۰) • چه خوبه که برگشتی (۱۳۹۱) • اشباح (۱۳۹۲) • لامینور (۱۳۹۸) کتاب‌ها به‌خاطر یک فیلم بلند لعنتی (۱۳۸۸) • در خرابات مغان (۱۳۹۱) • سفر به سرزمین فرشتگان • آن رسید لعنتی مرتبط ژیلا مهرجویی • فریار جواهریان • وحیده محمدی‌فر • حمید هامون • هامون‌بازها رده • سخن‌ها • عکس رده‌ها: فیلم‌ها به زبان فارسیب یماری‌های روانی در فیلم‌هافیلمنامه‌های داریوش مهرجویی فیلمنامه‌های غلامحسین ساعدی فیلم‌ها به کارگردانی داریوش مهرجویی فیلم‌های ۱۳۴۸فیلم‌های ۱۹۶۹ (میلادی)فیلم‌های اقتباس شده از چندین اثرفیلم‌های اقتباسی فیلم‌های اقتباس‌شده از آثار غلامحسین ساعدی فیلم‌های ایرانی اقتباس‌شده از نمایشنامه فیلم‌های ایرانی فیلم‌های درام ۱۹۶۹ (میلادی)فیلم‌های درباره گاوهافیلم‌های سیاه‌وسفید ایرانی فیلم‌های فیلمبرداری‌شده در استان قزوین فیلم‌های موج نوی سینمای ایران فیلم‌های واقع‌شده در ایران مناقشه‌های فیلم در ایران این صفحه آخرین‌بار در ‏۲۵ فوریهٔ ۲۰۲۴ ساعت ‏۱۹:۰۹ ویرایش شده است.